ويژگيهاى ظهور و حكومت حضرت مهدى(عج)

سخن از حضرت مهدى(عج)، سخن از نور درخشان و آفتاب تابان ارزش‏ها و كمالات است؛ سخن از حكومت عدل جهانى است؛ سخن از زمينه سازى و فراهم نمودن اسباب، و انتظار پويا و سازنده است. سخن از مبارزه با هرگونه ظلم و فساد، نبرد با طاغوت و طاغوتيان، و بسترسازى براى تحقق حاكميّت عدل و داد و صفا و پاكى و دوستى در جهان است. سخن از علم، تقوا، جهاد، احسان، تحوّل و تكامل است. سخن از گلستان معنويت و عرفان و اخلاق عالى انسانى است. بنابراين، وجود او يك حقيقت انكار ناپذير براى يك زندگى سعادت‏ مندانه، و ظهور تمدّن كامل اسلام ناب، آشكار شدن ارزش‏ هاى اسلامى، و احياى تفكّر متعالى همه پيامبران و امامان و اولياى خدا است.

اما ویژگی های ظهور و حکومت حضرت مهدی چیست و آن چه خصوصیتی است که مردم را واله و شیدای زندگی زیر لوای امام زمان می نماید؟ در گفتار پیش رو به بررسی این مسأله می پردازیم:

هنگام ظهور حضرت مهدى(عج) سرعت افلاك (ستارگان و زمين) كُند مى ‏شود؛ در روايتى كه از امام باقر عليه ‏السلام نقل شده، آن حضرت فرمود: «هنگامى كه قائم(عج) قيام كند به سوى كوفه حركت مى ‏كند و در كوفه هفت سال كه طول هر سال آن معادل ده سال از سال ‏هاى شماست سكونت نمايد، سپس آنچه را كه خدا بخواهد انجام مى ‏دهد». راوى گويد: به آن حضرت عرض كردم: فدايت گردم: چگونه بر طول سال‏ها افزوده مى ‏شود؟ در پاسخ فرمود: «خداوند متعال به فلك فرمان مى‏ دهد كه توقّف كند و از سرعت خود بكاهد، و در نتيجه روزها و سال ‏ها طولانى گردد». او مى‏ گويد: به امام باقر عليه ‏السلام عرض كردم: مردم مى‏ گويند: اگر حركت فلك دگرگون شود، تباه و نابسامان مى ‏گردد. امام باقر عليه‏ السلام فرمود: اين گفتار از سخنان منكران خدا است، ولى مسلمانان چنين سخنى نمى ‏گويند و طبق اعتقادات خود نمى ‏توانند چنين حرفى بزنند، زيرا خداوند ماه را (درماجراى شقّ القمر) براى پيامبرش دو نصف كرد و قبل از آن، خورشيد كه غروب كرده بود را براى يوشع بن نون، وصى موسى برگردانيد و از طول روز قيامت خبر داد

وقتى كه حضرت مهدى(عج) ظهور مى ‏كند، مصحف اميرمومنان را كه حضرت بعد از رحلت رسول خدا آن را جمع‏ آورى كرده و مشتمل بر تفسير و تأويل قرآن است، به همراه دارد.

ويژگى ديگر اين كه همواره ابرى بر بالاى سر آن حضرت سايه مى ‏افكند و از ميان آن ابر، منادى حق، با زبان فصيح و شيوا ندا مى‏ كند، به گونه ‏اى كه همه جن و انس آن ندا را مى‏ شنوند، منادى در آن ندا مى ‏گويد: «اين مهدى آل محمّد است، سراسر زمين را همان‏ گونه كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد مى ‏كند».

فرشتگان و جن و انس در لشكر آن حضرت براى يارى او حاضر مى ‏شوند، چنان‏كه در مورد حضرت سليمان چنين بود.

حضرت مهدى(عج) هنگام ظهور به شكل و شمائل مردى سى يا چهل ساله ظاهر مى ‏شود و ايام طولانى روزگار، چهره او را دگرگون نمى ‏سازد. در روايت ديگر آمده كه اباصلت هِرَوى مى ‏گويد: به امام رضا عليه‏ السلام عرض كردم نشانه ‏هاى قائم شما هنگام خروج چيست؟ حضرت در پاسخ فرمود: نشانه ‏اش اين است كه از نظر سن سالمند است، ولى چهره جوان دارد، به ‏طورى‏ كه هر كس او را ببيند، گمان مى ‏كند كه او چهل سال يا كمتر دارد، و نيز از نشانه ‏هاى او اين است كه با گذشت روزگار، پير نمى ‏شود تا آن هنگام كه اجلش فرا رسد.

از ويژگى ‏هاى حكومت حضرت مهدى(عج) اين است كه: همان ‏گونه كه حيوانات نسبت به همديگر ترس و هراس ندارند، از انسان ‏ها نيز، ترس و هراس نخواهند داشت و بين آنها اُلفت و رابطه محبت ‏آميز برقرار خواهد بود.

اميرمؤمنان على عليه‏ السلام در يكى از سخنانشان فرمودند: «هنگامى كه قائم(عج) قيام كند، آسمان باران خود را فرو مى ‏فرستد و زمين گياهانش را مى ‏روياند و هرگونه كينه و عداوت از دل ‏هاى بندگان نسبت به همديگر برطرف مى ‏شود، بين درّندگان و حيوانات اهلى صلح برقرار مى ‏گردد، به گونه‏ اى كه يك زن از عراق تا شام جز به سبزه زار قدم نمى ‏نهد، و در حالى كه زيورآلاتى با خود دارد [از گزند دزدان و راه زنان] در اَمان است و در مسير راه از درندگان [نيز] هيچ ترس و هراس و نگرانى به خود راه نمى ‏دهد». خلاصه در آن زمان، زمين، نمونه كوچكى از بهشت مى ‏شود، چنان كه قرآن در توصيف بهشت مى ‏فرمايد: «وَ نَزَعنا ما فِى صُدُورهِمْ مِنْ غِلً»؛«و آنچه را در سينه از كينه و حسد دارند ريشه‏ كن مى‏ كنيم»، تا همه در صفا و صميميت با هم زندگى كنند.

از ويژگى ‏هاى ظهور حضرت مهدى(عج) اين است كه: بعضى از مردگان زنده مى ‏شوند و در ركاب ايشان حضور پيدا مى ‏كنند، چنان ‏كه روايت شده، امام صادق عليه ‏السلام به يكى از شاگردانش به نام مفضّل فرمود: «از پشت كوفه (نجف) بيست و هفت نفر با حضرت قائم(عج) خروج مى ‏كنند، كه پانزده نفر از آنها از قوم موسى عليه ‏السلام هستند، كه به راه حق هدايت شده ‏اند، هفت نفر آنها اصحاب كهف مى‏ باشند و بقيّه عبارت ‏اند از: يوشع بن نون، سلمان، ابودُجانه انصارى، مقداد و مالك‏ اشتر، اين افراد در پيشگاه امام زمان(عج) به عنوان ياران و واليان، در خدمت آن حضرت خواهند بود».

در عصر حكومت حضرت مهدى(عج)، زمين، گنج‏ ها و ذخاير پنهان خود را كه بسيار زياد است، آشكار مى ‏سازد. باران‏ هاى بسيار و پياپى مى ‏بارد، ميوه ‏ها و ساير نعمت ‏ها فراوان مى ‏شود، به گونه ‏اى كه حالت زمين نسبت به قبل، به طور كلى در همه ابعاد متفاوت مى ‏شود، چنان‏ كه طبق بعضى از رواياتى كه در تفسير اين آيه آمده: «يومَ تُبَدَّلُ الارضُ غَيرَ الاَرضِ» در آن روز اين زمين به زمين ديگر مبدل مى‏ شود؛ به همين مطلب تفسير شده است.

هنگامى كه حضرت مهدى(عج) ظهور كند، دست مرحمتش را بر سر مردم مى ‏نهد و در پرتو آن، هرگونه كينه وحسادت از ميان مردم از بين مى ‏رود و دانش ‏ها افزون مى ‏گردد، به طورى كه براساس پاره ‏اى از احاديث، آنچه تا كنون از دانش براى بشر كشف و آشكار شده، تنها دو حرف از علوم است، ولى در عصر ظهور حضرت مهدى(عج) بيست و پنج حرف به اضافه دو حرف ديگر كه قبلاً آشكار شده، آشكار مى ‏گردد.

امام باقر عليه ‏السلام از جدّش امیرمؤمنان نقل مى‏ كند كه آن حضرت بر فراز منبر فرمود: مردى از فرزندانم  در آخر الزمان ظهور مى ‏كند، وقتى كه پرچمش به اهتزاز درآيد و حكومتش پا برجا شود، بين مشرق و مغرب را روشن و نورانى سازد. آن حضرت دستش را بر سر بندگان مى ‏نهد، در آن وقت هيچ مؤمنی نيست مگر اين كه قلبش محكم ‏تر از آهن مى ‏گردد.

امام باقر عليه ‏السلام نيز مى‏ فرمايند: هنگامى كه قائم ما قيام كند، دستش را بر سر بندگان مى ‏نهد، در پرتو آن خردهاى آنان را به كمك هم گرفته، و انديشه‏ هاى ‏شان را كامل مى ‏سازد.

از ديگر ويژگى‏ هاى حكومت آن حضرت اين‏كه: در آن عصر، بلاها، آفت‏ها و ضعف و سستى از ياران و حاميانش برطرف مى ‏شود، در اين مورد امام سجّاد عليه ‏السلام مى ‏فرمايند: «هنگامى‏ كه قائم  ما قيام كند، خداوند هرگونه بلا و آفت را از شيعيان، برطرف سازد و دل‏ هاى آنان را همانند آهن محكم نمايد، و نيروى هر يك از آنها به اندازه نيروى چهل نفر مى ‏شود؛ و آنها در آن عصر، فرمانداران و سرداران زمين خواهند شد».

در عصر حكومت حضرت مهدى(عج) نه ترسى هست و نه تقيّه؛ چرا كه آن حضرت شئون زندگى مردم را آن چنان منظم و سامان مى ‏دهد كه مسئله خوف از سلطان ظالم يا ترس و تقيّه از دشمن خون خوار، وجود ندارد. خداوند متعال در اين مورد مى‏ فرمايد: وَعَدَ اللهُ الَّذينَ آمَنوا وَ عَمِلوُا الصالحات ليستخلفنَّهُمْ فى الاَرضْ كما استخلَفَ الذينَ من قبلِهِم، و ليمكنَنَّ لَهُمْ دينهم الذى ارتضى لَهُم و لَيُبَدِّلَنَّهُم مِنْ بَعْدِ خَوفِهِمْ امناً يَعبُدُونَنى لا يُشركونَ بى شيئاً؛ «خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده ‏اند، وعده مى ‏دهد كه قطعاً آنان را حكمران روى زمين خواهد كرد، همان‏گونه كه به پيشينيان آنها، خلافت روى زمين را بخشيد، و دين و آيينى را كه براى آنان پسنديد، پا بر جا و ريشه‏ دار خواهد ساخت، و ترسشان  را به آرامش و امنيت مبدّل مى ‏كند، آن‏چنان كه تنها مرا مى ‏پرستند، و چيزى را شريك من نخواهند ساخت.

يكى ديگر از ويژگى ‏هاى حكومت حضرت مهدى(عج) اين است كه: آن حضرت بر همه جهان از شرق و غرب، خشكى و دريا،كوه و دشت، تسلط مى ‏يابد، چنان كه امام هادى عليه ‏السلام در مژده خود به حضرت نرجس عليها السلام فرمود: مژده باد به تو، به فرزندى كه بر همه دنيا از شرق و غرب حاكم و مالك مى ‏شود. طبق حديث ديگرى رسول خدا مى ‏فرمايند: به زودى خداوند متعال سُنّتش را در وجود قائم(عج) از فرزندانم جارى مى ‏سازد، و دست حكومت او را بر شرق و غرب جهان مى ‏گستراند، به طورى كه هيچ راه و جايى از دشت و كوه كه ذوالقرنين به آنها دست يافت باقى نمى‏ ماند، مگر اين كه بر آنها دست مى ‏يابد، و خداوند گنج ‏ها و معادن زمين را براى او از درون زمين خارج مى ‏سازد، و با ترسى كه بر دل ‏هاى دشمنان مى ‏افكند، او را يارى مى ‏كند، پس سراسر زمين را همان‏گونه كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد خواهد كرد.

از پديده‏ هاى جالب حكومت حضرت مهدى(عج) اين كه: حيوانات مطيع ياران و حاميان او مى ‏گردند. امام باقر عليه ‏السلام در اين باره مى ‏فرمايند: «گويى اصحاب قائم(عج) را مى ‏نگرم كه بين مشرق و مغرب را دراختيار خود گرفته ‏اند و همه چيز، حتى درّندگان زمين و پرندگان هوا از آنها اطاعت مى ‏كنند، و در هر چيز، رضايت آنها را مى ‏طلبند، تا آن‏جا كه قطعه زمينى بر زمين ديگر جلوه‏ گرى (و مباهات) مى‏ كند و مى‏ گويد: امروز مردى از اصحاب قائم(عج) از روى من عبور كرده است».

دو نهر از آب و شير، در پشت كوفه، مقر حكومتش، از سنگى كه به حضرت موسى نسبت دارد، آشكار مى ‏شوند، چنان‏كه اين دو نهر از اين سنگ، در عصر موسى در بيابان تيه آشكار شد. از امام باقر روايت شده كه فرمودند: «هنگامى كه قائم(عج) در مكه قيام كند، و مى‏ خواهد به سوى كوفه روانه شود، منادى حق ندا مى ‏دهد: «هيچ كس غذا و نوشيدنى با خود بر ندارد» در اين هنگام آن سنگ منسوب به موسى همراه حضرت مهدى(عج) حمل مى ‏شود، همان سنگى كه از آن (با زدن عصا توسط موسى) دوازده چشمه جارى شد؛ حضرت مهدى(عج) در مسير راه مكه به كوفه، به هر منزل كه مى ‏رسد، آن سنگ را نصب مى ‏كند، از آن، چشمه‏ هاى مختلف مى ‏جوشد، هر كس كه گرسنه باشد، با نوشيدن از آن سير مى ‏شود، و هركس تشنه باشد با آشاميدن آن، سيراب مى ‏گردد، و همان توشه همراهان حضرت مهدى(عج) است تا به نجف‏ مى ‏رسند، وقتى كه به آن سرزمين رسيدند آب و شير به طور دائم از آن به جريان مى ‏افتد، هر گرسنه و تشنه ‏اى از آن شير و آب، سيراب مى ‏شوند».

