سالها طول کشید تا بزرگترین شبکه حمایتی و خدماتی به نام «زنان برای زنان افغان» با 32 خانه امن، مراکز مشاوره خانواده و خانه هایی برای کودکان، در 14 ولایت افغانستان ایجاد شود. اما با پیشروی سریع طالبان، مدیران خانه های امن، پرونده های مددجویان را سوزانند، خانه ها را تعطیل کردند و همراه با کارمندان خود فرار کردند. تنها تعداد کمی از مدیران ترجیح دادند بمانند؛ البته آنان نیز دیگر پرونده های جدید قبول نمی کنند.
به گفته سونیتا بنیانگذار مرکز زنان برای زنان افغان «مراکز حمایتی و پناهگاههای ما از بین رفته است؛ بعید می دانم بتوانیم کارهایی را که پیش از این برای زنان انجام می دادیم ادامه دهیم». حتی قبل از تسلط طالبان، افغانستان از نظر اقدامات حمایتی برای زنان در بین کشورهای جهان در پایین ترین جایگاه بود و بیشترین نیاز را به خانه های امن، مراکز مشاوره و دادگاههایی داشت که به امنیت زنان کمک کنند
بر اساس مطالعاتی که توسط وزارت امور زنان انجام شده است، بیش از نیمی از زنان افغانستان تجربه آزار فیزیکی و 17% تجربه آزار و خشونت جنسی دارند و ازدواج 60% از آنها اجباری بوده است. تازه این مواردی است که گزارش شده است و اگر موراد گزارش نشده را نیز ضمیمه کنیم، می بینیم که نقض حقوق زنان و آزار و اذیت آنان در افغانستان بیداد می کند
قتل های ناموسی، کودک همسری و فروش دختران در ازای بدهی، هنوز در افغانستان به ویژه در مناطق روستایی امری رایج است. مطالعات نشان می دهد که آزار زنان در محل کار و در ملأ عام (که اغلب در قالب آزار روحی صورت می گیرد) امری دائمی است
با پیشروی طالبان، کارکنان مرکز زنان برای زنان افغان و سایر مراکز مشابه، نگران شدند. طالبان در دهه نود با زنانی که تنها سفر می کردند یا دور هم جمع می شدند شدیدا برخورد می کرد. سال 2015 نیز که قندوز را تصرف کردند، اقدام به تهدید پرسنل مرکز زنان برای زنان افغان نمودند و باعث شدند که تمام کادر خدماتی و مددجویان این مرکز در قندوز فرار کنند. به گفته مدیر مرکز، طالبان با او تماس می گرفتند و می گفتند او را دستگیر کرده و برای آنکه عبرتی برای دیگران باشد، در میدان شهر دار می زنند
اما این بار، تنها طالبان نیست که مدیران خانه های امن و مددجویان را ترسانده است. به گفته سونیتا، طالبان در هفته های اخیر به برخی از خانه ها هجوم بردند، آنها را تخریب یا تصرف کردند؛ اما به کسی آسیب نرساندند «تا جایی که می دانم هیچکدام از کارمندان ما مورد ضرب و شتم قرار نگرفته و کشته نشدند»
بیشتر نگرانی ها به خاطر زندانیانی است که در جریان پیشروی طالبان آزاد شدند. در میان آنها مردانی بودند که تحت قوانین حمایتی زنان (قوانینی که با تشویق و حمایت غرب در 20 سال گذشته وضع شد)، به زندان افتادند. این مردان نه تنها از زنان خود که از مدیران خانه های امن، مشاوران و وکلا نیز کینه دارند
یکی از زنان روستاهای بغلان به ما گفت که چگونه هرشب از ترس محل خواب خود را تغییر می دهد. او در جمع آوری شواهد مربوط به آزار زنان، به دادستان ها کمک می کرد. به گفته وی «برخی از کسانی که توسط طالبان آزاد شدند کسانی بودند که بدلیل شواهدی که من جمع آوری کردم به زندان افتادند؛ حالا آنها من را تهدید می کنند. هیچ پناهی ندارم؛ تنها راهم این است که خود را از جایی به جای دیگر مخفی کنم»
خانه های امن همیشه مورد حمله بوده است. برای بسیاری از افراد جامعه مردسالار افغان –نه فقط طالبان- زنی که خانواده اش را رها می کند، همچون زنان روسپی است و این خانه های امن نیز در پوشش حمایت از زنان آسیب دیده، در حقیقت فاحشه خانه هستند. اما با وجود این دیدگاه، در 15 سال گذشته زنان بیشتری در جستجوی حمایت اجتماعی به خانه های امن پناه می بردند و اغلب آنان در بدو ورود جراحت های وحشتناکی داشتند
اینکه آیا حمایت از زنان ادامه پیدا خواهد کرد یا نه، به طالبان بستگی دارد. فعلا وضعیت قانون منع خشونت علیه زنان و سایر حمایت هایی که زنان از دولت افغانستان دریافت می کردند، در ابهام قرار دارد. مقامات طالبان اطمینان داده اند که در چارچوب شریعت به زنان اجازه کار و خروج از خانه بدون همراهی محارم را در برخی موارد می دهند. اما طالبان سال 1996 نیز که کنترل افغانستان را در دست داشت، حرف های مشابهی می زد
به گفته مدیر حقوق زنان دیده بان حقوق بشر «آن زمان طالبان به بهانه اینکه شرایط امنیتی برای اعطای آزادی های بیشتر به زنان مناسب نیست، زنان را محدود کردند و گفتند هروقت امنیت فراهم شود زنان می توانند آزادی های بیشتری داشته باشند. این درحالی بود که طالبان خود اداره کشور را در دست داشتند. متأسفانه آن لحظه ای که طالبان وعده اش را می داد، هرگز فرا نرسید و به شما قول می دهم که این بار هم حرف هایی که طالبان می زنند عملی نخواهد شد»
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما