از زمانی که آمریکا از افغانستان خارج شد، طالبان متعهد شد که صلح و امنیت را در این کشور برقرار کند. در حال حاضر نیروهای امنیتی طالبان در تلاش برای ریشه‌کن کردن گروههای شبه‌نظامی افغان هستند که قصد دارند به حکومت طالبان پایان دهند
در گردهمایی مخالفانِ طالبان در ماه سپتامبر که در وین برگزار شد، احمد مسعود پسر فرمانده مجاهدین اعلام کرد که برای دور جدیدی از درگیری‌ها با طالبان درحال آماده شدن است
علی نظری سخنگوی جبهه مقاومت ملی افغانستان nrf در ماه اوت در مقاله‌ای که در فارین افرز به چاپ رسید خواهان حمایت بین‌المللی شد
شواری عالی مقاومت ملی برای نجات افغانستان، ائتلافی از شخصیت‌های سیاسی سابق افغانستان و nrf است. این شورا ماه اوت برنامه خود را منتشر کرد که شامل مبارزه با استبداد، برگزاری انتخابات و ایجاد دولتی غیرمتمرکز بود
مبارزه بر سر ولایت پنجشیر
از زمانی که آمریکا افغانستان را ترک کرد، جنگ بین نیروهای nrf و طالبان بر سر ولایت پنجشیر جریان دارد. پنجشیر منطقه‌ای ناهموار و کوهستانی است که هرگز به طور کامل توسط شوروی یا طالبان (در دوران حکومت اول این گروه بر افغانستان) فتح نشده است
اواسط ماه اوت طالبان به صدها نیروی کمکی دستور داد که در دره پنجشیر مستقر شوند. 14 سپتامبر طالبان ادعا کرد که 40 عضو nrf را در ولایت پنجشیر کشته است
اما نظری در مصاحبه با اسکای‌نیوز از تلفات سنگین طالبان در پنجشیر سخن گفت و مدعی شد که این گروه نتوانسته حتی یکی از پایگاه‌های آنها را در پنجشیر تصرف کند. لازم به ذکر است که nrf در این ولایت بیش از بیست پایگاه دارد
حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان خشونت‌های رخ داده در پنجشیر را محکوم کرد و ریچارد بنت گزارشگر ویژه سازمان ملل برای افغانستان نسبت به گزارش‌های واصله مبنی بر اعدام‌های غیرقانونی که طالبان در این منطقه مرتکب شده است ابراز نگرانی نمود
به گفته آقای بنت «طالبان تهدید nrf را کاملا جدی گرفته و ملا قیوم ذاکر را به عنوان فرمانده کل نظامی پنجشیر و اندراب منصوب کرده است؛ امری که اراده این گروه را برای از بین بردن nrf نشان می‌دهد. اما بعید است که طالبان در آینده نزدیک بتواند دو گروه اصلی مقاومت ضد طالبان یعنی nrf و داعش خراسان را به طور کامل نابود کند. از سوی دیگر همه گروههای مقاومت تهدیدی حداقلی برای حاکمیت طالبان ایجاد کرده‌اند و بعید است که بتوانند دامنه حملات خود را گسترش دهند. به نظر من داعش برای گسترش عملیات خود علیه طالبان در میان مدت، در بین سایر گروههای مقاومت بیشترین قدرت و ظرفیت را دارد»
امنیت، چالشی بزرگ برای طالبان است. گرچه خروج آمریکا از افغانستان باعث شد که جنگ چندین ساله طالبان با امریکا –که باعث رنج روستاییان شده بود- فرو بخوابد اما داعش خراسان همچنان به فعالیت‌های تروریستی خود در شهرها ادامه می‌دهد.
حمایت از nrf
با گذشت بیش از یکسال از پایان دخالت آمریکا در افغانستان، هیچ نشانه‌ای دال بر اینکه nrf از کشورهای خارجی کمک نظامی دریافت می‌کند وجود ندارد. بر اساس گزارش‌ها nrf حدود 4000 جنگجو در میدان دارد
مایکل کوگلمن مدیر مؤسسه جنوب آسیا در مرکز ویلسون می‌گوید: «طالبان قدرت nrf را دست کم می‌گیرد و nrf نیز قدرت خود را بیش از حد نشان می‌دهد. در واقعیت در پنجشیر جنگجویانی هستند که قدرت انجام عملیات‌هایی را علیه طالبان دارند اما از آنجا که بسیاری از رهبران ارشد nrf خارج از افغانستان به سر می‌برند و هنوز نتوانسته‌اند حمایت بازیگران خارجی و منطقه‌ای را جلب کنند، درحال حاضر ظرفیت کافی برای به چالش کشیدن حکومت طالبان را ندارند و نمی‌توان روی آنها به عنوان یک نیروی مخالف مسلح بادوام حساب باز کرد. اکنون بیشتر شاهد حمایت افغانیان ساکن خارج از این گروه هستیم البته توجه برخی از کشورهای غربی نیز به سوی nrf جلب شده است و کنفرانس اخیر وین را می‌توان در همین راستا دانست. در بین کشورهای منطقه به جز تاجیکستان، دیگر کشورها حمایت آشکاری از این گروه نکرده‌اند»
نظری در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفت که احمد شاه مسعود فرمانده فقید مجاهدین ضد طالبان «توانست با تعداد معدودی در برابر شوروی مقاومت کند و ارتش قدرتمند سرخ را با موفقیت شکست دهد. بنابراین ما برای اینکه بتوانیم از ارزش‌ها و حقوق خود دفاع کنیم، نیاز به کمک و حمایت بین‌المللی نداریم»
