پیامدهای احتمالی عملیات پیجر
اسرائیل با منفجر کردن دستگاههای ارتباطی حزب الله، نوع جدیدی از سلاح را به جنگ های مدرن اضافه کرد. صحنه های هولناکی که در اینترنت دست به دست می شود، کافی است تا همه را در شوک فرو ببرد. ولی برای حزب الله موضوع به شوک ناشی از تلفات بالای این حمله ختم نمی شود؛ شوک اصلی به حزب الله و ایران، از دست رفتن شبکه ارتباطی میدانی، قبل از تأمین یک جایگزین امن برای آن است. هدف حزب الله از استفاده از پیجرها در اصل دور ماندن از شبکه تلفن همراه بود که براحتی توسط اسرائیل و دیگر دشمنان هک می شد. در روزها و هفته های آینده حزب الله ممکن است مجبور شود برای انتقال دستورات بین فرماندهی مرکزی و نیروهای پراکنده این گروه در لبنان وسوریه، از خبرنگاران جنگی استفاده کند؛ ولی این روش هم علاوه بر سهولت هدف گیری خودروهای خبرنگاران، فاقد سرعت لازم در شرایط جنگی فعلی است. حزب الله نزدیک به یک سال است که با اسرائیل در وضعیت جنگی قرار دارد؛ این درگیری احتمالا به جنگی گسترده تر تبدیل می شود و این درحالی است که محور ایران با درک هزینه های بالای چنین جنگی، می کوشد از بروز آن جلوگیری کند
ایجاد یک شبکه ارتباطی مؤثر برای هر جنگی حیاتی است؛ چنین شبکه ای شبیه سیستم عصبی بدن انسان است که نابودی آن منجر به فلج شدن کامل می شود. در جنگ ها هم اگر یک شبکه ارتباطی خوب نباشد، نیروی مورد نظر بدون توجه به کمیت و کیفیت تجهیزات نظامی و رزمنده هایش، نمی تواند نه در حمله و نه در دفاع جنگ را ادامه دهد
یکی از توضیحاتی که در مورد انگیزه حمله اسرائیل وجود دارد این است که مقدمه آغاز جنگی گسترده تر در جبهه شمالی می باشد و هدف آن نابودی هرچه بیشتر توان نظامی حزب الله و ایجاد وحشت در بین حامیان آن است. حتی اگر حزب الله حملات موشکی و پهپادی خود را به شمال اسرائیل تشدید کند، اسرائیل برنده اصلی است زیرا به هدف خود که وارد کردن ایران و حزب الله به جنگی گسترده تر است، خواهد رسید
به این ترتیب عملیات پیجر اهداف بسیاری را -هم از نظر دفاعی و هم از نظر تهاجمی- برای اسرائیل محقق کرد و سبب شکستی تلخ برای حزب الله و محور ایران شد. این عملیات در راستای عملیات های اخیر اسرائیل مانند ترور فؤاد شکر، اسماعیل هنیه، حمله به یک سایت نظامی ایرانی در منطقه مصیاف سوریه و حمله به کنسولگری ایران در دمشق، صورت گرفت
شکنندگی محور ایران به حدی رسیده است که تهدیدهای روزانه مقامات ایرانی برای پاسخ به ترور هنیه، با گذشت بیش از یک ماه و نیم هنوز به واقعیت تبدیل نشده است. در همین حال پاسخ های حزب الله نیز همچنان در چارچوب توافق نانوشته و دوجانبه ای است که بین این گروه با اسرائیل وجود دارد و این درحالی است که اسرائیل با تکیه بر حمایت بی قید و شرط واشنگتن، از این چارچوب بارها فراتر رفته است
یکی از پیامدهای عملیات پیجر این است که ماشین جنگی حزب الله توانایی پاسخگویی مؤثر به اسرائیل را از دست خواهد داد و حزب از نظر سیاسی به شدت تضعیف خواهد شد. همچنین این عملیات مکان جنگجویان حزب الله را در سوریه و لبنان برای اسرائیل آشکار کرد و این امکان را برای تل آویو فراهم ساخت تا نقشه نظامی جامعی از اهداف جدید اسرائیل را در هر دو کشور بدست آورد
واشنگتن به سرعت هرگونه اطلاع قبلی از نیت اسرائیل برای عملیات پیجر را رد کرد و احتمالا هم در این انکار صادق است؛ زیرا از تلاش های نتانیاهو برای گسترش جنگ و کشاندن ایران به معرکه آسیب می بیند. به ویژه با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دولت بایدن نمی خواهد با جنگی منطقه ای مواجه شود زیرا چنین جنگی آن را مجبور به ایستادن در کنار اسرائیل می کند و این امر به کارزار انتخاباتی کامالا هریس آسیب می زند. البته اگر تشدید تنش در همینجا متوقف شده و منجر به جنگی گسترده نشود، واشنگتن با تضعیف حزب الله هیچ مخالفتی ندارد چراکه تضعیف این گروه هدف مشترک آمریکا و اسرائیل است.
کوتاه سخن اینکه در چنین شرایطی حزب الله نمی تواند حداقل در آینده نزدیک واکنشی معادل عملیات پیجر داشته باشد و واشنگتن به فشار بر اسرائیل برای متوقف کردن تحریک محور ایران ادامه می دهد
آیا عملیات پیجر مقدمه توافق لبنان و اسرائیل است؟
انفجار هزاران پیجر و بی سیم در سراسر لبنان، توازن قدرت را بین اسرائیل و حزب الله تغییر داده و اسرائیل را در موقعیت برتری نشانده است
روزهای سه شنبه و چهارشنبه بهترین روز برای اسرائیل از نظر نظامی از زمان آغاز جنگ غزه در 7 اکتبر بود و بدترین روز تاریخ حزب الله؛ چراکه در این دو روز، دهها تن از نیروهای این گروه کشته شدند و هزاران تن دیگر صدمات جدی دیدند. روز جمعه نیز اسرائیل و حزب الله بیش از هر زمان دیگری از اغاز جنگ غزه، در آستانه جنگ قرار گرفتند
به گفته ارتش اسرائیل، حزب الله اماده شلیک 1000 موشک به سمت اسرائیل بود که اسرائیل اقدام پیش دستانه ای کرد و پنجشنبه شب و روز جمعه با دهها جنگنده، راکت اندازهایی که در جنوب لبنان استقرار یافته بود را منهدم نمود. ساعاتی قبل از این حمله، حزب الله حدود 70 موشک را به شمال اسرائیل شلیک کرد که دو سرباز را کشته و خسارات مالی گسترده ای برجای گذاشت
در آخرین نشانه ها از آمادگی اسرائیل برای حمله زمینی به لبنان، ارتش اسرائیل از مردم این کشور خواست از مناطق شمالی که نیروهای اسرائیلی درحال تمرین هستند، دوری کنند. نه اسرائیل و نه حزب الله از زمان شروع جنگ غزه خواهان جنگی تمام عیار نبودند؛ اکنون نیز از بیانیه های صادر شده از سوی مقامات ارشد اسرائیل و حسن نصرالله دبیرکل حزب الله، می توان فهمید که سیاست دو طرف تغییر نکرده است
اسرائیل گرفتار جنگی چندجانبه شده که هیچ نشانه ای از پایان آن نیست و در سوی مقابل، تاکنون بیش از 400 تن از نیروهای حزب الله کشته شده اند و مناطق جنوبی لبنان زیر گلوله باران اسرائیل قرار دارند. بر اساس ارزیابی اسرائیل، شکست دردناک و شرم آور حزب الله در عملیات پیجرها، این گروه را آسیب پذیرتر از همیشه کرده است؛ نصرالله در سخنرانی روز پنجشنبه به همین مسئله اشاره کرد
به گفته یک منبع نظامی اسرائیل: «سردرگمی، درماندگی و افسردگی به وضوح در چهره نصرالله و سخنرانی او مشهود بود. او اعتراف کرد که سازمانش ضربه سختی خورده است. غرور وی پایمال شده است»
گرچه نصرالله تأکید کرد که مادامی که جنگ غزه ادامه دارد حزب الله به حملات خود به اسرائیل ادامه می دهد، ولی رهبران اسرائیل معتقدند که او از تصمیم خود برای ایستادن در کنار حماس پس از حمله 7 اکتبر، متأسف است
این منبع ارشد نظامی اسرائیلی با اشاره به عملیات حزب الله در 18 سال پیش علیه یکی از گشت های مرزی اسرائیل که در نهایت منجر به جنگ ویرانگر یک ماهه ای شد، گفت: «ما شک نداریم که او از این ماجراجویی پشیمان است؛ همانطور که بعد از جنگ دوم لبنان در سال 2006 پشیمان شد و به آن اعتراف کرد»
گرچه اسرائیل مسئولیت انفجار دستگاه های ارتباطی حزب الله را بر عهده نگرفته ولی معتقد است که تعداد کشته ها و مجروحان بسیار بیشتر از چیزی است که مقامات لبنان گزارش می دهند (لبنانی ها این تعداد را 37 کشته و بیش از 3000 زخمی اعلام کرده اند)
به گفته یکی از دیپلمات های باسابقه خاورمیانه: «حزب الله تمام تلاش خود را می کنند تا حجم تلفات را پنهان کنند؛ درحالی که بر اثر این انفجارها صدها تن کشته شده اند، حداقل 600 تن بینایی خود را از دست داده اند، صدها نفر به شدت زخمی شده اند و هزاران نفر دست یا انگشتان خود را از دست داده اند»
سازمان های اطلاعاتی غربی معتقدند که اسرائیل سالها –یا حتی یک دهه پیش- خود را برای انجام چنین عملیاتی آماده می کرده است. به گفته یک مقام ارشد سابق اطلاعاتی غربی، چنین عملیاتی مستلزم ایجاد شرکت هایی برای ساخت دستگاهها، جلب نظر حزب الله برای دریافت سفارش و کارگزاری مواد منفجره ای تقریبا بی وزن و غیرقابل کشف در دستگاهها بوده است. طراحان این عملیات شگفت انگیز قصد کشتن عوامل و مقامات ارشد حزب الله را نداشتند، بلکه می خواستند آنها را مجروح کنند تا هرج و مرج بیافرینند، بیمارستان ها را زیر فشار زیاد قرار دهند و حزب الله را مجبور به خرج مبلغ گزافی برای درمان هزاران نیروی ناقص العضو خود کنند»
بسیاری از تحلیلگران نیز معتقدند که اسرائیل درحال حاضر قصد انجام این عملیات را نداشت؛ ولی چون سوء ظن هایی در حزب الله در خصوص این دستگاهها برانگیخته شده بود، تصمیم به انجام این کار گرفت
اسرائیل امید داشت که پس از انفجار پیجرها، تعداد زیاد مجروحان، شوک، هرج و مرج و آسیب به سیستم ارتباطی حزب الله، در نهایت نصرالله را مجبور به عقب نشینی از کارزار خود علیه اسرائیل کند
به گفته منابع دیپلماتیک، دولت بایدن که قبل از جنگ غزه هم برای حل دیپلماتیک مناقشه حزب الله و اسرائیل تلاش می کرد، معتقد است که نصرالله اکنون آماده معامله است. توافق بین دو طرف باعث می شود که نیروهای حزب الله از مرز لبنان و اسرائیل عقب نشینی کنند و در نتیجه دهها هزار اسرائیلی اواره در شمال به خانه های خود برگردند
اما مسئله غزه سبب شده است که میانجیگری آمریکا بین حزب الله و اسرائیل به جایی نرسد و مذاکرات در بن بست قرار گیرد. نصرالله علنا تعهد خود را به رویارویی با اسرائیل مادامی که جنگ غزه ادامه دارد، تکرار کرده است
در این میان ارتش اسرائیل انتقال مرکز ثقل جنگ را از غزه به شمال اغاز کرده است. لشکر 98 اسرائیل که تا همین اواخر در خان یونس –جنوب غزه- مستقر بود، به سمت مرز لبنان حرکت کرده است. به عبارت دیگر اسرائیل از موضع دفاعی –برای حفاظت از شمال در برابر موشک های حزب الله- به موضع تهاجمی تغییر جهت داده است
به گفته دستیاران نتانیاهو، او امیدوار است که این اقدمات فشار بر نصرالله را تا بدانجا افزایش دهد که او دست از موشک باران شمال بردارد و دیگر نیازی به تهاجم زمینی به جنوب لبنان نباشد
در همین حال چشم انداز توافقی که به جنگ غزه پایان دهد و متعاقب آن حزب الله نیز عملیات خود را متوقف کند، در دیدرس نیست. بنابر گزارش ها دولت بایدن قرار بود در روزهای آینده پیشنهاد نهایی را به حماس و اسرائیل ارائه دهد که شامل آزادی دهها گروگان اسرائیلی و عقب نشینی ارتش اسرائیل از غزه می شود؛ ولی اطلاعاتی که روز پنجشنبه وال استریت ژورنال افشا کرد نشان می دهد که ایالات متحده امید خود را برای پایان دادن به جنگ از طریق مذاکره از دست داده است
مقامات ایالات متحده همچنان به اسرائیل نسبت به اغاز حمله ای همه جانبه به لبنان –به توجه به پیامدهای خطرناکش- هشدار می دهند ولی رهبران اسرائیل مدعی هستند که می توانند وسعت و شدت جنگ را کنترل کنند. عملیات پیجرها نشان می دهد که اسرائیلی ها نسبت به هشدارهای آمریکا بی توجه هستند
زنان قربانی سنت و قانون
