twitter share facebook share ۱۴۰۱ آبان ۰۷ 587

ادی راما نخست وزیر آلبانی این هفته از اسرائیل بازدید کرد تا در باره ایران با میزبانان خود گفتگو کند. آلبانی کشوری کوچک با اکثریت مسلمان در جنوب شرقی اروپا است که حالا به طور غیرمنتظره ای در قامت دشمنی با ایران ظاهر شده است. روابط دو کشور در دهه گذشته پرتنش بوده و این سفر مقامات ایران را بیش از پیش عصبانی خواهد کرد. حالا ایران احتمالا در پی راههای جدیدی برای ضربه زدن به آلبانی برآید. درست است که نفوذ ایران در تیرانا کاهش یافته، ولی این بخش از اروپا در برابر اقدامات تلافی جویانه ایران آسیب پذیر است.

آلبانی از زمان کنار گذاشتن نظام کمونیستی به غرب رو آورد. سال 2009 به ناتو پیوست و سال 2014 نامزد عضویت در اتحادیه اروپا شد. از همان زمان تیرانا شروع به فاصله گرفتن از جمهوری اسلامی کرد و دست به اقداماتی زد که از منظر ایران کاملا خصمانه بود.

سال 2013 تیرانا درخواست آمریکا برای میزبانی از اعضای مجاهدین خلق را پذیرفت. این سازمان که از دهه 1980 تحت حمایت صدام زندگی می کرد بعد از سرنگونی او به یافتن پایگاه جدیدی نیاز پیدا کرد و آمریکا از آلبانی خواست میزبانی اعضای مجاهدین را بر عهده بگیرد.

تهران مجاهدین خلق را یکی از مهره های غرب برای تضعیف جمهوری اسلامی می داند. اخیرا فضای مجازی به عرصه مبارزه ایران و مجاهدین تبدیل شده است. سپتامبر 2022 تیرانا روابط دیپلماتیک خود را با تهران به دلیل حمله سایبری ایران علیه سایت هایی در این کشور قطع کرد. ماه سپتامبر حمله دیگری صورت گرفت که تیرانا بار دیگر ایران را عامل حمله دانست. به گفته تیرانا این حملات نه تنها سازمان مجاهدین که وب سایت های دولتی آلبانی همچون وبسایت پلیس را هدف قرار داده است.

واشنگتن از تصمیم تیرانا برای قطع روابط با تهران حمایت کرد و وزارت اطلاعات ایران و رئیس ان را به دلیل نقش داشتن در این حملات سایبری تحریم نمود. حمایت آمریکا نشان می دهد که آلبانی در حال حاضر به بازیگری فعال در سیاست واشنگتن برای اعمال فشار بر تهران تبدیل شده است.

تهران اتهام دست داشتن در حملات سایبری جولای و سپتامبر را رد کرد و آلبانی را به همدستی با آمریکا و اسرائیل در جنگ سایبری علیه خود متهم نمود.

ایران با انکار اتهامات خود و زدن اتهامات متقابل به آلبانی احتمالا قصد دارد از دادن فضای بیشتر به مجاهدین خلق برای انجام عملیات علیه خود جلوگیری کند. به عبارت دیگر از دید تهران مادامی که آلبانی اجازه حملات سایبری مجاهدین خلق را به ایران می دهد برای ایران این حق مشروع را فراهم می کند که تیرانا را هدف قرار دهد.

رسانه های دولتی در ایران حرف ها و ادعاهای مقامات را تکرار کردند اما هشدارهای جدی تری نیز دادند. در یکی از این روزنامه ها آمده است: «ایران پهپادهای انتحاری و جنگی رادارگریز در اختیار دارد که می توانند تا آلبانی پرواز کنند و هدف را مورد اصابت قرار دهند».

در زمان شاه تهران روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی با اکثر کشورهای بالکان از جمله یوگسلاوی و رومانی داشت. شاه بالکان را پل ارتباطی ایران با دریای مدیترانه و اروپا می دانست. در واقع در برنامه ایران برای صادرات انرژی به مشتریان اروپایی، بالکان یک مسیر ترانزیتی بود اما از سال 1979 تاکنون کشورهای بالکان دیگر با ایران تعاملات اقتصادی ندارند.

از زمان جنگ سرد جمهوری اسلامی کوشید تنها با تکیه بر اسلام و ایدئولوژی خود در این منطقه نفوذ پیدا کند اما این سیاست چندان موفقیت آمیز نبود.

سال 2010 بوسنی و هرزگوین با اکثریت مسلمان، به تشدید تحریم ها علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل رأی داد. این رأی برای ایرانیان بسیار ناامیدکننده بود زیرا تهران نه تنها پیش از رأی گیری با دولت بوسنی لابی کرده بود که در تأمین بودجه و تسلیحات برای بوسنیایی ها در طول جنگ داخلی در دهه 1990 نقش اساسی داشت. ولی در زمان رأی گیری بوسنیایی ها نفع خود را در حمایت از آمریکا دیدند. غرب به کشورهای بالکان مزایای زیادی همچون عضویت در ناتو و اتحادیه اروپا ارائه می داد و از سوی دیگر ایران به دلیل تحریم ها و انزوای بین المللی روز به روز ضعیف تر می شد. علاوه بر این دولت های غربی به کشورهای بالکان تفهیم کردند که اگر بستر لازم را برای فعالیت های ایران فراهم کنند آنوقت مسئول اقدامات تخریبی ایران علیه منافع غرب هستند.

دهه 1990 این نگرانی برای کشورهای غربی ایجاد شد که تهران در کشورهای بالکان دست به ایجاد هسته های نظامی زند تا در صورت هرگونه برخوردی بین دو طرف –برای مثال حمله آمریکا به تأسیسات اتمی ایرات- این هسته ها علیه منافع و اهداف غرب فعال شوند. اما دو مورد آلبانی و بوسنی شکست سیاست های ایران در منطقه را نشان می دهد.

امروز آلبانی -متحد نزدیک آمریکا- در خط مقدم درگیری بین غرب و ایران قرار گرفته است. جمهوری اسلامی از حضور مجاهدین خلق در آن کشور خشمگین است اما شواهد چندانی وجود ندارد که نشان دهد تهران قصد تقابل با تیرانا را دارد. ولی این وضعیت می تواند تغییر کند؛ اگر جنگ نیابتی ایران و آمریکا و اسرائیل تشدید شود در ان صورت ایران ممکن است فشارها بر آلبانی را افزایش دهد تا در سیاست خود در قبال مجاهدین خلق بازنگری کند.

فعلا ایران اقدامات خود را در سطح عملیات سایبری محدود کرده است اما این اقدامات می تواند جنبشی تر شود و به مرحله اعمال خشونت در خاک آلبانی علیه مجاهدین و حامیان غربی این گروه برسد.

*منبع: مؤسسه خاورمیانه

مترجم: فاطمه رادمهر

نظر شما