Nrf و دیگر گروههای ضد طالبان، در خارج از پنجشیر نیز فعال هستند. nrf اوایل ماه اوت به یکی از پایگاه‌های طالبان در ننگرهار حمله کرد. ماه سپتامبر نیز شورشیان ضد طالبان حملاتی را علیه جنگجویان طالب در سمنگان و تخار انجام دادند
کشورهای همسایه خسته‌تر از آن هستند که بخواهند از یک تلاش نظامی جدید برای سرنگونی طالبان حمایت کنند. به گفته گلوکمن «چالش اصلی nrf و دیگر گروههای مقاومت مسلحانه، عدم حمایت خارجی است. برخلاف سال 2001 بازیگران منطقه حتی اگر به طور رسمی حکومت طالبان را به‌رسمیت نشناخته باشند اما آن را پذیرفته‌اند. این کشورها ترجیح می‌دهند دهه‌ها جنگ در حیاط خلوتشان به پایان رسد؛ درحالی‌که تسلیح یا تأمین مالی نیروهای ضد طالبان باعث شدت درگیری‌ها خواهد شد. بنابراین تنها حامی گروههای مقاومت، فعلا برخی از عناصر داخل افغانستان و افغان‌های ساکن خارج هستند»
فقدان یک طرح سیاسی
شیخ محمد بن‌عبدالرحمان آل‌ثانی وزیر خارجه قطر در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت: «ما به جامعه بین‌الملل توصیه کرده‌ایم که نقشه راهی را برای آینده افغانستان تهیه کنند. رهبران فعلی افغانستان باید در ازای آنچه از جامعه بین‌الملل می‌خواهند، شروطی را بپذیرند»
بنابراین به نظر می‌رسد که برنامه جامعه جهانی، تعامل دیپلماتیک با طالبان و عدم حمایت از گروههای شبه‌نظامی ضد طالبان باشد. با توجه به این امر به نظر نمی‌رسد که nrf در شرایطی باشد که طالبان را در کوتاه مدت یا میان مدت سرنگون کند
خود مسعود تأکید کرده است که بحران افغانستان راه‌حل سیاسی دارد. به گفته باحث: «با توجه به این واقعیت، هدف نهایی nrf حداقل در کوتاه مدت و میان مدت تمرکز حول بدست آمدن توافقنامه تقسیم قدرت است نه حذف کامل طالبان»
آمریکا همچنان کانال ارتباطی خود را با طالبان حفظ کرده است تا از این طریق راهی برای حل مسائل کلیدی همچون تبادل زندانی یا تخلیه افغان‌های در معرض خطر که در طول دوران حضور آمریکا در افغانستان با این کشور همکاری کرده‌اند داشته باشد. اخیرا یک گروگان آمریکایی به نام مارک فریکس از اسارت طالبان آزاد شد. پس از تبادل زندانی، امیرخان متقی وزیر خارجه افغانستان ابراز امیدواری کرد که این اقدام فصل جدیدی در روابط دوجانبه با آمریکا باشد. با این حال طالبان همچنان از اتخاذ یک سیاست روشن برای آینده آموزش دختران در افغانستان –که انتقادات دیپلماتیک شدیدی بدنبال داشته است- خودداری می‌کند
در نهایت اینکه این طالبان است که بیشترین تأثیر را بر آینده گروههای مقاومت فعال در افغانستان دارد؛ اگر مسیر سیاست‌های خود را در قبال زنان تغییر دهد ممکن است حمایت بین‌المللی بیشتری را برای خود بدست آورد
21 سپتامبر طالبان حبیب‌الله آغا را به عنوان وزیر معارف جدید کشور معرفی کرد؛ اقدامی که می‌تواند ارسال سیگنالی مثبت به غرب تعبیر شود
این امر در مورد اقتصاد نیز صدق می‌کند. بزرگ‌ترین مانع برای بهبود روابط دوجانبه طالبان و آمریکا این است که آمریکا و جامعه بین‌الملل به طالبان آنقدر اعتماد ندارند که بخواهند 7 میلیارد دلار دارایی‌های مسدود شده بانک مرکزی افغانستان را آزاد کنند
اگر طالبان نتواند از وخامت اوضاع اقتصادی بکاهد و حملات تروریستی را کاهش دهد و اگر شکاف‌های داخلی این گروه بر توانایی آن در اجرای یک حکمرانی خوب و موفق تأثیر بگذارد، آنوقت ممکن است خشم عمومی تشدید شده و فرصتی برای گروههای ضد طالب ایجاد شود
در کوتاه مدت nrf و دیگر شبه‌نظامیان ضد طالبان تهدید مهمی برای حاکمیت این گروه نیستند اما اگر طالبان نتواند مشروعیت لازم را کسب کند، آن وقت محاسبات ممکن است عوض شود
به گفته کوگلمن: «در آن صورت می‌توانیم شاهد جذب نیرو و کمک‌های تسلیحاتی و سایر حمایت‌ها از سوی بازیگران خارجی به شبه‌نظامیان ضد طالب باشیم. این کمک‌ها گروههای شبه‌نظامی را به تهدیدی واقعی برای طالبان بدل می‌کند اما در حال حاضر هنوز به ان نقطه نرسیده‌ایم»
*منبع العربی الجدید
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما