فرزندان داعش را از مادران جدا کنید

ماه مه 2022 جسد یک پسر 8 ساله در داخل یک چاه فاضلاب در اردوگاه الهول پیدا شد. ماه نوامبر نیز دو دختر 12 و 15 ساله درحالیکه سر بریده شده بودند، در چاه پیدا شدند. یکی از کارشناسان افراط گرایی به ما گفت که خود شاهد بوده است که در اردوگاه الهول به کودکان یاد می دهند چگونه سر سگ ها و گربه ها را جدا نمایند و از این طریق برای عضویت در گروه داعش تمرین کنند

الهول که در شمال شرق سوریه قرار دارد و به عنوان خطرناک ترین اردوگاه جهان توصیف می شود، بیش از 53000 نفر را در خود جای داده است. البته همه ساکنین این اردوگاه را هواداران داعش تشکیل نمی دهند ولی اغلب این اردوگاه را به عنوان پناهگاه خانواده های داعش می شناسند

بیشتر اعضای اردوگاه را شهروندان عراق و سوریه تشکیل می دهند اما بین 10000 تا 11000 خارجی از کشورهای آمریکا، کانادا و اروپا نیز در اردوگاه حضور دارند. ساکنین کمپ را عمدتا زنان و کودکان تشکیل می دهند؛ سازمان های امدادی تخمین می زنند که 60 تا 64% از جمعیت کمپ کودکان زیر 12 سال باشند

سالی که خشونت رکورد زد

با توجه به شرایط موجود در کمپ، ازدحام جمعیت، کمبود مراقبت های پزشکی، امکانات محدود و فقدان آموزش، زندگی برای هزاران کودک در الهول به سختی می گذرد و شرایط در سال گذشته سخت تر هم شده است. در سال 2021، 126 قتل و 41 اقدام به قتل در الهول ثبت شد که آن را به خشن ترین سالِ این اردوگاه بدل کرد؛ ولی به گفته آژانس های امدادی سال 2022 شرایط حتی بدتر هم شده است

علاوه بر خشونت های درون کمپ، ترکیه نیز حملات هوایی خود را بر فراز این منطقه افزایش داده است زیرا کردهای سوریه را –که محافظت از اردوگاه را بر عهده دارند- دشمن خود می داند

با توجه به شرایط حاکم بر اردوگاه، اگر شما پدر و مادر بودید قطعا نمی خواستید که فرزندانتان در چنین موقعیتی زندگی کنند اما برخی از مادران در الهول چنین سرنوشتی را برای فرزندان خود انتخاب می کنند

دیده بان حقوق بشر ماه نوامبر گزارش داد که بیش از 30 کشور از جمله چند کشور اروپایی اتباع خود را از الهول بازگردانده اند. این سازمان در بیانیه مطبوعاتی که قبل از کریسمس منتشر شد گفت که از سال 2019 در مجموع 1464 زن و کودک به کشور خود برگشته اند و در سال 2022 تعداد عودت داده شدگان 60% افزایش یافت

اما برخی از زنان پیشنهاد بازگشت به کشورشان را قبول نکردند. به عنوان مثال وزارت خارجه آلمان به ما گفت آخرین زنی که می خواست به آلمان بازگردد ماه نوامبر همراه با چهار فرزند خود بازگشت ولی هنوز تعداد کمی از مادران و کودکان آلمانی در دو اردوگاه روژ و الهول هستند که تمایلی به بازگشت به آلمان ندارند

دلایل ماندن

این امر در مورد زنان کشورهای دیگر نیز صادق است. جو بکر مدیر حمایت از حقوق کودکان در دیده بان حقوق بشر از دلایل مختلف مادران برای اتخاذ این تصمیم می گوید: «در برخی موارد آنها نمی خواهند در یک کشور غیر اسلامی زندگی کنند یا از پیگرد قانونی می ترسند. در موارد دیگر ممکن است شوهرانشان در زندان باشند و بخواهند منتظر آزادی او بمانند یا نخواهند بدون او تصمیم بگیرند»

پیشنهاد جنجالی

به همین دلیل است که برخی کارشناسان پیشنهاد می دهند که کشورها کودکان را به خانه بیاورند و مادران را در الهول رها کنند

ان اسپکارد مدیر مرکز بین المللی مطالعه افراط گرایی در آمریکا می گوید: «معمولا نفع کودک این است که در کنار اعضای خانواده اش باشد اما وقتی در مورد خانواده های داعش صحبت می کنیم این استدلال لزوما درست نیست. مثلا یک کودک 7 ساله که مادرش او را آزار می دهد، به او موادمخدر می دهد یا جلوی او فیلم های تبلیغاتی داعش را می گذارد، آیا دولت نباید مداخله کند و کودک را از آن خانه بیرون آورد؟»

وی در استدلالی دیگر گفت که «گرچه ما الهول و روژ را اردوگاه می نامیم ولی در حقیقت زندان هستند و این درحالی است که ما معمولا کودکان را با والدینشان زندانی نمی کنیم»

رادیکال شدن کودکان

پیتر گالبریت دیپلمات سابق آمریکا و مشاور سیاستمداران کرد عراق همین مطلب را در سرمقاله خود در نیویورک تایمز مورد اشاره قرار داد. او با بیان اینکه مادران حاضر به جدایی از فرزندان خود نیستند استدلال کرد: «گرچه این جدایی ظالمانه و دردناک است ولی محکوم کردن یک کودک به حبس ابد اقدامی ظالمانه تر است»

وی همچون دیگر کارشناسان درباره خطر رادیکالیزه شدن کودکانِ اردوگاه صحبت کرد. شورای امنیت سازمان ملل در جریان یک جلسه توجیهی در سال 2021 در مورد مبارزه با داعش به «نمونه های بسیاری از آموزش افراط گرایی و جمع آوری کمک های مالی برای داعش» در الهول اشاره کرد

پیشنهاد گالبریت این است که کودکانی که مادرانشان نمی خواهند به کشورهای خود برگردند به روستاهای ویژه کودکان که توسط کردهای سوریه اداره می شوند منتقل گردند. وی همچنین گفت که بسیاری از این کودکان در کشورهای خود خویشاوندانی دارند که می توانند از آنها مراقبت کنند و به این ترتیب راحت تر می توان آنها را از سوریه خارج کرد 

گزارش سازمان های امدادی از جمله پزشکان بدون مرز، سازمان نجات کودکان و HRW همگی تأکید دارند که باید برای نجات کودکان از شرایط وحشتناک الهول کاری کرد اما هیچکدام از آنها مستقیما جدایی والدین از فرزندان را پیشنهاد نمی کنند

یکی از کارمندان سابق یک سازمان غیردولتی در سوریه و عراق می گوید: «ماده 9 کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل می گوید که کودک نباید برخلاف میل والدین خود از انها جدا شود مگر در مواردی که مقامات ذیصلاح تشخیص دهند که این جدایی برای منافع کودک ضروری است»

به گفته یکی از اعضای سازمان HRW اگر قرار باشد که کودکان بدون والدین به کشورهای خود برگردند، باید هر مورد جدا بررسی شود، با مادران گفتگو صورت گیرد، به آنها گفته شود که چه گزینه هایی پیش رو دارند و در کشور خود چقدر با خطر پیگرد قانونی مواجه هستند. همچنین بررسی شود که کدام یک از اعضای خانواده می توانند از کودکان مراقبت کنند و کودکان چقدر اقوام خود را می شناسند. کودکانی که بزرگتر هستند باید این فرصت را داشته باشند تا خواسته های خود را بگویند، مسئولان نیز باید به طور مرتب با خانواده هایی که در ادوگاه هستند گفتگو کنند زیرا با بزرگتر شدن کودکان یا تغییر شرایط اردوگاه، ممکن است نگرش آنها تغییر کند. وضعیت پیش امده تقصیر کودکان نیست و انها نباید هزینه جنایات والدین خود را بپردازند 

منبع: قنطره

مترجم: فاطمه رادمهر