رجب طیب اردوغان پس از پیروزی بر رقیب خود کمال قلچدار اوغلو در دور دوم انتخابات، برای پنج سال دیگر رئیس جمهور ترکیه خواهد بود. اگر او دوره پنج ساله دوم خود را تمام کند، 26 سال می شود که قدرت را در دست دارد
اما شگفت آور این است که چگونه اکثریت مردم ترکیه با وجود بدتر شدن اقتصاد و تورم مزمن کنونی که احتمالا هر دولتی را در یک کشور دموکرات سرنگون می کند، اردوغان را انتخاب کردند؟
اردوغان چگونه در انتخابات پیروز شد و در آینده چه اتفاقی در این کشور رخ می دهد؟
آزاد اما ناعادلانه
انتخابات ترکیه از این نظر آزاد بود که احزاب سیاسی توانستند نامزدهای خود را معرفی کنند و مبارزات انتخاباتی را انجام دهند؛ احزاب همچنین حق داشتند که در هر حوزه رأی گیری، نمایندگانی داشته باشند تا از شمارش صحیح آرا مطمئن شوند و رأی دهندگان نیز در رأی دادن آزاد بودند
اما انتخابات ناعادلانه بود
ابتدا اکرم امام اوغلو رقیب بالقوه پیشرو اردوغان، ماه دسامبر به اتهام توهین به مقامات دولتی به بیش از دو سال زندان محکوم شد
امام اوغلو شهردار محبوب استانبول در انتخابات سال 2019 شکست غیرمنتظره ای را به حزب اردوغان تحمیل کرد. نظرسنجی ها نشان داده بود که او می تواند در انتخابات ریاست جمهوری با اختلاف زیاد در برابر اردوغان پیروز شود
برخی استدلال می کنند که حکم دادگاه با انگیزه سیاسی بود. با خارج شدن امام اوغلو از صحنه، اپوزیسیون مجبور شد پشت سر قلیچدار اوغلو به عنوان ضعیف ترین نامزد ممکن متحد شود
جنبه دیگری که انتخابات را ناعادلانه کرد تسلط همه جانبه اردوغان بر رسانه های ترکیه است.
با تلاش ها و اقدامات فخرالدین آلتون رئیس رسانه و ارتباطات کاخ ریاست جمهوری، اکنون رسانه های ترکیه یا مستقیما تحت مدیریت نزدیکان اردوغان هستند –مانند روزنامه مشهور صباح که توسط سدات بیرق مدیریت می شود- یا تحت کنترل سردبیرانی هستند که توسط آلتون منصوب می شوند و او بر کارشان نظارت دارد. در این میان برخی از سایت های خبری مستقل مانند t24 برای اینکه امکان فعالیت داشته باشند، مجبور به خودسانسوری هستند
با کنترلی که دولت روی رسانه ها دارد، بیشترین زمان پخش تلویزیونی را در اختیار اردوغان گذاشت. رسانه ها، اردوغان را فردی معرفی کردند که با ساخت فرودگاه، جاده و پل، رهبری ترکیه را به سمت توسعه و پیشرفت بر عهده گرفته است. او با دهها روزنامه نگار جلسه پرسش و پاسخ داشت اما همه سؤالات از قبل آماده شده بود
آلتون همچنین کارزار توهین آمیزی علیه قلیچدار اوغلو براه انداخت؛ رهبر اپوزیسیون کمترین زمان پخش را در رسانه ها داشت و به عنوان رهبری نالایق برای اداره کشور معرفی شد
آلتون نه تنها کانال های تلویزیونی و روزنامه ها، که شبکه های اجتماعی را نیز در کنترل داشت؛ او در توییتر از ربات ها و اینفلوئنسرها و ارتش سایبری برای کنترل گفتگوها استفاده کرد. این رویکرد نتیجه بخش بود و بسیاری از رأی دهندگان تحت تأثیر قرار گرفتند و ترسیدند که روی کار آمدن قلیچدار اوغلو وضعیت کشور را بدتر کند
در نهایت اینکه به دلیل روش غیرشفاف پردازش نتایج انتخابات، احتمال تقلب در آن وجود داشت. پس از شمارش هر صندوق، برگه ها توسط پلیس و ارتش به کمیسیون انتخابات منتقل می شد اما پلیس و ارتش هر دو تحت کنترل شدید اردوغان هستند
همچنین نتایج تنها از طریق آژانس دولتی آنادولو گزارش شد درحالی که در گذشته چندین آژانس مستقل نتایج را گزارش می دادند
