پیشروی برنامه های اسد و امارات پس از زلزله

در ابتدای وقوع زلزله ویرانگری که منجر به کشته شدن 47000 تن در سوریه و ترکیه شد، همه طرف ها خواستار این شدند که سیاستمداران و گروههای سیاسی از این فاجعه بهره برداری نکنند ولی این اتفاق نیفتاد

بشار اسد رئیس جمهور سوریه از زلزله برای جلب حمایت جهانی جهت رفع تحریم های غرب و پایان دادن به انزوای خود پس از 11 سال جنگ استفاده کرد

بازیگران منطقه ای همچون امارات نیز از این فرصت استفاده کردند و ورود مجدد نظام سوریه به عرصه بین الملل را تبلیغ و ترویج می کنند

این درحالی است که سیستم کمک رسانی سازمان ملل به شمال غرب سوریه با شکست مواجه شده و سازمان های حقوق بشری خواهان بازنگری در چگونگی کمک رسانی به منطقه شده اند

پس از زلزله 6 فوریه اوضاع برای اسد تغییر کرد؛ برای نخستین بار از سال 2011 وزیر امور خارجه اردن، یک هیأت بلندپایه لبنانی و محموله های کمک رسانی از کشورهایی همچون عربستان راهی دمشق شدند

ناتاشا هال پژوهشگر ارشد مرکز راهبردی بین المللی می گوید: «جامعه بین الملل حکومت سوریه را به دلیل جنایات جنگی مرتکب شده علیه مردم خود از سال 2011 در انزوا فرو برد ولی اکنون می بینیم که کشورها برای برقراری تماس دیپلماتیک با دمشق به تکاپو افتاده اند»

حتی عربستان که قبلا قاطعانه هر نوع عادی سازی رابطه با سوریه را رد کرده بود، اکنون اظهاراتی مطرح کرده که گویای آمادگی این کشور برای گفتگو با اسد است

فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان هفته گذشته در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: «باید اذعان کنیم که راهی برای رسیدن به اهداف حداکثری وجود ندارد و باید با دمشق گفتگو کنیم»

وی با اشاره به رویکرد منطقه در قبال سوریه افزود: «در جهان عرب اجماع بر این است که ادامه وضعیت موجود راه به جایی نمی برد»

درحالی که هماهنگی بین المللی برای کمک های بشردوستانه به سوریه ضروری است، این نگرانی وجود دارد که کشورهایی که از پیش بدنبال بیرون آوردن نظام اسد از انزوا بودند، از زلزله به عنوان بهانه ای برای عادی سازی رابطه با دمشق استفاده کنند

واکنش بین المللی به جنایات حکومت اسد علیه مردمش، شامل تحریم و انزوای دیپلماتیک می شد و هدف اغلب کشورها به ویژه در غرب، پیگیری راه حلی سیاسی برای جنگ داخلی آن کشور بر اساس قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل بود اما با عادی سازی فزاینده روابط با اسد، این اهرم در حال از بین رفتن است

امارات متحده پیشگام عادی سازی رابطه با اسد بوده و از سال 2018 این روند را در منطقه رهبری می کند

دلایل متعددی پشت این اقدام امارات وجود دارد، از جمله امید این کشور به اینکه بتواند در آینده از قراردادهایی که برای بازسازی سوریه بسته می شود سود ببرد و نفوذ ایران را در آن کشور کاهش دهد

به گفته ناتاشا هال: «اولین فکری که برای پاسخ به چرایی عادی سازی رابطه امارات با سوریه به ذهن می رسد، مقابله با فعالیت های ایران در ان کشور است؛ ضمن اینکه سوریه می تواند راه دسترسی امارات به دریای مدیترانه باشد»

افزایش ناامیدی از سازمان ملل

ناکامی سازمان ملل در ارائه کمک به امدادگرانی که برای نجات مردم از زیر آوار تلاش می کردند، خشم بین المللی را برانگیخته و تقاضا برای اصلاح سیستم کمک رسانی را افزایش داده است

سازمان ملل در سه روز نخست پس از زلزله هیچ کمکی به شمال غرب سوریه نکرد و زمانی که دیگر برای بازماندگان دیر شده بود، تیم های نجات و تجهیزات خود را اعزام نمود

سازمان ملل مدعی شد که جاده های منتهی به غازی انتپ آسیب دیده است و این درحالی است که خبرنگاران حاضر در محل حادثه این ادعا را رد کردند

حدود 4.5 میلیون نفری که در شمال غرب سوریه تحت کنترل مخالفان زندگی می کنند، به شدت به کمک های بشردوستانه وابسته هستند؛ ولی به گفته سازمان ملل برای رساندن این کمک ها به مردم، به اجازه دولت اسد یا مجوز شورای امنیت سازمان ملل نیاز است

به دلیل وتوی روسیه و چین، سازمان ملل تنها مجاز به ارسال کمک از طریق گذرگاه مرزی باب الحوا در ترکیه است و این امر توان سازمان ملل برای ارائه کمک به شمال غرب سوریه را بسیار محدود کرده است

دمشق و مسکو می گویند که کمک ها باید از طریق دمشق ارسال شود. در روزهای پس از زلزله حکومت سوریه حاضر به باز کردن گذرگاههای مرزی جدید نشد و بر خواسته خود مبنی بر ارسال کمک ها از طریق دمشق اصرار کرد

13 فوریه حکومت سوریه در نهایت دو گذرگاه مرزی جدید را به مدت سه ماه باز کرد. مسئله بازکردن گذرگاه های جدید به روی کمک های سازمان ملل، امکان چانه زنی و مذاکره با جامعه بین الملل و ایفای نقش بیشتر را برای اسد فراهم می کند

منبع: العربی الجدید

مترجم: فاطمه رادمهر