مطلب ديگر اين كه: پيامبر خدا، حضرت عيسى بن مريم از آسمان، براى يارى حضرت مهدى(عج) به زمين فرود آيد، و در ركاب آن حضرت، با دشمنان مى ‏جنگد، و در نماز، به آن حضرت اقتدا مى ‏كند، در روايتى از اَبان بن تغلب نقل شده كه امام صادق فرمود: «نخستين شخصى كه با امام قائم(عج) بيعت مى ‏كند، جبرئيل است، سپس جبرئيل با صداى بلند اعلام مى ‏كند به طورى كه همه خلايق صدايش را مى ‏شنوند و مى‏ گويد: «أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ» فرمان خدا فرار رسيده است، براى آن شتاب نكنيد».

امام صادق فرمود: «خداوند متعال چهارده هزار سال قبل از آفرينش موجودات، چهارده نور آفريد، و اين انوار، روح ‏هاى ما بودند». شخصى از آن حضرت پرسيد: آن چهارده نفر كيانند؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: آنها عبارت ‏اند از: محمد، على، فاطمه، حسن و حسين و امامان از فرزندان حسين که آخرين آنها حضرت قائم(عج) است، كه پس از غيبت، قيام مى ‏كند و دجّال را مى ‏كشد و سراسر زمين را از هرگونه ظلم و جور، پاك مى ‏نمايد».

و نيز روايت شده، هنگامى كه حضرت مهدى(عج) رحلت كند، در نماز بر جنازه‏ اش، هفت تكبير گفته شود، و اين از ويژگى‏ هاى على عليه‏ السلام بود.

با ظهور حضرت مهدى(عج) دولت جباران و ستمگران نابود مى‏ گردد و خداوند در سراسر زمين آن‏ گونه كه دوست دارد، عبادت مى ‏شود، و به يارى الهى، سراسر زمين همان ‏گونه كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد مى‏ شود، و دين در سراسر جهان گسترده مى ‏گردد، چنان‏كه خداوند مى‏ فرمايد: «لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِهِ؛ تا اسلام  را بر ساير آيين ‏ها غالب گرداند». و در زيارتنامه امام زمان(عج) چنين مى ‏خوانيم: سلام بر مهدىِ امت ما و گردآورنده كلمه‏ ها [بر توحيد و ايمان]. سلام بر مهدى كه خدا به امت ‏ها وعده داده است تا به وسيله او مردم را [بر ايمان و توحيد] هم صدا كند، پراكندگى را با وجود او به وحدت بدل كند، به وسيله او زمين را پر از عدل و داد كند، همه چيز را رام او سازد و به دست او، آنچه را به مؤمنان وعده داده است تحقق بخشد.

اخلاق و سيره حضرت مهدى(عج) هنگام ظهور، همانند اخلاق جدّش رسول خداست، اما آنچه بعضى مى ‏پندارند كه باظهور آن حضرت، خون‏ هاى بسيار ريخته مى ‏شود و...، مطالبى است كه دليلى بر آن نداريم.

از جابر بن يزيد جُعفى نقل شده كه جابر بن عبداللّه‏ انصارى گفت، رسول خدا فرمود: مهدى(عج) از فرزندان من مى‏ باشد، هم ‏نام و هم‏ كنيه من و از نظر جمال و كمال شبيه‏ ترين انسان ‏ها به من است، او داراى غيبتى طولانى است كه همين موجب حيرت و سرگردانى مردم مى‏ گردد. در حديث ديگرى ابوبصير مى گويد: امام صادق از رسول خدا نقل كرد كه آن حضرت فرموده ‏اند: «مهدى(عج) از من است، و شبيه‏ ترين انسان ‏ها در صورت و سيرت به من مى ‏باشد». و از امام باقر آمده: صاحب الامر(عج) داراى سنت‏ هايى از پيامبران است، سنتى از موسى، سنتى از عيسى، سنتى از يوسف و سنتى از محمّد. ...اما آن سنتى كه از محمّد دارد، اين است كه در مسير و نور هدايت او گام بر مى ‏دارد، و رفتار او همانند سيره و شيوه پيامبر اكرم مى ‏باشد.

 

برگرفته از کتاب امام مهدی جلوه جمال الهی، نوشته آیت الله سید محمد شیرازی