در سراسر اتحادیه اروپا حجاب زنان سالها است که به محملی برای بحث و مناقشه بدل شده است. برخی از کشورها دلیل ممنوعیت حجاب را جلوگیری از تحت ستم واقع شدن زنان و مقابله با تروریسم می دانند؛ درحالی که بعضی دیگر معتقدند ممنوعیت حجاب مانع از ادغام زنان در جامعه می شود و تبعیض آمیز است
برخی از کشورهای اروپایی ممنوعیت های شدیدی روی برقع اعمال کرده اند و برخی دیگر ممنوعیت مطلق یا جزئی را روی حجاب در مؤسسات آموزشی، محل کار و اماکن عمومی گذاشته اند
بر اساس گزارش ابتکار عدالت جامعه باز که مارس 2022 توسط گروهی از وکلای حقوق بشر منتشر شد، این ممنوعیت ها پس از حملات تروریستی یازده سپتامبر و اعلام جنگ علیه تروریسم توسط امریکا به اجرا گذاشته شد و از ان به بعد سوء ظن نسبت به مسلمانان افزایش چشمگیری یافت
نویسندگان گزارش می نویسند: «این ایده که مسلمانان دشمن داخلی جدیدی هستند و عقایدشان از ارزش ها و هنجارهای اروپایی پست تر است، در سراسر طیف های سیاسی رواج پیدا کرد»
خانم چودری وبلاگ نویس به مناسبت روز جهانی حجاب چنین نوشت: «در آمریکا داشتن حجاب بعد از یازده سپتامبر واقعا برایم سخت شد. همه جا حرف از این بود که چگونه مسلمانان پشت این ترور بودند. از اینکه به خاطر حجاب مورد تبعیض قرار بگیرم می ترسیدم»
پس از حملات یازده سپتامبر، فرانسه اولین کشور اتحادیه اروپا بود که سال 2010 استفاده از نقاب و پوشیه را در اماکن عمومی ممنوع کرد و آن را نشانه ظلم به زنان دانست
اتریش، بلژیک، بلغارستان، دانمارک، ایتالیا (در برخی مناطق)، هلند (در اماکن عمومی) و اسپانیا (در برخی مناطق کاتالونیا) از فرانسه پیروی کردند. در آلمان نیز در برخی از ایالت ها استفاده از نقاب و پوشیه در مدارس و اماکن عمومی ممنوع شده است. این درحالی است که برخی نگرانند این ممنوعیت ها مانع از ادغام زنان محجبه در جامعه شود.
ژوئیه 2023 دادگستری اروپا حکم داد که زنان را می توان به دلیل امتناعشان از برداشتن حجاب در مشاغلی که با مردم سروکار دارند، از شغلشان اخراج کرد
به گفته قضات این دادگاه: «ممنوعیت هر نوع پوششی که آشکارا نشان دهنده عقاید سیاسی، فلسفی یا مذهبی در محل کار است، قابل توجیه می باشد. زیرا کارفرما از بروز اختلافات اجتماعی می ترسد و می خواهد تصویری خنثی از خود و محیط کارش نشان دهد». این حکم پس از آن صادر شد که قضات آلمانی از حق دو کارفرما برای اخراج دو زنی که اصرار بر پوشش روسری در محل کار داشتند حمایت کردند
اسما ادریسی وکیل در آلمان این قوانین را تبعیض آمیز می داند: «وقتی در دادگستری شهر هسن کار می کردم، به دلیل ممنوعیت حجاب در محل کار اجازه نداشتم در کنار قاضی بنشینم یا هیچ شاهدی را از نزدیک ببینم. اجازه نداشتم در نقش دادستان ایفای وظیفه کنم و نماینده دولت باشم. این درحالی بود که حجاب بخشی از هویت من بود و خود را با ان توانمندتر احساس می کردم. بنابراین در دادگاه قانون اساسی فدرال شکایت کردم اما دادگاه این ممنوعیت را مطابق با قانون اساسی تشخیص داد؛ بی توجه به اینکه چنین ممنوعیتی نه به من کمک می کند نه به شرکت هایی که به دنبال تنوع فرهنگی-نژادی هستند. اگر می خواهیم با نژادپرستی مقابله کنیم باید افرادی را با نژادها و عقاید گوناگون به کار گیریم و از آنها حمایت کنیم. نباید بر اساس لباسی که می پوشند بین آنها تبعیض قائل شویم»
بر اساس گزارش ابتکار عدالت جامعه باز، در اکثر کشورهای اتحادیه اروپا ممنوعیت ها و قوانین مربوط به حجاب عمدتا توسط احزاب ملی گرا و راست افراطی گذاشته شده است. این گزارش خاطر نشان می کند که پنج کشور اتحادیه اروپا –کرواسی، قبرس، یونان، لهستان و پرتغال- هرگز علنا بحثی در مورد ممنوعیت حجاب نکرده اند
نظمه خان فعال مدنی اهل نیویورک که سال 2013 ایده نامگذاری اول فوریه به نام روز جهانی حجاب را پایه ریزی کرد، می گوید: «حجاب بخشی از فردیت ما است. هدف اصلی بزرگداشت این روز در اروپا و آمریکا این است که بگوییم این انتخاب ماست. ما باید بتوانیم نوع لباس و پوشش خود را انتخاب کنیم. از بعد از یازده سپتامبر اسلام هراسی به طور مداوم رو به گسترش بوده است؛ هدف ما با نام گذاری این روز مقابله با چنین رویکردهایی است»
اما در حالی که حجاب برای برخی از زنان به عنوان نشانه آزادی مذهبی و بخشی از هویت شان تلقی می شود، در ایران بسیاری از زنان آن را نشانه ظلم مذهبی می دانند
به گفته خانم چودری «آنچه در ایران اتفاق می افتد بسیار تأسف اور است. ما به عنوان زنانی که حجاب داریم، از آرمان زنان ایران حمایت می کنیم زیرا اعتراض آنها نیز به این است که زنان باید آزادی انتخاب داشته باشند تا هر انچه می خواهند بپوشند و فردیت خود را بیان کنند».
سایه اسکای فعال حقوق بشر معتقد است که اتحادیه اروپا باید در مورد حجاب گفتگوی بیشتری انجام دهد «درک درستی از معنای حجاب برای زنان محجبه وجود ندارد. درست است که در ایران یا افغانستان زنان به دلیل عدم رعایت کدهای قانونی تحت فشار هستند اما در این میان زنانی نیز وجود دارند که احساس می کنند حجاب بخشی از هویت انهاست. بنابراین دولت های اروپایی باید فضایی را ایجاد کنند تا مردم بتوانند دانش و تجربیات خود را از حجاب به اشتراک بگذارند. اروپا باید این پیچیدگی را بپذیرد و حمایت خود را نشان دهد نه اینکه بدون درک مفهوم حجاب، ممنوعیت هایی اعمال کند»
چودری نیز این را تأیید می کند: «در قرن 21 فردیت موضوع جذابی است؛ چه زنان باحجاب باشند چه بی حجاب اروپا باید آنها را همانگونه که هستند در اغوش بگیرد و به آنها آزادی انتخاب بدهد تا نوع پوشش خود را آزادانه انتخاب کنند»
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما