فشار سنگین مالی روی دوش حزب الله

با قطع جریان ورود پول از ایران، حزب الله گرفتار بحران مالی شده است. ایالات متحده، اسرائیل و حاکمان جدید سوریه، منابع مالی و تسلیحاتی این گروه را تحت فشار قرار داده اند. حزب الله در شرایطی دچار مشکلات مالی شده است که پایگاه حامیان این گروه، از آن انتظار بازسازی ویرانی های ناشی از جنگ، جبران خسارت و حمایت های همه جانبه دارند و بابت ضعف و ناتوانی حزب الله از ارائه این حمایت ها، خشمگین و ناراضی هستند. به گزارش بانک جهانی، جنگ اخیر با اسرائیل، حدود 8.5 میلیارد دلار به لبنان خسارت زده است. سام هلر کارشناس سیاسی در مؤسسه بنیاد قرن می گوید: «محدود شدن جریان های ورود پول از ایران، حزب الله را در موقعیت چالش برانگیزی قرار داده است»

جنگ لبنان پس از حملات 7 اکتبر حماس به اسرائیل آغاز شد و ماه سپتامبر شدت گرفت؛ در نهایت ضربات سنگینی به حزب الله وارد شد و رهبران ارشد این گروه در حملات هوایی اسرائیل جان خود را از دست دادند. اتش بسی که با میانجی گری آمریکا در ماه نوامبر بدست آمد، شکست دیگری برای حزب الله بود و این گروه ملزم به خروج نیروها و تسلیحاتش از جنوب لبنان شد. ماه دسامبر با سرنگونی اسد، مسیر ترانزیت سوریه که ایران برای ارسال محموله های مورد نیاز حزب الله از آن استفاده می کرد، قطع شد

در داخل کشور، حزب الله توسط مخالفان سیاسی خود به حاشیه رانده شده است. انتخاب جوزف عون رئیس سابق ارتش و نامزد مورد نظر آمریکا، به ریاست جمهوری لبنان، برخلاف میل و اراده حزب الله صورت گرفت. همچنین حزب الله برای جلوگیری از انتخاب نواف سلام قاضی سابق دیوان بین المللی دادگستری به نخست وزیری، کاری از پیش نبرد

هم رئیس جمهور و هم نخست وزیر لبنان، بر انحصار تسلیحات در دست دولت تأکید کرده اند؛ بر این اساس حزب الله دیگر نمی تواند نیرویی مسلح باشد. برای اولین بار پس از سالها، حزب الله و متحدان سیاسی اش نتوانستند بیش از یک سوم از کرسی های کابینه را بدست آورند و این درحالی است که طبق قانون اساسی کشور، برای اتخاذ تصمیمات مهم و وادار کردن دولت ائتلافی به استعفا، به کرسی های بیشتری نیاز است

اما مشکلات مالی بزرگترین تهدیدی است که حزب الله با آن مواجه است. هفته گذشته مقامات لبنانی از فرود یک هواپیمای ایرانی در بیروت جلوگیری کردند زیرا اسرائیل مدعی شده بود که تهران از پروازهای تجاری، برای ارسال پول نقد به حزب الله استفاده می کند. نعیم قاسم رهبر حزب الله هفته گذشته گفت که دولت لبنان از سوی کشور ثالثی مطلع شده است که اگر به هواپیماهای ایرانی اجازه فرود بدهد، اسرائیل به باند فرودگاه حمله می کند. حامیان حزب الله به ممنوعیت پرواز هواپیماهای ایران اعتراض کردند، با آتش زدن لاستیک طی سه روز جاده فرودگاه را بستند، به کاروان نیروهای حافظ صلح سازمان ملل حمله کردند و دو تن از پرسنل این سازمان را مجروح نمودند

در مرز شرقی لبنان ،دولت جدید سوریه شروع به سرکوب قاچاقچیان وابسته به حزب الله کرده است؛ همین امر سبب درگیری بین حزب الله و ارتش سوریه و تیره شدن روابط  دو کشور شده است. به نظر می رسد تلاش های دولت سوریه برای محدود کردن فعالیت های حزب الله، در تلافی حضور این گروه در جنگ داخلی سوریه در حمایت از بشار اسد صورت گرفته است؛ زیرا به گفته هلر نشانه ای مبنی بر اقدام سوریه علیه قاچاقچیان در مناطقی که تحت کنترل حزب الله نیستند، وجود ندارد

هدف حزب الله از مراسم تشییع روز یکشنبه ،نمایش قدرت این گروه بود .نصرالله که در حمله هوایی 27 سپتامبر اسرائیل کشته شد، به طور موقت در مکانی نامعلوم دفن شد. حزب الله می خواست با کشاندن دهها هزار نفر به مراسم تشییع، نشان دهد که هنوز حمایت گسترده ای از این گروه در بین مردم وجود دارد

نعیم قاسم در سخنرانی ماه دسامبر خود گفت که حزب الله بین 12000 تا 14000 دلار به هر خانواری که متحمل خسارت شده اند، برای پرداخت اجاره بها و جایگزینی اثاثیه آسیب دیده پرداخت می کند. روزنامه الاخبار نیز مدعی شد که حزب الله از اواخر ژانویه تاکنون، 400 میلیون دلار به مؤسسات خود پرداخت کرده است. اما اوایل فوریه، مؤسسه قرضه الحسنه که بازوی مالی حزب الله است و در دوران جنگ، به شدت مورد حملات هوایی اسرائیل قرار گرفت، به دلیل مشکلات فنی، پرداخت غرامت را به مدت پنج روز متوقف کرد

در همین حال در ماههای اخیر حزب الله مجبور شده است نزدیک به 100000 پناهجوی شیعه و علوی سوری را در مساجد و مراکز مذهبی پایگاه هایش در شمال شرقی لبنان میزبانی کند. هلال خشان استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی بیروت می گوید: «آنچه در سوریه رخ داد، ضربه ای بسیار سخت برای حزب الله بود زیرا ارتباط این گروه را با ایران قطع کرد». وی افزود حزب الله قدرت مالی لازم برای بازسازی خود را ندارد و به حمایت خارجی نیازمند است. بدون کمک های مالی ایران، وضعیت مالی این گروه روز به روز بدتر خواهد شد

یکی از اعضای حزب الله در گفتگو با ما مدعی شد که این گروه هنوز از نظر مالی در وضعیت بحرانی قرار نگرفته ولی در درازمدت آینده اش نامشخص است. محدودیت دریافت کمک های مالی از طریق فرودگاه و راه زمینی از سوریه، توان عملیاتی و تلاش این گروه برای سازماندهی مجدد را به شدت مختل می کند. وی افزود: «بانک های لبنانی به دلیل ترس از نقض تحریم های آمریکا، از پردازش حواله های مالی حامیان این گروه که در خارج از کشور زندگی می کنند، خودداری کرده اند. فعلا حزب الله از نظر مالی صفر نیست و به پرداخت حقوق اعضای خود ادامه می دهد. البته این گروه در تلاش برای بازسازی خانه های آسیب دیده در ضاحیه و جنوب لبنان است و معلوم نیست که وضعیت مالی اش در آینده چگونه خواهد بود. ولی حتی اگر مسیرهای عرضه مستقیم کمک مالی از ایران قطع شده باشد، می توان راههای دیگری برای دریافت پول از جمله از طریق هواپیماهای کشورهای ثالث پیدا کرد»

در این میان شاهد استیصال روز افزون اعضای حزب الله هستیم. علی 36 ساله از حامیان این گروه در جنوب لبنان، به ما گفت مبلغ ناچیزی دریافت کرده که کفاف نیازش را نمی دهد. برای مثال برای جایگزین کردن اثاثیه به 30000 دلار نیاز داشته، ولی مبلغی که دریافت کرده است تنها یک سوم پول مورد نیاز است.

اما برخی دیگر همچنان به حمایت این گروه امیدوار هستند و معتقدند که نباید به این زودی ناامید شد. برای مثال ابراهیم 60 ساله می گوید حزب الله به او 12000 دلار داده و قول داده است که اگر تا یکسال دیگر دولت یا نهادهای دیگر پولی برای بازسازی ندادند، این گروه پرداخت 12000 دلار را تمدید خواهد کرد. وی افزود که به حزب الله ایمان دارد «حزب الله ما را رها نخواهد کرد»

منبع: واشنگتن پست

مترجم: فاطمه رادمهر