حتی اگر هیچ مدرکی دال بر تقلب در انتخابات وجود نداشته باشد، احتمال این اتفاق بدلایل پیش گفته، می تواند کل روند انتخابات را زیر سؤال ببرد
اما دو عامل دیگر در انتخابات تعیین کننده بود: نخست حمایت سینان اوگان از اردوغان –اوگان در دور اول با 5.2% آرا سوم شد- و دومین و مهمترین عامل رأی دهندگان محافظه کار و مذهبی که به اردوغان به چشم ناجی و قهرمان دینی نگاه می کردند
سالها پیش جمعیت مذهبی ترکیه، به نام سکولاریسم تحت آزار قرار گرفته بودند؛ برای آنها قلیچدار اوغلو و حزب جمهوری خواه خلق نماد آن دوران بود .گرچه قلیچدار اوغلو سیاست های سابق حزب جمهوری خواه خلق را تغییر داد اما رأی دهندگان هرگز این حزب را به خاطر اعمال ممنوعیت حجاب در مؤسسات آموزشی و دولتی و دور نگه داشتن دین از سیاست و زندگی عمومی نبخشیدند
جناح راست محافظه کار و مذهبی ترکیه، اردوغان را در قامت یک رهبر جهانی و قهرمان ملی می بینند؛ رهبری که با نیروهای بدطینت در داخل و خارج مبارزه کرد تا ترکیه بزرگ را دوباره احیا کند
دورنمای آینده ترکیه
ترکیه به شدت به تغییر حکومت و وزیدن گرفتن هوایی تازه در کشور نیاز داشت اما با انتخابت مجدد اردوغان، پیش بینی می شود که خفقان سیاسی و اجتماعی واقتصادی بدتر شود
اردوغان پیشتر وعده داده بود که تا سال 2023 و همزمان با جشن صدمین سالگرد جمهوری ترکیه، کشور وارد 10 اقتصاد برتر جهان شود ولی اکنون ترکیه در رده نوزدهم قرار دارد
اقتصاد در سه سال گذشته رکود چشمگیری را تجربه کرده و ارزش لیر به شدت کاهش یافته است
کشور دچار کمبود دلار شده و بانک مرکزی با استفاده از ذخایر خود توانسته در چند ماه منتهی به انتخابات، اقتصاد را سرپا نگه دارد. بانک مرکزی هر ماه با کسری حساب جاری بین 8 تا 10 میلیارد دلار مواجه است و ذخایر آن در هفته گذشته برای نخستین بار از سال 2002 منفی شده است
اردوغان نیاز به پول دارد؛ برای این منظور او به وام های خارجی با بهره های بالا متوسل خواهد شد و دست به دامن کشورهای مسلمان حاشیه خلیج فارس می شود تا سرمایه خود را وارد ترکیه کنند. عدم اطمینان بازار از موفقیت آمیز بودن این تلاش ها ممکن است اقتصاد ترکیه را وارد رکود کند
این می تواند برای مردم ترکیه به معنای بیکاری گسترده و افزایش هزینه های زندگی باشد. نرخ تورم در سال گذشته با 85.5% به بالاترین میزان در 24 سال گذشته رسید و ممکن است بیشتر هم بشود زیرا دولت که با کمبود نقدینگی مواجه است، همچنان به چاپ پول برای پرداخت حقوق کارمندان ادامه می دهد
در سیاست خارجی اردوغان به تلاش خود برای تبدیل شدن به یک قدرت منطقه ای مستقل از ناتو و اتحادیه اروپا و آمریکا ادامه می دهد و روابط ترکیه و روسیه را تقویت می کند (امری که برای متحدان غربی ترکیه نگران کننده است)
طبق قانون اساسی ترکیه این آخرین دوره ریاست جمهوری اردوغان است و البته ممکن است او نتواند دوره خود را به پایان برساند
رئیس جمهور 69 ساله ترکیه مشکلات سلامتی زیادی دارد و روز به روز از نظر جسمی ضعیف تر می شود. در سالهای آینده ممکن است وضع سلامتی او بدتر شود و مجبور گردد ریاست جمهوری را به معاونش بسپارد
سخن آخر اینکه پس از انتخابات تا مدتی ترکیه شاهد ثبات سیاسی خواهد بود ولی در آینده قابل پیش بینی دستخوش آشفتگی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می شود
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما