مکتب مقدس اسلام از هر جهت کامل و جوابگوی زندگی و تمام نیازمندیهای بشر است، از این رو کامل ترین و بهترین سیستم سیاسی عادلانه را در اسلام می یابیم. برخی از جنبه های سیاسی اسلام از قرار ذیل است:
رهبران مردمی
پیامبر اسلام و جانشین او علی علیه السلام هیچگاه حاجبی از برای خود قرار ندادند، بلکه در روایات اسلامی از قرار دادن دربان مخصوص برای دولتمردان اسلامی نهی شده است. شحّام از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که ایشان فرمودند:« کسی که کاری از کارهای مردم را متعهد شده و عدالت را پیشه خود قرار دهد، درب خانه خود را به روی همگان باز کند، پرده های تشریفات و حاجب میان خود و مردم را برطرف سازد و بالاخره با این شرایط به امور مردم رسیدگی کند، حق است بر خداوند متعال که روز قیامت او را از هر ترس و دلهره ای ایمن داشته، وارد بهشت کند».
استبداد یا مقدمه سقوط
قدرت، فرمانروایان را به سوی طغیان و استبداد و سرانجام به سقوط می کشاند. حضرت علی علیه السلام به این مطلب اشاره کرده، می فرمایند: «کسی که مستبدانه به رأی خویش عمل کند، به هلاکت می رسد».
آنچه از قرآن و سنت بدست می آید این است که در زمان غیبت، باید حکومت به صورت شورایی اداره شود و اعضای این شورا باید مراجع تقلید منتخب از سوی مسلمانان باشند و احزاب آزاد زیر نظر آنان به فعالیت سیاسی بپردازند.
کاهش کارمندان
کاهش کارمندان دولت در زمان پیامبر و امیرمؤمنان انجام شد. پس از فتح مکه، پیامبر اسلام، جوانی بیست ساله را بر آنجا حاکم قرار داد و هیچگونه تشریفاتی از قبیل محافظین مسلح، حاجب و تشریفات برایش قائل نشد. همچنین در زمان امیرمؤمنان هنگامی که سلمان فارسی حاکم مدائن شد، به تنهایی آن شهر را اداره می نمود.
الغای قوانین ظالمانه
رسول اکرم صلی الله علیه وآله و همچنین حضرت علی علیه السلام، تمام قوانین ظالمانه را ملغی کرده و قوانین اسلام را جایگزین کردند. مثلاً جاسوسی که قبل از اسلام معمول و رایج بود، در اسلام ممنوع اعلام شد.
قضاوت
در اسلام دادگاه تشریفاتی وجود نداشته، بلکه در هر شهر قضاوت به سادگی انجام می شود و دادگاه به تمام ختلافات رسیدگی می کند نکته قابل توجه در دادگاه های اسلامی این است که قاضی حق دارد در بسیاری از موارد راجع به اقلیت های مذهبی، به احکام خود آنان مراجعه کند.
الغای تشریفات
حکومت اسلامی در کمال سادگی و بدون تشریفات است. پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله نیز هیچگونه تشریفاتی برای خود قائل نبودند و گاهی که یک فرد ناشناس وارد مجلس ایشان می شد، پیامبر را نمی شناخت و می پرسید: محمد کدامیک از شماست؟حضرت تا آخر عمر در همان خانه گلی اطراف مسجد که بسیار کوچک بود به سر می برد؛ روی زمین مسجد با دیگران می نشست و گاهی که برایش میهمان می رسید، عبایش را روی زمین می گسترد و میهمان را روی آن جای می داد. بسیار می شد که به هنگام نوشیدن آب ظرفی نداشت و به جای آن از کف دست استفاده می کرد.
همچنین در احوال امیرمؤمنان وارد شده است که آن حضرت در کمال سادگی زندگی می کرد. با آنکه وسعت سرزمین تحت نفوذ ایشان بیش از شوروی یا آمریکای امروز بود، نه خانه ای برای خود خرید و نه در خوراک و پوشاک خود تغییر داد.
صلح و انسان دوستی
دین اسلام دین صلح و انسان دوستی است. افراد بیطرفی که با مسلمین سرجنگ ندارند، در پناه اسلام محفوظ اند و با آنان باید عادلانه رفتار شود. لذا جنگ های پیامبر همیشه دفاعی بوده است نه هجومی. همچنین جنگ های امیرمؤمنان با ناکثین، قاسطین و مارقین همه حالت دفاعی داشته است. جهاد امام حسین علیه السلام در کربلا نیز دفاعی بود؛ بر همین اساس هنگامیکه یک نفر از اصحاب آن حضرت خواست جنگ را با پرتاب تیری به سوی شمر آغاز کند، امام فرمود: «خوش ندارم که آغازگر جنگ من باشم».
رحمت گسترده اسلام
دین مبین اسلام و قوانین آن در تمام جوانب، رحمت و رأفت است و اگر کمتر از یک درصد قوانین اسلامی همراه با خشونت بر مجرمین آمده، به جهت حفظ نظم و ایمنی جامعه است. اگر دست یک انسان دچار بیماری شد و جرّاح خواست آن را قطع کند، این نقمت نیست بلکه رحمت است.
پیامبر اسلام پس از فتح مکه، اهالی آن را مورد عفو و رحمت خویش قرار داد. حضرت علی علیه السلام نیز نمونه عطوفت و رحمت بود. ایشان در جنگ جمل به لشکریان خود دستور داد اسیران را نکشند و مجروحان را درمان کنند.
خلاصه اینکه رهبران امت اسلام همیشه نمونه رحمت و انسانیت بودند و این گویای رحمت گسترده برای همگان در آیین مقدس اسلام است.
برگرفته از کتاب پرتوی از مکتب پیامبر و امیرمؤمنان، نوشته آیت الله العظمی سید محمد حسینی شیرازی
نظر شما