کشته شدن زنان به دلایل ناموسی توسط همسران، پدران و برادرانشان، به ندرت توجه رسانه های ایرانی یا بین المللی را به خود جلب می کند. بر اساس گزارش سازمان غیردولتی Stop Femicide Iran سال گذشته بیش از 150 زن در ایران قربانی «زن کشی» شده اند
این سازمان زن کشی را «قتل با انگیزه های مرتبط با جنسیت» تعریف می کند و می گوید که بیش از یک چهارم از پرونده های زن کشی سال گذشته در ایران، با عنوان دفاع از شرف و ناموس توجیه شده و نزدیک به نیمی دیگر در نتیجه «اختلافات خانوادگی» عنوان شده است
وقتی صحبت از قتل های ناموسی می شود، مرتکبین معمولا مردان خانواده هستند که گاهی حتی با حمایت مادران، یکی از زنان خانواده را به دلیل اعمالی که گفته می شود خلاف سنت های اجتماعی، اصول مذهبی یا بی آبرو کردن خانواده است می کشند
فعالان حقوق بشر در ایران هشدار می دهند که بسیاری از موارد قتل های ناموسی، در رسانه ها گزارش نمی شود و این احتمال وجود دارد که آمار واقعی بسیار بیشتر از چیزی باشد که برای عموم مردم اعلام می گردد
یکی از جامعه شناسان دانشگاه تهران در گفتگو با ما گفت: «گذر از سنت به مدرنیته، یکی از دلایل اصلی اعمال خشونت مرگبار علیه زنان است». وی اضافه کرد: «تعداد دانشگاهها در دهه 1990 افزایش یافت؛ زنان برای تحصیل از تهران به شهرهای کوچک تر رفتند و ارزش های تغییر یافته ای همچون افکار غیرمذهبی و انتخاب آزادانه پوشش را با خود به این شهرها بردند. پررنگ شدن نقش شبکه های اجتماعی و دنیای مجازی در زندگی، این تغییرات را تسریع کرد. پدیده قتل های ناموسی از اینجا اغاز شد که مردان نتوانستند خود را با این تغییرات فرهنگی سازگار کنند و از جامعه سنتی به جامعه ای آزاد و سکولار گذر نمایند»
بسیاری از روانشناسان به این نکته اشاره می کنند که کودکانی که در دوران رشد خود در خانواده شاهد خشونت هستند، احتمال بیشتری دارد که این خشونت را به نسل بعدی منتقل کنند. نوع برخورد حکومت با مطالبات آزادی خواهانه زنان در جمهوری اسلامی همچون حجاب اجباری نیز می تواند مردان سنتی را تشویق به ارتکاب اعمال خشونت آمیز علیه زنان و خواهرانشان کند
قوانین ایران بر پایه احکام شرع است. این قوانین اغلب به پدران و شوهران این اختیار را می دهد که تصمیم بگیرند آیا زنان خانواده باید تاوان خطاهای خود را بپردازند؟ و این تاوان دادن باید چگونه باشد؟ این درحالی است که قانون برای کسانی که دست به مجازات زنان می زنند، اجازه قتل آنها را می دهند و یا خود مرتکب قتل می شوند، مجازات های اندکی در نظر گرفته است
شاید شدیدترین ماده قانونی، ماده 630 قانون مجازات اسلامی باشد که می گوید: «هرگاه مردی ببیند زنش با مردی دیگر زنا می کند و بداند که زن با رضایت به این عمل تن داده است، می تواند هر دو را همزمان بکشد و اگر زن بی گناه باشد، فقط می تواند مرد را بکشد»
سعید دهقان وکیل و کارشناس حقوق بشر در انتقاد از این قانون می گوید: «بر اساس این ماده، قتل های ناموسی قابل مجازات نیست و قضات معمولا در رسیدگی به این قتل ها از عبارت «وجود انگیزه شرافتمندانه برای حفظ ناموس» استفاده می کنند»
دهقان هشدار می دهد که در سایه چنین قوانینی، حق زندگی زنان همواره در خطر است. متأسفانه این حکومت است که به مردان امکان قانونی می دهد تا زنان را تهدید کنند و تا زمانی که قانون اساسی می گوید «همه قوانین در همه زمینه ها باید بر اساس شریعت باشد»، نباید انتظار کاهش تعداد زن کشی را داشت
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما