سخن از حضرت مهدى(عج)، سخن از نور درخشان و آفتاب تابان ارزشها و كمالات است؛ سخن از حكومت عدل جهانى است؛ سخن از زمينه سازى و فراهم نمودن اسباب، و انتظار پويا و سازنده است. سخن از مبارزه با هرگونه ظلم و فساد، نبرد با طاغوت و طاغوتيان، و بسترسازى براى تحقق حاكميّت عدل و داد و صفا و پاكى و دوستى در جهان است. سخن از علم، تقوا، جهاد، احسان، تحوّل و تكامل است. سخن از گلستان معنويت و عرفان و اخلاق عالى انسانى است. بنابراين، وجود او يك حقيقت انكار ناپذير براى يك زندگى سعادت مندانه، و ظهور تمدّن كامل اسلام ناب، آشكار شدن ارزش هاى اسلامى، و احياى تفكّر متعالى همه پيامبران و امامان و اولياى خدا است.
اما ویژگی های ظهور و حکومت حضرت مهدی چیست و آن چه خصوصیتی است که مردم را واله و شیدای زندگی زیر لوای امام زمان می نماید؟ در گفتار پیش رو به بررسی این مسأله می پردازیم:
هنگام ظهور حضرت مهدى(عج) سرعت افلاك (ستارگان و زمين) كُند مى شود؛ در روايتى كه از امام باقر عليه السلام نقل شده، آن حضرت فرمود: «هنگامى كه قائم(عج) قيام كند به سوى كوفه حركت مى كند و در كوفه هفت سال كه طول هر سال آن معادل ده سال از سال هاى شماست سكونت نمايد، سپس آنچه را كه خدا بخواهد انجام مى دهد». راوى گويد: به آن حضرت عرض كردم: فدايت گردم: چگونه بر طول سالها افزوده مى شود؟ در پاسخ فرمود: «خداوند متعال به فلك فرمان مى دهد كه توقّف كند و از سرعت خود بكاهد، و در نتيجه روزها و سال ها طولانى گردد». او مى گويد: به امام باقر عليه السلام عرض كردم: مردم مى گويند: اگر حركت فلك دگرگون شود، تباه و نابسامان مى گردد. امام باقر عليه السلام فرمود: اين گفتار از سخنان منكران خدا است، ولى مسلمانان چنين سخنى نمى گويند و طبق اعتقادات خود نمى توانند چنين حرفى بزنند، زيرا خداوند ماه را (درماجراى شقّ القمر) براى پيامبرش دو نصف كرد و قبل از آن، خورشيد كه غروب كرده بود را براى يوشع بن نون، وصى موسى برگردانيد و از طول روز قيامت خبر داد
وقتى كه حضرت مهدى(عج) ظهور مى كند، مصحف اميرمومنان را كه حضرت بعد از رحلت رسول خدا آن را جمع آورى كرده و مشتمل بر تفسير و تأويل قرآن است، به همراه دارد.
ويژگى ديگر اين كه همواره ابرى بر بالاى سر آن حضرت سايه مى افكند و از ميان آن ابر، منادى حق، با زبان فصيح و شيوا ندا مى كند، به گونه اى كه همه جن و انس آن ندا را مى شنوند، منادى در آن ندا مى گويد: «اين مهدى آل محمّد است، سراسر زمين را همان گونه كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد مى كند».
فرشتگان و جن و انس در لشكر آن حضرت براى يارى او حاضر مى شوند، چنانكه در مورد حضرت سليمان چنين بود.
حضرت مهدى(عج) هنگام ظهور به شكل و شمائل مردى سى يا چهل ساله ظاهر مى شود و ايام طولانى روزگار، چهره او را دگرگون نمى سازد. در روايت ديگر آمده كه اباصلت هِرَوى مى گويد: به امام رضا عليه السلام عرض كردم نشانه هاى قائم شما هنگام خروج چيست؟ حضرت در پاسخ فرمود: نشانه اش اين است كه از نظر سن سالمند است، ولى چهره جوان دارد، به طورى كه هر كس او را ببيند، گمان مى كند كه او چهل سال يا كمتر دارد، و نيز از نشانه هاى او اين است كه با گذشت روزگار، پير نمى شود تا آن هنگام كه اجلش فرا رسد.
از ويژگى هاى حكومت حضرت مهدى(عج) اين است كه: همان گونه كه حيوانات نسبت به همديگر ترس و هراس ندارند، از انسان ها نيز، ترس و هراس نخواهند داشت و بين آنها اُلفت و رابطه محبت آميز برقرار خواهد بود.
اميرمؤمنان على عليه السلام در يكى از سخنانشان فرمودند: «هنگامى كه قائم(عج) قيام كند، آسمان باران خود را فرو مى فرستد و زمين گياهانش را مى روياند و هرگونه كينه و عداوت از دل هاى بندگان نسبت به همديگر برطرف مى شود، بين درّندگان و حيوانات اهلى صلح برقرار مى گردد، به گونه اى كه يك زن از عراق تا شام جز به سبزه زار قدم نمى نهد، و در حالى كه زيورآلاتى با خود دارد [از گزند دزدان و راه زنان] در اَمان است و در مسير راه از درندگان [نيز] هيچ ترس و هراس و نگرانى به خود راه نمى دهد». خلاصه در آن زمان، زمين، نمونه كوچكى از بهشت مى شود، چنان كه قرآن در توصيف بهشت مى فرمايد: «وَ نَزَعنا ما فِى صُدُورهِمْ مِنْ غِلً»؛«و آنچه را در سينه از كينه و حسد دارند ريشه كن مى كنيم»، تا همه در صفا و صميميت با هم زندگى كنند.
از ويژگى هاى ظهور حضرت مهدى(عج) اين است كه: بعضى از مردگان زنده مى شوند و در ركاب ايشان حضور پيدا مى كنند، چنان كه روايت شده، امام صادق عليه السلام به يكى از شاگردانش به نام مفضّل فرمود: «از پشت كوفه (نجف) بيست و هفت نفر با حضرت قائم(عج) خروج مى كنند، كه پانزده نفر از آنها از قوم موسى عليه السلام هستند، كه به راه حق هدايت شده اند، هفت نفر آنها اصحاب كهف مى باشند و بقيّه عبارت اند از: يوشع بن نون، سلمان، ابودُجانه انصارى، مقداد و مالك اشتر، اين افراد در پيشگاه امام زمان(عج) به عنوان ياران و واليان، در خدمت آن حضرت خواهند بود».
در عصر حكومت حضرت مهدى(عج)، زمين، گنج ها و ذخاير پنهان خود را كه بسيار زياد است، آشكار مى سازد. باران هاى بسيار و پياپى مى بارد، ميوه ها و ساير نعمت ها فراوان مى شود، به گونه اى كه حالت زمين نسبت به قبل، به طور كلى در همه ابعاد متفاوت مى شود، چنان كه طبق بعضى از رواياتى كه در تفسير اين آيه آمده: «يومَ تُبَدَّلُ الارضُ غَيرَ الاَرضِ» در آن روز اين زمين به زمين ديگر مبدل مى شود؛ به همين مطلب تفسير شده است.
هنگامى كه حضرت مهدى(عج) ظهور كند، دست مرحمتش را بر سر مردم مى نهد و در پرتو آن، هرگونه كينه وحسادت از ميان مردم از بين مى رود و دانش ها افزون مى گردد، به طورى كه براساس پاره اى از احاديث، آنچه تا كنون از دانش براى بشر كشف و آشكار شده، تنها دو حرف از علوم است، ولى در عصر ظهور حضرت مهدى(عج) بيست و پنج حرف به اضافه دو حرف ديگر كه قبلاً آشكار شده، آشكار مى گردد.
امام باقر عليه السلام از جدّش امیرمؤمنان نقل مى كند كه آن حضرت بر فراز منبر فرمود: مردى از فرزندانم در آخر الزمان ظهور مى كند، وقتى كه پرچمش به اهتزاز درآيد و حكومتش پا برجا شود، بين مشرق و مغرب را روشن و نورانى سازد. آن حضرت دستش را بر سر بندگان مى نهد، در آن وقت هيچ مؤمنی نيست مگر اين كه قلبش محكم تر از آهن مى گردد.
امام باقر عليه السلام نيز مى فرمايند: هنگامى كه قائم ما قيام كند، دستش را بر سر بندگان مى نهد، در پرتو آن خردهاى آنان را به كمك هم گرفته، و انديشه هاى شان را كامل مى سازد.
از ديگر ويژگى هاى حكومت آن حضرت اينكه: در آن عصر، بلاها، آفتها و ضعف و سستى از ياران و حاميانش برطرف مى شود، در اين مورد امام سجّاد عليه السلام مى فرمايند: «هنگامى كه قائم ما قيام كند، خداوند هرگونه بلا و آفت را از شيعيان، برطرف سازد و دل هاى آنان را همانند آهن محكم نمايد، و نيروى هر يك از آنها به اندازه نيروى چهل نفر مى شود؛ و آنها در آن عصر، فرمانداران و سرداران زمين خواهند شد».
در عصر حكومت حضرت مهدى(عج) نه ترسى هست و نه تقيّه؛ چرا كه آن حضرت شئون زندگى مردم را آن چنان منظم و سامان مى دهد كه مسئله خوف از سلطان ظالم يا ترس و تقيّه از دشمن خون خوار، وجود ندارد. خداوند متعال در اين مورد مى فرمايد: وَعَدَ اللهُ الَّذينَ آمَنوا وَ عَمِلوُا الصالحات ليستخلفنَّهُمْ فى الاَرضْ كما استخلَفَ الذينَ من قبلِهِم، و ليمكنَنَّ لَهُمْ دينهم الذى ارتضى لَهُم و لَيُبَدِّلَنَّهُم مِنْ بَعْدِ خَوفِهِمْ امناً يَعبُدُونَنى لا يُشركونَ بى شيئاً؛ «خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، وعده مى دهد كه قطعاً آنان را حكمران روى زمين خواهد كرد، همانگونه كه به پيشينيان آنها، خلافت روى زمين را بخشيد، و دين و آيينى را كه براى آنان پسنديد، پا بر جا و ريشه دار خواهد ساخت، و ترسشان را به آرامش و امنيت مبدّل مى كند، آنچنان كه تنها مرا مى پرستند، و چيزى را شريك من نخواهند ساخت.
يكى ديگر از ويژگى هاى حكومت حضرت مهدى(عج) اين است كه: آن حضرت بر همه جهان از شرق و غرب، خشكى و دريا،كوه و دشت، تسلط مى يابد، چنان كه امام هادى عليه السلام در مژده خود به حضرت نرجس عليها السلام فرمود: مژده باد به تو، به فرزندى كه بر همه دنيا از شرق و غرب حاكم و مالك مى شود. طبق حديث ديگرى رسول خدا مى فرمايند: به زودى خداوند متعال سُنّتش را در وجود قائم(عج) از فرزندانم جارى مى سازد، و دست حكومت او را بر شرق و غرب جهان مى گستراند، به طورى كه هيچ راه و جايى از دشت و كوه كه ذوالقرنين به آنها دست يافت باقى نمى ماند، مگر اين كه بر آنها دست مى يابد، و خداوند گنج ها و معادن زمين را براى او از درون زمين خارج مى سازد، و با ترسى كه بر دل هاى دشمنان مى افكند، او را يارى مى كند، پس سراسر زمين را همانگونه كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد خواهد كرد.
از پديده هاى جالب حكومت حضرت مهدى(عج) اين كه: حيوانات مطيع ياران و حاميان او مى گردند. امام باقر عليه السلام در اين باره مى فرمايند: «گويى اصحاب قائم(عج) را مى نگرم كه بين مشرق و مغرب را دراختيار خود گرفته اند و همه چيز، حتى درّندگان زمين و پرندگان هوا از آنها اطاعت مى كنند، و در هر چيز، رضايت آنها را مى طلبند، تا آنجا كه قطعه زمينى بر زمين ديگر جلوه گرى (و مباهات) مى كند و مى گويد: امروز مردى از اصحاب قائم(عج) از روى من عبور كرده است».
دو نهر از آب و شير، در پشت كوفه، مقر حكومتش، از سنگى كه به حضرت موسى نسبت دارد، آشكار مى شوند، چنانكه اين دو نهر از اين سنگ، در عصر موسى در بيابان تيه آشكار شد. از امام باقر روايت شده كه فرمودند: «هنگامى كه قائم(عج) در مكه قيام كند، و مى خواهد به سوى كوفه روانه شود، منادى حق ندا مى دهد: «هيچ كس غذا و نوشيدنى با خود بر ندارد» در اين هنگام آن سنگ منسوب به موسى همراه حضرت مهدى(عج) حمل مى شود، همان سنگى كه از آن (با زدن عصا توسط موسى) دوازده چشمه جارى شد؛ حضرت مهدى(عج) در مسير راه مكه به كوفه، به هر منزل كه مى رسد، آن سنگ را نصب مى كند، از آن، چشمه هاى مختلف مى جوشد، هر كس كه گرسنه باشد، با نوشيدن از آن سير مى شود، و هركس تشنه باشد با آشاميدن آن، سيراب مى گردد، و همان توشه همراهان حضرت مهدى(عج) است تا به نجف مى رسند، وقتى كه به آن سرزمين رسيدند آب و شير به طور دائم از آن به جريان مى افتد، هر گرسنه و تشنه اى از آن شير و آب، سيراب مى شوند».
مطلب ديگر اين كه: پيامبر خدا، حضرت عيسى بن مريم از آسمان، براى يارى حضرت مهدى(عج) به زمين فرود آيد، و در ركاب آن حضرت، با دشمنان مى جنگد، و در نماز، به آن حضرت اقتدا مى كند، در روايتى از اَبان بن تغلب نقل شده كه امام صادق فرمود: «نخستين شخصى كه با امام قائم(عج) بيعت مى كند، جبرئيل است، سپس جبرئيل با صداى بلند اعلام مى كند به طورى كه همه خلايق صدايش را مى شنوند و مى گويد: «أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ» فرمان خدا فرار رسيده است، براى آن شتاب نكنيد».
امام صادق فرمود: «خداوند متعال چهارده هزار سال قبل از آفرينش موجودات، چهارده نور آفريد، و اين انوار، روح هاى ما بودند». شخصى از آن حضرت پرسيد: آن چهارده نفر كيانند؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: آنها عبارت اند از: محمد، على، فاطمه، حسن و حسين و امامان از فرزندان حسين که آخرين آنها حضرت قائم(عج) است، كه پس از غيبت، قيام مى كند و دجّال را مى كشد و سراسر زمين را از هرگونه ظلم و جور، پاك مى نمايد».
و نيز روايت شده، هنگامى كه حضرت مهدى(عج) رحلت كند، در نماز بر جنازه اش، هفت تكبير گفته شود، و اين از ويژگى هاى على عليه السلام بود.
با ظهور حضرت مهدى(عج) دولت جباران و ستمگران نابود مى گردد و خداوند در سراسر زمين آن گونه كه دوست دارد، عبادت مى شود، و به يارى الهى، سراسر زمين همان گونه كه پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد مى شود، و دين در سراسر جهان گسترده مى گردد، چنانكه خداوند مى فرمايد: «لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِهِ؛ تا اسلام را بر ساير آيين ها غالب گرداند». و در زيارتنامه امام زمان(عج) چنين مى خوانيم: سلام بر مهدىِ امت ما و گردآورنده كلمه ها [بر توحيد و ايمان]. سلام بر مهدى كه خدا به امت ها وعده داده است تا به وسيله او مردم را [بر ايمان و توحيد] هم صدا كند، پراكندگى را با وجود او به وحدت بدل كند، به وسيله او زمين را پر از عدل و داد كند، همه چيز را رام او سازد و به دست او، آنچه را به مؤمنان وعده داده است تحقق بخشد.
اخلاق و سيره حضرت مهدى(عج) هنگام ظهور، همانند اخلاق جدّش رسول خداست، اما آنچه بعضى مى پندارند كه باظهور آن حضرت، خون هاى بسيار ريخته مى شود و...، مطالبى است كه دليلى بر آن نداريم.
از جابر بن يزيد جُعفى نقل شده كه جابر بن عبداللّه انصارى گفت، رسول خدا فرمود: مهدى(عج) از فرزندان من مى باشد، هم نام و هم كنيه من و از نظر جمال و كمال شبيه ترين انسان ها به من است، او داراى غيبتى طولانى است كه همين موجب حيرت و سرگردانى مردم مى گردد. در حديث ديگرى ابوبصير مى گويد: امام صادق از رسول خدا نقل كرد كه آن حضرت فرموده اند: «مهدى(عج) از من است، و شبيه ترين انسان ها در صورت و سيرت به من مى باشد». و از امام باقر آمده: صاحب الامر(عج) داراى سنت هايى از پيامبران است، سنتى از موسى، سنتى از عيسى، سنتى از يوسف و سنتى از محمّد. ...اما آن سنتى كه از محمّد دارد، اين است كه در مسير و نور هدايت او گام بر مى دارد، و رفتار او همانند سيره و شيوه پيامبر اكرم مى باشد.
برگرفته از کتاب امام مهدی جلوه جمال الهی، نوشته آیت الله سید محمد شیرازی
نظر شما