اولین پاسخ بایدن به حمله حماس به اسرائیل، محکوم کردن آن بود. این حمله آغازگر دور جدید جنگ بین اسرائیل و اعراب است و نخستین قربانیان آن بی شک غیرنظامیان هستند
تلفات هر دو طرف در ساعات اولیه، این جنگ را به یکی از مرگبارترین جنگ های اسرائیل و اعراب در سالهای اخیر بدل کرده است و تعداد تلفات قطعا بیشتر هم خواهد شد. نتانیاهو وعده داد این حمله را تلافی کند «دشمن ما بهای سنگینی خواهد پرداخت»؛ این به معنای تعداد بالای کشته شدگان غیرنظامی فلسطینی است که چند برابر تلفات اسرائیل خواهد بود
این اتفاقات روند صلح اسرائیل و اعراب را کند می کند و حماس را در معرض خشم مردم نوار غزه قرار می دهد زیرا مردم این گروه را مقصر تخریب حملات تلافی جویانه اسرائیل می دانند. درک اینکه چرا حماس تصمیم به حمله به اسرائیل گرفت نیاز به توضیح دارد
سخنگوی حماس دلایل متعددی برای حمله ارائه کرد و گفت: «ما از جامعه بین الملل می خواهیم جنایت اسرائیل علیه غزه، مردم فلسطین و اماکن مقدس مانند مسجدالاقصی را متوقف کند. همه اینها دلیل شروع این نبرد است». ایجاد محدودیت برای فلسطینیان برای برپایی نماز در مسجدالاقصی و یورش اسرائیل در اوایل سال جاری به نمازگزاران در مسجد، باعث شده است که مسجدالاقصی -که یهودیان آن را به عنوان کوه معبد می شناسند- به نقطه کانونی تنش ها بین دو طرف تبدیل گردد. خشونت اسرائیل علیه فلسطینیان در کرانه باختری نیز توسط ارتش این کشور و شهرک نشینان افزایش یافته است
تشدید رویارویی اسرائیل و فلسطین با روی کار آمدن دولت راست افراطی در اسرائیل همزمان شده است. این احتمال وجود دارد که عملیات حماس از اوایل سال جاری و پس از مشخص شدن جهت گیری دولت اسرائیل برنامه ریزی شده باشد
یکی دیگر از محرک های حماس برای انجام این عملیات، مذاکرات آمریکا، اسرائیل و عربستان با هدف عادی سازی کامل روابط دیپلماتیک بین ریاض وتل آویو است؛ به خصوص که گفته می شود مذاکرات نزدیک به نتیجه رسیدن است. از دیدگاه فلسطینیان هرگونه توافقی بین اسرائیل و عربستان گامی به عقب در تعیین سرنوشت فلسطین است و هدف اسرائیل این است که از ثمره عادی سازی روابط با اعراب و سعودی، بدون صلح با فلسطینیان بهره مند شود. اما حماس دید که تشکیلات خودگران فلسطین موضعی انفعالی در قبال این گفتگوها دارد و ظاهرا از ادامه این شرایط راضی است؛ لذا وظیفه خود دانست که فعالانه جلوی عادی سازی را بگیرد. بنابراین اخلال در مذاکرات بین اسرائیل و عربستان می تواند یکی از انگیزه های حماس برای حمله باشد
ولی نه اسرائیل و نه آمریکا از تلاش برای عادی سازی دست برنمی دارند. این حمله حتی ممکن است تمایل دولت بایدن را برای دستیابی به چنین توافقی افزایش دهد؛ به ویژه که ولیعهد سعودی تمایل خود را برای دستیابی به توافقی که بیشتر خواسته های او را در مورد تضمین های امنیتی، فروش تسلیحات و کمک های هسته ای براورده کند، نشان داده است. اما خونریزی شدید بین اسرائیل و اعراب دستیابی به توافق با تل آویو را نه تنها برای بن سلمان که برای هر رهبر عربی دشوار می کند. بن سلمان ناچار است بدون درنظر گرفتن احساسات و خواسته های خود، افکار عمومی عربستان را در نظر بگیرد
حمله حماس منجر به گروگان گیری دهها نفر از نظامیان و غیرنظامیان اسرائیلی شد. سرویس های امنیتی اسرائیل بدون شک از هیچ تلاشی برای نجات شهروندان خود دریغ نمی کنند اما حماس در گذشته ثابت کرده است که در مخفی کردن زندانیان خود مهارت دارد
این بدان معناست که وقتی گردوغبار نبرد فروکش کند، مذاکراتی حول تبادل زندانیان انجام می شود. به دست آوردن ابزار چانه زنی در مذاکره برای آزادی اسیران فلسطینی، احتمالا یکی دیگر از انگیزه های حماس برای حمله بوده است. حدود 4500 زندانی در زندان های اسرائیل نگهداری می شوند. در مبادلات گذشته تعداد زیادی از اسیران فلسطینی در ازای انگشت شماری از اسرائیلی ها آزاد شدند. یکی از مقامات حماس از اینکه در این حمله تعداد گروگان کافی برای آزادی تمام اسیران فلسطینی بدست آورده اند، به خود می بالید
این تعداد گروگان ممکن است به حماس اهرمی برای گرفتن امتیازات دیگر نیز بدهد که از جمله آن ارائه کمک های مختلف به مردمِ در محاصره ی غزه است. این امتیاز ممکن است نارضایتی مردم را از این گروه بابت حملات تلافی جویانه اسرائیل کاهش دهد
اما پیامدهای چنین حمله ای در اسرائیل بیشتر از نوار غزه است. اگرچه ین حمله سؤالاتی را پیرامون شکست اطلاعاتی و ضعف امنیتی اسرائیل ایجاد کرده، ولی تشدید درگیری بین اسرائیل و اعراب در کوتاه مدت سبب تقویت جناح راست افراطی می شود و هرگونه صدایی را که خواهان دادن امتیازات بیشتر به فلسطینیان است خاموش می کند. با بروز این جنگ تمام جناح های اسرائیل متحد شده و اذهان مردم از مسئله اصلاحات قضائی و پرونده فساد نتانیاهو منحرف می شود. از این منظر حماس با این حمله به نتانیاهو لطف کرده است
در پایان اینکه رویدادهای دیروز نشان داد علیرغم تلاش برای به حاشیه راندن موضوع مناقشه فلسطین و اسرائیل از طریق توافق نامه های صلح با کشورهای عربی، درگیری و بی ثباتی در این منطقه از بین نخواهد رفت؛ چنانکه حتی قبل از این رویداد بسیاری از ناظران شانس بالایی برای وقوع یک انتفاضه جدید یا قیام مردمی در کرانه باختری قائل بودند
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما