بر اساس قانون اساسی لبنان، پارلمان دو ماه فرصت دارد تا جانشین میشل عون را برای تصدی پست ریاست جمهوری انتخاب کند. اما حزب‌الله آشکارا رویکرد متفاوتی را نسبت به شش سال پیش اتخاذ کرده است. آن زمان بحرانی در عرصه سیاست لبنان ایجاد شده بود و کشور دو سال رئیس جمهور نداشت؛ در چنان شرایطی حزب‌الله از ریاست جمهوری میشل عون حمایت کرد و او را به قدرت رساند
حمایت از ریاست جمهوری عون این امکان را برای حزب‌الله فراهم کرد تا اتحاد خود را با این حزب مسیحی تقویت کند و اهرم بیشتری در صحنه سیاست کشور داشته باشد. اما به عقیده برخی از ناظران، این اتحاد نتیجه خوبی برای حزب‌الله نداشت زیرا حزب تحت تأثیر کاهش محبوبیت عون قرار گرفت. درست یا نادرست بسیاری از لبنانی‌ها رئیس جمهور را مسئول فروپاشی اقتصاد کشور -که از سال 2019 آغاز شد- می‌دانند.
حالا به نظر می‌رسد که حزب‌الله دقت بیشتری در انتخاب رئیس جمهور به خرج داده است. البته در این میان تغییر شرایط نیز تاحدودی حزب‌الله را مجبور به تغییر رویکرد خود کرده است؛ چنانکه شاهد بودیم در انتخابات پارلمانی ماه مه، هیچ‌یک از احزاب سیاسی اکثریت کرسی‌ها را بدست نیاوردند.
به نظر می‌رسد که حزب‌الله به جای معرفی یک نامزد برای ریاست‌جمهوری، منتظر است ببیند که آیا اجماعی پیرامون یک شخص شکل می‌گیرد یا خیر. مشکل این است که فعلا دو تن از متحدان مسیحی مارونی حزب‌الله برای ریاست جمهوری رقابت می‌کنند: جبران باسیل داماد عون و رئیس جنبش آزاد میهنی، و سلیمان فرنجیه نوه رئیس جمهور سابق. هر دو نامزد با مشکلات بزرگی روبرو هستند؛ باسیل تحت تحریم‌های آمریکا است و فرنجیه بیرون از جامعه خود حمایت چندانی ندارد.
حزب‌الله می‌بیند که اگر بین این دو یکی را انتخاب کند، رابطه‌اش با متحد دیگر دچار تنش می‌شود. در عین حال حزب‌الله می‌خواهد اطمینان حاصل کند که رئیس جمهور بعدی تهدیدی علیه منافع استراتژیک آن نیست و بر سر برنامه‌ها و اهداف این گروه مانعی ایجاد نمی‌کند.
از دیگر دلایل تغییر رویکرد حزب‌الله این است که این حزب سال گذشته با چالش‌‌هایی روبرو بوده است که خصومت با آن را افزایش داده است. اوت 2021 پس از آنکه یک عشیره سنی یکی از اعضای حزب‌الله را کشت، حامیان حزب‌الله درصدد انتقام برآمدند و اگر ارتش فورا برای کنترل اوضاع مداخله نمی‌کرد، این حادثه می‌توانست به راحتی به درگیری مسلحانه گسترده‌ای بین شیعه و سنی بدل شود.
در رویدادی دیگر که به تنش بین دروزی-شیعه منجر شد، مردم یک روستای دروزی‌نشین از ترس اقدام متقابل اسرائیل، مانع از پرتاب راکت از مزارع شبعا به سمت آن کشور شدند و نیروهای حزب‌الله را تا زمانی که موضوع مورد حل‌وفصل دو طرف قرار نگرفت، مورد بازداشت قرار دادند.
مهمترین رویداد اکتبر گذشته رخ داد که طی آن حامیان حزب‌الله و امل علیه نتایج تحقیقات انفجار بندر بیروت تظاهرات کردند و وارد محله مسیحی نشین طیونه شدند. جوانان مسیحی محله به سمت آنها شلیک کردند و دو تن از معترضان را کشتند و علیرغم مداخله ارتش، چند تن دیگر هدف گلوله قرار گرفتند. این حادثه تنش بین شیعیان و مسیحیان را تشدید کرد.
پیامی که حزب‌الله از هر سه رویداد دریافت کرد این بود که روز به روز بر تعداد گروه‌ها و فرقه‌هایی که این حزب را به چالش می‌کشند، افزوده می‌شود. این درحالی است که حزب‌الله علیرغم قدرت نظامی، امکان چندانی برای واکنش ندارد و نمی‌تواند از سلاح استفاده کند؛ چراکه توسل به سلاح می‌تواند به درگیری‌های فرقه‌ای گسترده‌ای منجر شده و نتیجه معکوسی برای حزب‌الله داشته باشد.
حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله در سخنرانی هفته گذشته خود، اعلام کرد که حزب‌الله به جنگ داخلی کشیده نمی‌شود و اجازه چنین جنگی را نیز نمی‌دهد. وی با تأکید بر اینکه این حزب بدنبال گفتگو است، تصریح نمود: برنامه ما همکاری با قدرت‌های سیاسی مختلف برای ساخت کشوری قدرتمند و مملو از عدالت است.
نصرالله حتی از این فراتر رفت و افزود که حزب‌الله مایل به بحث در مورد استراتژی دفاع ملی و در نهایت ادغام تسلیحات خود در دولت است.
ممکن است نصرالله در بیان این سخنان صداقت چندانی نداشته باشد اما لحن آشتی‌جویانه او قطعا نشانه تغییر رویکرد این حزب در قبال انتخاب ریاست جمهوری است. با تقویت احتمال احیای توافق هسته‌ای ایران، حزب‌الله احساس می‌کند اکنون زمان مناسبی برای آرام‌سازی اوضاع است چراکه امضای توافق را به نفع خود می‌بیند.
تناقضی که در خصوص حزب‌الله وجود دارد این است که از یکسو این گروه همچنان قدرت زیادی دارد و از اختلافات داخلی لبنان برای تحکیم سلطه خود استفاده می‌کند. ضمن اینکه امضای توافق هسته‌ای و تقویت ایران، بر قدرت حزب‌الله می‌افزاید.
از سوی دیگر حزب‌الله می‌بیند که بیش از هر زمان دیگری آسیب‌پذیر شده است؛ به‌ویژه در داخل، که کشور با فروپاشی اقتصادی مواجه شده و حزب‌الله هیچ راه برون رفتی از این شرایط ارائه نمی‌دهد. به عبارت دیگر حتی اگر ایران در منطقه تقویت شود، تحولات عراق و لبنان نشان می‌دهد که نارضایتی از هژمونی ایران افزایش یافته است.
کوتاه سخن اینکه حزب‌الله تغییر رویکرد خود را در مورد تعیین ریاست جمهوری ادامه داده و عقیده خود را تحمیل نخواهد کرد. تنها تمرکز خود را بر این قرار خواهد داد که پیرامون نامزدی برای ریاست جمهوری اجماع صورت گیرد که منافع حزب‌الله را به خطر نیندازد.
*منبع: نشنال نیوز
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما