twitter share facebook share ۱۳۹۹ آذر ۳۰ 1026

نظرسنجی گاردین نشان می دهد که اکثر مردم در 9 کشور عربی فکر می کنند که نسبت به زمان قبل از بهار عربی در شرایط بدتر و نابرابر تری زندگی می کنند. تقریبا تمام گروههای قومی و مذهبی در همه این 9 کشور توافق دارند که شرایط زندگی شان از سال 2010 که جوان میوه فروش تونسی محمد بوعزیزی خودسوزی کرد و باعث شکل گیری تظاهرات و انقلاب در سراسر منطقه شد، بدتر شده است. پیامدهای آن حادثه تا سال 2019 ادامه داشت و باعث سرنگونی دیکتاتور سابق سودان عمر البشیر و شکل گیری حرکت های اعتراضی در لبنان، الجزایر و عراق شد.

نتایج این نظرسنجی که از 5275 نفر در سراسر منطقه صورت گرفته و گروههای مختلف سنی و زن و مرد را شامل شده است، نشان می دهد حتی اگر اغلب مردم بابت حرکت های اعتراضی پشیمان نباشند، حس ناامیدی و محرومیت از حق - به ویژه در کشورهایی که گرفتار جنگ داخلی شده اند – در آنها افزاش یافته است

بدتر از گذشته

این حس که شرایط نسبت به قبل از بهار عربی بدتر شده در سوریه بسیار بالاست و 75% مردم این تصور را دارند؛ این میزان در یمن 73% و در لیبی 60% است. این سه کشور کشورهایی هستند که در آنها اعتراضات خیابانی جای خود را به جنگ داخلی و مداخلات خارجی داد و کشور را به نابودی کامل کشاند.

نظرسنجی در مصر و تونس نیز انجام شده است؛ در این دو کشور حاکمان مستبدی که سالها بر اریکه قدرت بودند، اوایل 2011 سرنگون شدند. در الجزایر، سودان و عراق نیز که در نظرسنجی حضور دارند، ابتدا ناآرامی های کوچکی وجود داشت، اما به تدریج این ناآرامی ها به جنبش های گسترده ضد رژیم انجامید.

کمتر از نیمی از کسانی که در مصر، عراق و الجزایر مورد نظرسنجی قرار گرفتند، گفتند که در مقایسه با پیش از 2010 وضعیتشان بدتر شده است. در هیچکدام از این سه کشور بیش از یک چهارم مردم قائل به بهتر شدن وضعیت نبودند

شکاف بین نسلی

در برخی از کشورها نسل های جوانتر که خاطرات کمتری از پیش از بهار عربی دارند، نگرش منفی کمتری در مقایسه با بزرگترها نسبت به تغییرات ایجاد شده دارند.

الجزایری هایی که بین 18 تا 24 سال سن دارند، در کنار هم نسلان تونسی، مصری و عراقی شان، کمتر از دیگر پرسش شوندگان در نظرسنجی، نسبت به اعتراضات سراسری و انقلاب های دوران بهار عربی اظهار تأسف و پشیمانی می کنند.

اما والدین معمولا دیدگاه بدبینانه تری دارند، به طوریکه در هر هشت کشور اکثر والدین اتفاق نظر دارند که فرزندانی که در دوران پس از بهار عربی بزرگ می شوند آینده بدتری در مقایسه با آنانکه در سالهای پیش از بهار عربی بزرگ شدند پیش رو خواهند داشت.

دموکراسی ناکام

حتی در تونس که نمونه موفق انقلاب های عربی بود و نهادهای دموکراتیک در برابر برخورد تندروها و ترور شخصیت های نواندیش تاکنون تاب آورده اند، ناامیدی عمیقی بر مردم حکمفرماست.

27% شرکت کنندگان در نظرسنجی معتقدند که بعد از انقلاب شرایط بهتری دارند و این بیشترین میزان رضایت در بین کشورهای موجود در نظرسنجی است. اما در میانه رکود اقتصادی و شمار بالای بیکاری که بدلیل شیوع کرونا تشدید هم شده است، نیمی از تونسی ها با این نظر که شرایط زندگی شان نسبت به قبل از انقلاب بدتر شده است موافق هستند.

این در شرایطی است که حقوق شهروندی در آن کشور به شکل قابل ملاحظه ای بهبود یافته است و 86% مردم می گویند اکنون در انتقاد از دولت، آزادی بیشتری دارند و نیمی دیگر از این گفتند که احتمال بازداشت غیرقانونی انها کمتر از قبل شده است؛ اما همه اینها تأثیر کمی در کاهش حس نارضایتی مردم داشته است.

عدم پایبندی به توافقات اجتماعی

این باور که توافقات اجتماعی نادیده گرفته شده است و گروه کوچکی از نخبگان بر گرده اکثریت مردم سوار شده و با پایمال کردن حقوق آنان به ثروت و قدرت می رسند، جرقه اعتراضات را در کشورهای عربی زد. اما نظرسنجی نشان می دهد که اکنون در مقایسه با سال 2010 نابرابری به شکل چشمگیری افزایش یافته است. میزان مردمی که قائل به افزایش نابرابری هستند، در سوریه 92% است که بیشترین میزان را در بین کشورهای مشمول نظرسنجی دارد. این میزان در یمن 87% در مصر 68% و در تونس 84% می باشد؛ همچنین در الجزایر و عراق از هر ده نفر هفت نفر همینگونه فکر می کنند.

تقریبا نیمی از مصری ها حس می کنند که نسبت به زمان حسنی مبارک کمتر می توانند ابراز عقیده و وجود کنند، البته یک پنجم از پرسش شوندگان قائل بودند که اکنون آزادی بیان بیشتری دارند. در این میان، بیش از یک سوم احساسات دو گانه ای داشتند و نه موافق سخت تر شدن شرایط بودند و نه مخالف.

این احساس عدم اطمینان و مردد بودن در تمام جواب هایی که پرسش شوندگان مصری می دادند مشهود بود. وقتی از آنان پرسیده شد که آیا امروزه نسبت به ده سال قبل زندگی بهتری دارند؟ جمع کثیری از آنها گفتند که نمی دانند و مطمئن نیستند. در مقابل این سؤال هم که آیا فرزندانتان آینده بهتری نسبت به سال 2010 پیش رو دارند؟ همین جواب را دادند.

در بین کسانی که بالای 25 سال سن داشتند، در خصوص پشیمانی از سقوط مبارک اختلاف نظر وجود داشت و در کل مشخص نبود که آیا این تردید مصری ها در دادن جواب هایی واضح، برخاسته از نگرانی های امنیتی آنان بود یا خیر؛ اما همه شرکت کنندگان، از مسئولین نظرسنجی خواستند که اسامی شان ناشناس بماند.

*منبع: گاردین

مترجم: فاطمه رادمهر

نظر شما