ماه ژوئن عراق برای توسعه مزارع انرژی خورشیدی در بخش های مرکزی و جنوبی کشور، توافقی را با یک شرکت انرژی اماراتی به نام «مصدر» امضا کرد
این توافق از یکسو بخشی از برنامه گسترده تر عراق برای کاهش وابستگی اش به سوخت های فسیلی و تنوع بخشیدن به اقتصاد کشور است و از سوی دیگر در راستای «دیپلماسی اقلیمی» امارات می باشد. به عبارت دیگر امارات از توان و ظرفیت خود در تولید انرژی های تجدیدپذیر، برای افزایش روابطش با عراق و مقابله با نفوذ قدرت های منطقه ای همچون ایران استفاده می کند
منافع امارات در عراق
عراق مدتها است به زمین بازی و رقابت بین قدرت های جهانی و منطقه ای بدل شده است. از زمان حمله ائتلاف به رهبری آمریکا، امارات برای اینکه جلوی نفوذ ایران را در عراق بگیرد، از قدرت نرم خود استفاده کرده، توان دفاعی خود را تقویت نموده و روابط خود را با دولت ها و شخصیت های مختلف منطقه افزایش داده است.
بعد از حمله سال 2003 آمریکا، امارات متعهد شد میلیون ها دلار برای بازسازی، توسعه و آموزش نیروهای عراقی صرف کند. اخیرا هم این کشور، برای جلب نظر جمعیت سنی عراق و ارائه تصویری از خود به عنوان کشوری که اهل تساهل و تکثر است، سرمایه گذاری زیادی در بازسازی موصل انجام داده است که کمک مالی برای بازسازی مسجد نوری و سایر میراث فرهنگی و گردشگری شهر را شامل می شود
امارات همچنین همراستا با سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، از سیاستمداران و احزاب سنی عراق به عنوان ابزاری برای مقابله با نفوذ رقیبان شیعه وابسته به ایران پشتیبانی می کند
افشای پروژه جاسوسی پگاگوس، از بخشی از استراتژی امارات پرده برداشت و نشان داد که ابوظبی از این نرم افزار جاسوسی برای زیر نظر گرفتن اقدامات سیاستمداران و رهبران شبه نظامی عراق که با ایران ارتباط دارند، همچنین دیپلمات های ایرانی در عراق و شخصیت های مذهبی شیعه از جمله آیت الله سیستانی استفاده کرده است. به این ترتیب امارات توانسته است به اطلاعات مهمی دسترسی داشته باشد و بسیاری از بازیگران صحنه سیاست عراق را –بدون علم و اطلاعشان- زیر نظر بگیرد
منافع امارات در عراق، تحت ریاست مصطفی کاظمی –نخست وزیری که تلاش می کند نفوذ ایران را در آن کشور کاهش داده و به کشورهای شورای همکاری نزدیک تر شود- تقویت شد. ماه آوریل آقای کاظمی از امارات دیدار کرد و توافقی را برای سرمایه گذاری 3 میلیارد دلاری آن کشور در عراق به امضا رساند
دیپلماسی اقلیم
عراق یکی از آسیب پذیرترین کشورهای خاورمیانه در برابر تغییرات اقلیمی است. طبق پیش بینی بانک جهانی، درجه حرارت این کشور تا سال 2050 دو درجه سانتی گراد افزایش می یابد و بارندگی نیز 9% کاهش خواهد یافت
در حال حاضر اکثر انرژی مورد استفاده در عراق، از طریق سوخت های فسیلی تولید می شود؛ لذا توافقات این چنینی –از جمله قراردادی که با شرکت مصدر بسته شده است- برای کاهش وابستگی عراق به سوخت های فسیلی و استفاده حداکثری از آفتاب سوزان کشور می باشد
توافق با مصدر از یک جهت دیگر نیز مهم است؛ اینکه به عراق اجازه می دهد تا در جهت تنوع بخشیدن به اقتصاد و خودکفایی تلاش کند. در حال حاضر بیش از 90% بودجه عراق از طریق فروش نفت تأمین می شود و این اقتصاد تک بعدی، کشور را در برابر نوسانات بازارهای جهانی آسیب پذیر می کند. علاوه بر این، با میزان استخراجی که هم اکنون در عراق در حال انجام است، پیش بینی می شود که سوخت های فسیلی این کشور قرن آینده به پایان برسد. بنابراین توسعه سرمایه گذاری روی منابع جایگزین امری ضروری است
دیپلماسی اقلیمی برای امارات نیز ضروری است؛ چراکه امکان ایجاد روابطی دائمی و قوی را بین این کشور با عراق فراهم می کند و عراق را برای برخی از پروژه های مهم بلندمدتش به امارات وابسته می نماید. همچنین به امارات اجازه می دهد که از شرکای اصلی اقتصادی و تأمین کنندگان انرژی عراق از جمله ایران و ترکیه پیشی بگیرد. تأثیر این امر برای ایران بسیار ناخوشایند است؛ زیرا اقتصاد آن کشور به دلیل تحریم های آمریکا تا حد زیادی وابسته به صادرات به عراق می باشد
برق یکی از موضوعات بحث برانگیز در عراق است. دست کم از سال 2011 ناکامی دولت در ارائه خدمات به ویژه تأمین برق برای شهروندان در ماههای گرم تابستان، منجر به بروز اعتراضات گسترده و طرح درخواست اصلاح در ساختارهای دولت شده است
نیازهای برق کشور با توجه به افزایش جمعیت –که یکی از سریع ترین نرخ ها را در خاورمیانه دارد- افزایش می یابد. بنابراین حرکت برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر در عراق را می توان بخشی از استراتژی امارات برای جلب قلب و فکر مردم دانست و مردم عراق به خاطر تأمین برق، ممنون امارات خواهند بود
اینکه آیا شهروندان عراقی از معاهده با شرکت مصدر، به شکل محسوسی منتفع خواهند شد یا نه؟ به موفقیت تلاش ها برای مقابله با فساد سیاسی بستگی دارد؛ زیرا فساد دلیل اصلی ناتوانی عراق در تأمین برق برای شهروندانش است و راه را برای قدرت های منطقه همچون امارات باز می کند تا از این کشور به عنوان میدان نبرد با رقیبان خود استفاده کنند
وزارت برق عراق یکی از بدترین متخلفان کشور است. در تحقیقی که پارلمان عراق در پایان سال 2020 انجام داد، مشخص شد که نزدیک به 75% از 81 میلیارد دلاری که برای تولید برق بین سالهای 2005 تا 2009 اختصاص داده شده بود، به دلیل فساد از بین رفته است. بر این اساس باید پرسید که چرا در مورد جزئیات توافق با مصدر هیچ اطلاعاتی منتشر نشده است؟
در نهایت اینکه اگر سرمایه گذاری های امارات نه فقط راهی برای به چالش کشیدن نفوذ ایران، که واقعا به منظور ایجاد تغییرات بلندمدت باشد، باید با شفافیت همراه باشد و به نحوی صورت گیرد که سود تمام عراقی ها را تضمین کند
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما