روز پنجشنبه در پاکستان انتخابات برگزار شد. تاریخچه انتخابات در این کشور نشان می داد که مقامات نظامی نتیجه ای را که برخلاف خواست و اهداف سیاسی آنها باشد نمی پذیرند و از طریق قوه قضائیه مسیر را برای نامزدهای مورد علاقه خود هموار می کنند. ولی با پایان یافتن شمارش آرا، نمایندگان جناحی که مورد غضب ارتش واقع شده بودند و سعی شده بود از پیروزی آنها در انتخابات جلوگیری شود، پیشتاز شدند
نامزدهای نزدیک به حزب تحریک انصاف عمران خان نخست وزیر سابق پاکستان، حداقل 93 کرسی را در مجلس این کشور بدست آوردند و از حزب راست میانه به رهبری نواز شریف پیشی گرفتند. این درحالی است که ژنرال های پاکستان مایل به نخست وزیری نواز شریف هستند
عمران خان که سال 2022 در بحبوحه درگیری و تنش با مقامات عالی رتبه، از قدرت برکنار شد، چهار حکم محکومیت دارد و در زندان به سر می برد. البته حامیانش اتهام های او را سیاسی می دانند. به این ترتیب او از رقابت دور ماند ولی متحدانش در تحریک انصاف به عنوان نمایندگان مستقل در انتخابات شرکت کردند
رأی دهندگان پاکستانی نیز در مواجهه با اقدامات سرکوبگرانه ای که علیه تحریک انصاف انجام می شد، با حمایت از نامزدان نزدیک به این جناح در انتخابات واکنش نشان دادند. حزب عمران خان با دور زدن محدودیت های قانونی، از شبکه های اجتماعی و هوش مصنوعی به خوبی استفاده کرد تا پیام رهبر خود را به گوش رأی دهندگان برساند. همچنین مقامات تحریک انصاف روز یکشنبه اعلام کردند که به شواهد آشکاری مبنی بر تقلب در بیش از 12 کرسی مجلس دست یافته اند و برای اعتراض به نتایج این 12 کرسی، اقدامات لازم را در دادگاه اغاز کرده اند
نتیجه انتخابات شگفت آور است؛ این نتایج حاکی از سرپیچی مردم از خواست ارتش است. به گفته عمر وریچ مشاور بنیاد جامعه باز: «قرار بود این انتخابات، از پیش تعیین شده ترین انتخابات تاریخ پاکستان باشد ولی شورشی مسالمت آمیز از سوی مردم علیه تشکیلات نظامی صورت گرفت»
عمران خان و حزب تحریک انصاف او در سال 2018 از طریق انتخابات به قدرت رسیدند. گفته می شد که ارتش به نفع او در انتخابات وارد عمل شده و کنترل خود را اعمال کرده است. آن زمان نواز شریف سیاستمداری بود که چندین پرونده در محاکم قضائی داشت و پس از چندی در تبعید به خارج از کشور رفت. اما به مرور شکاف هایی در روابط خان و ارتش ایجاد شد و سیاست های پوپولیستی او در نهایت به بحرانی سیاسی انجامیده و به رأی عدم اعتماد به او منجر گشت. خان و متحدانش از دسیسه های دولت پنهان و مداخله امریکا سخن می گویند و این دوعامل را موجب بیرون راندن خان از قدرت می دانند
پس از عمران خان، دولت موقتی بر سر کار آمد که هم حزب مسلم لیگ به رهبری شریف و هم حزب چپ میانه خلق پاکستان به رهبری پسر بی نظیر بوتو را شامل می شد. هر دو حزب سالیان متمادی پای ثابت سیاست پاکستان بوده اند و حضور در صحنه سیاست، نسل به نسل بین آنها ادامه یافته است. در این مدت آنها همچون خان، در باتلاق نابسامانی های اقتصادی که دامنگیر کشور پاکستان شده، گرفتار شدند و نتوانستند با بهبود اوضاع، حمایت مردم را بدست آورند. شریف و دیگر سیاستمدارانی که خارج از تشکیلات نظامی پاکستان هستند، برای تقویت مشروعیت خود، به یک انتخابات جدید امیدوار بودند ولی این اتفاق نیفتاد
در شرایطی که به نظر می رسید دولت پنهان به رهبری ارتش می کوشد از تمام اهرم های خود برای کاهش شانس پیروزی تحریک انصاف استفاده کند، رأی دهندگان پاکستانی راه دیگری را برگزیدند و با انتخاب خود پیامی روشن را مخابره کردند: اینکه دیگر از مداخله ارتش در سیاست خسته شده اند و از دو حزب مسلم لیگ و خلق پاکستان که سالهاست صحنه سیاست کشور را در دست دارند، بریده اند
با این وجود بعید است که سیاستمداران نزدیک به حزب تحریک انصاف، دولت بعدی را تشکیل دهند. روی کاغذ از بین احزاب موجود، حزب شریف بیشترین کرسی ها را بدست آورده است زیرا متحدان خان به شکل مستقل در انتخابات شرکت کردند و اجازه حضور زیر پرچم حزب خود را نداشتند.
نواز شریف برای پیروزی به ائتلاف نیاز دارد و برخی از نمایندگان نزدیک به تحریک انصاف، ممکن است از پایگاه خود جدا شده و به ائتلاف بپیوندند. بنابراین دولت آینده ممکن است شامل کسانی شود که به پشتوانه نزدیکی به تحریک انصاف و عمران خان در انتخابات شرکت کرده و پیروز شده بودند.
این مسئله می تواند مذاکرات آتی برای تشکیل ائتلاف را به فرایندی پرتنش تبدیل کند و به دو قطبی موجود بین حامیان و مخالفان خان در این کشور 240 میلیونی دامن بزند. از سوی دیگر مقامات نظامی کشور ممکن است به جای اینکه از نتایج انتخابات درس گرفته و رویه خود را تغییر دهند، کنترل خود را بر نظام سیاسی مستحکم تر کنند
خاقان عباسی نخست وزیر سابق پاکستان می گوید: «کنار گذاشتن حزب تحریک انصاف از دولت آتی، باعث می شود آن دولت مشروعیتی نزد مردم نداشته باشد. هیچ راه حلی بدون حضور عمران خان قابلیت اجرا ندارد ولی ایا ارتش حضور او را می پذیرد؟»
اما نتایج انتخابات فارغ از اینکه روند تشکیل دولت چگونه طی شده و به چه نتایجی منجر شود، لحظه ای امیدوارکننده برای دموکراسی در این کشور است. جوانان پاکستانی می دانند که آنها هستند که درباره آینده خود تصمیم می گیرند نه مردان یونیفورم پوش
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما