در کردستان عراق هر هفته یک زن یا دختر به بهانه حفظ ناموس کشته می‌شود. قاتلان معمولا از بستگان نزدیک قربانیان هستند. در تازه‌ترین رویداد، 18 مارس یک دختر 20 ساله توسط برادرش به قتل رسید.
میزان قتل‌های ناموسی از آنچه گزارش می‌شود، بسیار بیشتر است و عمدتا هم در مناطق روستایی رخ می‌دهد. گزارش‌ها گویای افزایش خشونت علیه زنان است و این باتوجه به نرخ بالای سواد، دسترسی به اینترنت و افزایش تعداد تحصیلکردگان دانشگاهی، مایه شگفتی است. برای مقابله با این مسئله، درک اینکه چه چیزی مردان را به کشتن زنان در دفاع از ناموس سوق می‌دهد حیاتی است.
ما در زمانی زندگی می‌کنیم که تغییرات فرهنگی با سرعت بسیاری در کردستان عراق در حال شکل‌گیری است. زنان روز به روز نسبت به حقوق و آزادی‌های خود آگاه‌تر می‌شوند؛ امروزه تعداد زنانی که نیروی کار کردستان را تشکیل می‌دهند بیش از هر زمان دیگری است و این تحسین‌برانگیز است.
همچنین ما شاهد تعداد بالای سازمان‌های غیردولتی، وکلا و نمایندگان زن در پارلمان هستیم. با این وجود می‌بینیم که خشونت علیه زنان درحال افزایش است و این خشونت تأثیر خود را بر اقتصاد، توسعه، آموزش، سلامت و سایر بخش‌ها می‌گذارد.
در کردستان عراق خلأ قانونی در برخورد با قتل‌های ناموسی نداریم، بلکه مشکل محدودیتی است که بر سر اِعمال قانون وجود دارد. ضمن اینکه قانون به‌تنهایی نمی‌تواند نگرش‌های فرهنگی را تغییر دهد؛ جامعه نیاز به این دارد که در زمینه خشونت علیه زنان و قتل‌های ناموسی، گفتگو صورت گرفته و به آثاری که این خشونت‌ها دارد، پرداخته شود. تا بازدارندگی اجتماعی و قانونی وجود نداشته باشد، خشونت علیه زنان ادامه خواهد یافت.
این درحالی است که اکنون اجتماع نه تنها بازدارنده نیست، که مشوق خشونت علیه زنان می‌باشد. برای مثال بیان سخنان نفرت پراکنانه علیه زنان در شبکه‌های اجتماعی اقلیم امری عادی است. وقتی این شبکه‌ها از وقوع قتلی ناموسی خبر می‌دهند، شمار قابل توجهی از مردم، عاملان این قتل‌ها را ستایش می‌کنند و این عمل شنیع را به نام دفاع از ناموس توجیه می‌نمایند.
در مورد قتل ایمان سامی دختر 20 ساله‌ای که به‌دست برادرش کشته شد، شاهد این نوع لفاظی‌ها بودیم. در فیس‌بوک تصاویری از او دست به‌دست می‌شد که در یکی روسری به سر داشت و در دیگری سیگار می‌کشید و ذیل تصاویر نوشته شده بود «این نتیجه پیوستن به سازمان دفاع از حقوق زنان است». صدها کامنت‌گذار نیز حمایت خود را از قتل او اعلام کردند و قاتل را ستودند.
نازرین یکی از محصلین دانشگاه صلح در اقلیم می‌گوید «شبکه‌های اجتماعی، تغییراتی سریع در ساختار جامعه ایجاد کردند و فرصت‌های شغلی بسیاری در اختیار زنان قرار دادند. این شبکه‌ها زنان را قادر ساخته‌اند تا با زنانِ کشورهای دیگر که آزادی‌های بیشتری دارند، ارتباط برقرار کنند؛ همین امر باعث شده است تا برخی از مردان، زنان را متهم به سرکشی و تأثیرپذیری از غرب کنند».
مشکل اصلی این است که سرعت تغییراتی که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با خود آوردند، بیشتر از نظام آموزشی اقلیم بوده و باعث شده است که آموزش نتواند همگام با تحولات حقوق زنان پیش رود. به گفته نازرین «متأسفانه ما از لزوم تغییر در نظام آموزشی در دوران ابتدایی و متوسطه غفلت کردیم و نتوانستیم برابری و تنوع را به‌خوبی به دختران و پسران جوان آموزش دهیم».
دلایل زیادی برای غفلت از مسئله خشونت علیه زنان وجود دارد؛ یکی از این دلایل آن است که کردستان عراق بیشتر تمرکز خود را بر بهبودی آسیب‌های ناشی از نسل‌کشی و جنگ داخلی قرار داده و با توجه به مشکلات و فرازونشیب‌هایی که منطقه پشت سر گذاشته، زمان کمی برای انجام تدریجی تغییرات لازم در جامعه (از جمله آموزش برابری و احترام به حقوق زن) داشته است.
چالش‌های کنونی از جمله بحران جاری آب و تهدیدات ایران که اخیرا در حملات موشکی به پایتخت جلوه‌گر شد، در کنار تنش‌های فزاینده با بغداد بر سر چند موضوع مربوط به حاکمیت، از جمله دیگر مسائلی است که مقامات را از رسیدگی به مسئله زنان غافل کرده است.
امکانی که اینترنت برای دسترسی فوری به دنیای خارج فراهم ساخت، باعث تغییرات عمده‌ای در نقش زنان، فعالیت آنها و رفتارهایی شد که پیشتر آنان گمان می‌کردند انجام آن رفتارها شایسته‌شان نیست؛ اما برخی از مردان با خشونت به مقابله با این تحولات برخاسته‌اند.
با توجه به مشکلات متعددی که مسئولان اقلیم پیش روی خود دارند –از جمله افزایش اختلافات داخلی بر سر اقدامات ریاضتی، سطح بالای بیکاری، و ناتوانی در پرداخت کامل و به‌موقع حقوق کارمندان دولت- حل مسئله زنان برای‌شان اولویت نیست. بنابراین اولین گام برای مردان و زنانی که خواهان برابری هستند، این است که مقابله با قتل زنان توسط مقامات در اولویت قرار داده شود؛ زیرا تا زمانی که مسئولان امر به اهمیت این مسئله پی نبرند، شاهد اقدامات مؤثری برای مهار خشونت علیه زنان نخواهیم بود.
از آن سو تا مطالبه عمومی برای رسیدگی به این موضوع صورت نگیرد، دولت انگیزه کافی برای رسیدگی بدان را ندارد. ولی متأسفانه علی‌رغم اینکه طی یازده هفته گذشته، هر هفته یک زن به قتل رسیده‌اند، مردم خشمی از خود نشان نمی‌دهند. اگر این رویدادها خشم مردم را برانگیخته و محکومیت عمومی را بدنبال داشته باشد و در شبکه‌های اجتماعی به شکل گسترده‌ای رسانه‌ای شود، این امکان وجود دارد که دولت اقلیم اقدامات بیشتری برای مهار خشونت علیه زنان انجام دهد.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما