تأثیر نژاد و مذهب بر پذیرش پناهجو در آمریکا

چند هفته پس از حمله روسیه به اکراین، میلیون‌ها پناهجوی اکراینی از کشور فرار کردند و صدها تن از آنها پس از آنکه با ویزای توریستی خود را به مکزیک رساندند، در مرز جنوبی ایالات متحده درخواست پناهندگی دادند

این درحالی است که در آمریکا دو سیاست به هدف دور نگه داشتن مهاجران از کشور اعمال می‌شود: نخست «پروتکل حفاظت از مهاجران» است؛ اقدامی که دولت ترامپ در سال 2018 انجام داد و با عنوان غیررسمی «در مکزیک بمانید» نیز شناخته می‌شود. دوم «عنوان 42» است که از طرف مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در سال 2020 برای حفاظت از سلامت عمومی مردم در طول دوران همه‌گیری کرونا تدوین شد. بر اساس این دستورالعمل همه مهاجران غیرقانونی و پناهجویانی که سعی دارند از مرز زمینی وارد آمریکا شوند، اخراج می‌گردند

با وجود این دو سیاست که قاعدتا شامل اکراینی‌ها نیز می‌شد، 11 مارس 2022 دولت بایدن دستوراتی داد که به موجب آن افسران گمرک و مأموران حفاظت مرزی اجازه می‌یافتند اکراینی‌ها را از عنوان42 معاف کنند. به این ترتیب بسیاری از خانواده‌های اکراینی اجازه ورود به آمریکا را یافتند اما این استثنا سایر پناهجویان را -صرف نظر از اینکه چه خطری آنها را تهدید می‌کند- شامل نمی‌شود.

این اقدام بایدن با واکنش‌های بسیاری مواجه شد و رفتار متفاوت با پناهجویان اکراینی در مقابل مردم آمریکای مرکزی، آفریقا، هائیتی و سایر پناهجویان انتقادهایی را برانگیخت. منتقدان از این گفتند که دولت، سیاست‌های مهاجرتی را به شیوه‌ای نژادپرستانه اجرا می‌کند و پناهندگان سفیدپوست، اروپایی و مسیحی را بر سایر گروه‌ها ترجیح می‌دهد

اما این رفتار تبعیض‌آمیز چیز جدیدی نیست و تحقیقات ما به عنوان محقق دین، نژاد، مهاجرت و سیاست‌های نژادی و مذهبی در آمریکا نشان می‌دهد که سیاست‌های پناهندگیِ ایالات متحده مدت‌هاست از نظر نژادی و مذهبی تبعیض‌آمیز بوده است

برای نمونه در سال‌های اولیه جنگ سرد، نژاد در اینکه چه کسی به عنوان پناهنده پذیرفته شود نقش مهمی ایفا کرد. آواره شدن میلیون‌ها نفر از کسانی که زیر سلطه رژیم‌های کمونیستی در اروپای شرقی و آسیای شرقی زندگی می‌کردند، باعث ایجاد بحرانی انسانی در اروپا و آسیای شرقی شد

تحت فشارهای بین‌المللی، کنگره در سال 1953 قانون کمک به پناهندگان را تصویب کرد. به گفته کارل بون تمپو مورخ، آنچه در ذهن رئیس جمهور وقت آمریکا آیزنهاور و اکثر قانون‌گذاران از مفهوم پناهنده می‌گذشت «اروپای ضد کمونیست» بود. نوع اجرای این قانون، صدق این ادعا را نشان می‌دهد چنانکه از 214,000 ویزایی که برای پناهندگان در نظر گرفته شد، تنها 5000 ویزا به آسیایی‌ها اختصاص یافت. در نهایت 9000 چینی که 6862 نفر آنها همسران شهروندان آمریکایی بودند، بر اساس قانون پناهندگی سال 1953 پذیرفته شدند و این درحالی بود که طی سه سال آینده 200,000 پناهنده از اروپای جنوبی و شرقی به خاک آمریکا وارد شدند

تعصبات نژادی در نوع واکنش‌های بین‌المللی به موضوع پناهندگان نیز تأثیر دارد. اواخر دهه 1940 و اوایل دهه 1950 مقامات سازمان ملل، آوارگان اروپا را بحرانی انسانی دانسته و از جامعه بین‌الملل درخواست کردند تا با پذیرش پناهندگان از وخامت اوضاع بکاهند. در طول دهه بعد کشورهای غربی از جمله آمریکا، فرانسه و بریتانیا میلیون‌ها اروپایی آواره را پذیرفتند

این درحالی بود که میلیون‌ها چینی که بر اثر انقلاب کمونیستی 1949 آواره شده بودند، با روی باز مورد استقبال قرار نگرفتند. اوایل دهه 1950 جمعیت هنگ‌کنگ به دلیل ورود پناهجویان چینی که از جنگ داخلی و حکومت کمونیستی چین فرار کرده بودند، سه برابر شد و با بحرانی انسانی مواجه گشت؛ با این وجود اکثر کشورهای غربی از پذیرش چینی‌ها و آسیایی‌ها سر باز زدند و تنها استثنائات کمی برای پناهندگی قائل شدند

در آمریکا تا سال 1965 قانونی وجود داشت که آسیایی‌ها را فاقد شرایط شهروندی می‌دانست و از پذیرش آنان به عنوان مهاجر خودداری می‌کرد

سال 1963 پناهجویان عمدتاً سیاه‌پوست هائیتی در فرار از دیکتاتوری فرانسوا دووالیه تلاش کردند با قایق خود را به ایالات متحده برسانند. در این دوره هائیتی شاهد نابرابری اقتصادی و سرکوب خشونت‌آمیز مخالفان سیاسی بود

بین سال‌های 1973 و 1991 بیش از 80,000 نفر از مردم هائیتی تلاش کردند تا در ایالات متحده درخواست پناهندگی دهند اما گارد ساحلی آمریکا قایق‌های حامل پناهجویان را رهگیری کرده و بر می‌گرداند، تا از رسیدن آنها به خاک آمریکا و متعاقب آن درخواست پناهندگی‌شان جلوگیری کند

در دهه‌های 1980 و 1990 تقریبا هر هائیتیایی که درخواست پناهندگی می‌داد، یا درخواستش رد می‌شد یا پیش از آنکه به خاک آمریکا برسد به کشورش بازگردانده می‌شد. برخی رفتار متفاوت آمریکا در قبال پناهجویان هائیتیایی را، به دلایل سیاسی ربط داده و می‌گفتند استقبال بیشتر از پناهجویانی که از کشورهای کمونسیتی فرار می‌کنند نشان می‌دهد که سیاست در رفتار آمریکا در قبال پناهجویان مؤثر است. اما در پرونده‌های مربوط به پناهندگان که در دادگاه ناحیه جنوبی فلوریدا جریان داشت، به‌وضوح قابل مشاهده بود که تنها تبعیض نژادی باعث شده بود آمریکا این رفتار را در قبال پناهجویان هائیتی در پیش گیرد

در همان زمان که پناهجویان سیاه پوست هائیتیایی رد می‌شدند، درخواست پناهندگی سفیدپوستان کوبایی پذیرفته می‌شد و رسیدگی به درخواست پناهندگی اروپاییان در اولویت قرار می‌گرفت

در چند ماه گذشته نیز اتهامات مشابهی مبنی بر نژادپرستی و رفتار تبعیض‌آمیز در قبال پناهجویان هائیتی مطرح شده است و گفته می‌شود که این پناهجویان در مرز آمریکا و مکزیک مجبور شده‌اند با هواپیما به هائیتی برگردند و با رفتاری تحقیر‌آمیز مواجه شده‌اند

پناهجویان سوری و ممنوعیت ورود مسلمانان

از ژانویه 2017 رئیس جمهور وقت آمریکا دونالد ترامپ یکسری دستورات اجرایی صادر کرد که بسیاری از حامیان پناهندگی آن را «ممنوعیت ورود مسلمانان» نام نهادند. بر اساس این دستور، ورود افراد از کشورهایی که عمدتاً مسلمان بودند از جمله سوری‌ها به حالت تعلیق در می‌آمد و تعداد پذیرش پناهجویانِ چند کشور که اکثراً مسلمان بودند محدود می‌شد

پناهجویان سوری که اکثر آنها از جنگ داخلی سوریه و خشونت‌های داعش گریخته بودند، به طور خاص هدف این ممنوعیت‌ها قرار گرفتند. در دستور ممنوعیت ورود مسلمانان آمده بود که پناهندگان سوری «مضر برای منافع ایالات متحده هستند و بنابراین با درنظر گرفتن چند استثنا، پذیرش آنها به حالت تعلیق درآمده است» این دستور سبب کاهش چشمگیر تعداد پناهندگان سوری شد و تعداد آنها را از 12587 نفر به 76 نفر طی سال‌های 2016 تا 2018 رساند

تحقیقات نشان می‌دهد که دینِ پناهجویان به‌ویژه دین اسلام، تأثیر زیادی در سیاست‌های مهاجرتی دارد. با صدور این دستور دولت آمریکا تلاش کرد تا مسلمانان و پناهندگان را به تروریسم مرتبط دانسته و از این طریق سیاست حذف پناهجویان را بر اساس نژاد و مذهب توجیه کند. ترامپ حتی در سخنرانی‌های خود، سوری‌ها را اسب تروای تررویسم خواند

این درحالی است که توافق‌نامه‌های بین‌المللی و قانون ایالات متحده بر این تأکید دارد که در پذیرش پناهندگی صرفا باید به نیاز پناهجویان توجه شود. اما تاریخچه آمریکا در نحوه رفتار با پناهجویان نشان می‌دهد که چگونه نژاد و مذهب و سایر عوامل در تعیین اینکه چه کسی داخل خاک آمریکا شود و چه کسی بیرون بماند نقش دارد

درحالیکه پناهندگان جنگ اکراین از حمایت آمریکا و سایر کشورها برخوردار می‌شوند، تضاد رفتار با گروههای مختلف پناهجو نشان می‌دهد که روند پذیرش پناهندگی هنوز با عدالت فاصله بسیاری دارد

*منبع: رلیجن نیوز

مترجم: فاطمه رادمهر