برجام در دستور کار نیست

بایدن رئیس جمهور آمریکا دو سال قبل در کارزار انتخاباتی خود قول داد که به برجام بازگردد اما اکنون درحالی نزدیک به دو سال از دوره ریاست جمهوری او می گذرد که مذاکرات احیای برجام با شکست مواجه شده، ایران بیش از هر زمان دیگری اورانیوم غنی سازی کرده و احتمال کمی می رود که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در گفتگوی سازنده ای با غرب مشارکت کند

در عین حال ایران حمایت خود را از روسیه در جنگ با اوکراین افزایش داده و پهپادهایی در اختیار این کشور گذاشته است که برای هدف گرفتن غیرنظامیان استفاده می شود. تهران درحالی به این سیاست ها ادامه می دهد که با اعتراض های بی سابقه ای در داخل کشور مواجه شده است

رابرت مالی فرستاده ویژه دولت بایدن در امور ایران در گفتگو با ما از ادامه تحریم ها علیه تهران و تلاش مجدد برای احیای برجام می گوید:

*ایران در حال حاضر چقدر به بمب نزدیک است؟

جواب این سؤال دشوار است اما می توان گفت که تنها چند هفته با داشتن مواد کافی برای بمب فاصله دارد البته ساخت سلاح زمان بیشتری می برد

* تاکنون مذاکرات واشنگتن و تهران برای احیای توافق شکست خورده است، به نظر شما چرا کار به اینجا رسید؟

بایدن در کارزار انتخاباتی خود متعهد شد که در صورت واکنش متقابل تهران تلاش خواهد کرد به توافق برگردد. اگر از هریک از شرکت کنندگان در مذاکرات بپرسید، اذعان می کنند که آمریکا حسن نیت خود را نشان داد و برای احیای توافق تلاش کرد. ما بارها به امضای توافق نزدیک شدیم که آخرین بار در ماه اوت بود ولی هر بار ایران عقب نشینی کرد، خواسته های جدیدی مطرح نمود که اغلب ربطی به مذاکرات هسته ای نداشت و چنانکه دیدیم یک مورد آن مربوط به بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی بود. این عقب نشینی ها به ما القا کرد که نظام ایران دچار دودستگی شده است. حتی روسیه و چین که با ما دوست نیستند اذعان کردند پیشنهادات ما عادلانه است و ایران طرفی است که وقتی بارها به توافق نزدیک شدیم، آن را بهم زد. لذا شما باید از طرف ایرانی بپرسید که چرا کار به اینجا رسید

*برخی از منتقدان معتقدند که شما و تیم آمریکا آماده بودید هر امتیازی به ایران بدهید تا به برجام بازگردد؛ حالا که توافق دور به نظر می رسد پاسخ شما به منتقدان چیست؟

واقعیت این است که اگر ما به آنها هرآنچه می خواستند داده بودیم آنها توافق را می پذیرفتند. کاری که ما آماده انجام آن بودیم این بود که تحریم هایی که قرار بود بر اساس برجام برداشته شود و توسط ترامپ دوباره اجرایی شده بود، لغو کنیم

ایران فرصت های بیشماری را برای بازگشت به توافق از دست داد. ما همانطور که همیشه گفتیم برای جهانی با برجام یا بدون برجام آماده ایم و به اعمال فشار بر ایران از طریق اجرای تحریم ها بدلیل حمایت از تروریسم، نقض حقوق بشر، برنامه موشک های بالستیک و برنامه هسته ای ادامه می داده ایم اما بدلیل موضع ایران، دیگر برجام در دستور کار نیست و ما به سیاست های خود برای پاسخ دادن به تمام فعالیت های بی ثبات کننده ایران ادامه می دهیم

*ابراهیم رئیسی را به عنوان رئیس جمهور و مذاکره کننده چگونه توصیف می کنید؟

در رابطه با توافق بارها گفته ام که مذاکره اصلی که باید انجام شود، نه بین ایران و آمریکا که بین گروههای داخل در نظام ایران است؛ زیرا برخی عناصر علاقه مند به توافق هستند و برخی دیگر به هر دلیلی تمایل به توافق ندارند و همین امر است که سبب بن بست شده است

*درباره طرحی که برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به قدرت هسته ای وجود دارد با ما صحبت کنید. آیا گزینه نظامی روی میز است؟

اولویت ما دیپلماسی است؛ اثبات شده که دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای است و ترجیح ما بر دیپلماسی باقی می ماند. اما ابزارهای دیگری نیز وجود دارد که ما از آنها استفاده می کنیم. اکنون فشار بین المللی در حدی است که ایران سالهاست چنین فشاری را تجربه نکرده است. به یاد داشته باشید که در دولت ترامپ بسیاری از کشورهای جهان از جمله متحدان اروپایی ما حداقل به همان اندازه که ایران را برای پیشرفت های هسته ای اش مقصر می دانستند، آمریکا را نیز مقصر می دانستند؛ ولی امروزه در وضعیت بسیار متفاوتی هستیم و آلمان، فرانسه و بریتانیا با ما همکاری می کنند. اکثر کشورها نه فقط کشورهای غربی معتقدند که باید به این فشار وارد کرد تا پیشرفت برنامه هسته ای اش را متوقف کند

اکنون ما از تحریم، فشار و دیپلماسی استفاده می کنیم اما رئیس جمهور گفته است که اگر هیچکدام از این راهها مؤثر واقع نشود، به عنوان آخرین راه حل با گزینه نظامی موافقت خواهد کرد. ولی فعلا به این مرحله نرسیده ایم و هنوز امید داریم که راههای دیگری پیدا کنیم تا ایران را از مسیر فعلی خود منصرف کند

*با توجه به نتایج اخیر انتخابات میان دوره ای آمریکا و افتادن کنگره به دست جمهوری خواهان، این امر چه تأثیری بر سیاست آمریکا در قبال ایران خواهد داشت؟

نمی دانم آیا تأثیری دارد یا نه. ما تا به حال سعی کرده ایم جمهوری خواهان را نیز با خود همراه کنیم؛ می دانم که این کار دشوار است ولی به طور منظم با اعضای جمهوری خواه و دموکرات کنگره مشورت می کنیم و به این کار ادامه می دهیم. امیدواریم بتوانیم روی بخش بزرگی از سیاست های خود به توافق برسیم زیرا همه بر این عقیده ایم که ایران نباید به سلاح هسته ای دست یابد، موافقیم که فشار وارد کنیم تا ایران به روسیه سلاح نفرستد و همه موافقیم که باید از مردم ایران در برابر حکومت حمایت کرد

*به اعتراف خود شما ایران بیش از همیشه به بمب اتم نزدیک شده است. منتقدان تحریم ها می گویند که جهان از پیروی از سیاست های آمریکا خسته شده است؛ ضمن اینکه تحریم ها اغلب کارساز نیست و نتیجه معکوس دارد

باید در مورد نحوه عملکرد تحریم ها بررسی دقیقی صورت گیرد و تلاش شود تا تحریم ها به خوبی تنظیم شود. من موافقم که در بسیاری موارد تحریم ها به جای رهبران به شهروندان عادی آسیب رسانده، ولی نمی توان کتمان کرد که برجام نتیجه دیپلماسی تحت حمایت تحریم بود اما تحریم هایی که با دقت هدف گذاری شده بود. ما امیدواریم که این روش یک بار دیگر کارگر افتد

*بازگشت نتانیاهو به قدرت در موضع آمریکا در قبال ایران چه تأثیری دارد؟

پاسخ به این سؤال خیلی زود است زیرا دولت اسرائیل هنوز تشکیل نشده است اما وقتی بایدن بر سر کار آمد همتای اسرائیلی او نتانیاهو بود. ما با آنها با صراحت برخورد کردیم؛ فکر می کنم هر دو طرف سعی دارند از تجارب شکست های خود در سال های 2015 و 2016 درس بگیرند و برخی از رفتارهای آن زمان را تکرار نکنند. ما می دانیم که در مورد ایران ممکن است اختلاف نظرهایی داشته باشیم اما در اصول اساسی که عدم دستیابی ایران به سلاح هسته ای و مقابله با فعالیت های بی ثبات کننده ایران است، اشتراک نظر داریم

منبع: فارین پالیسی

مترجم: فاطمه رادمهر