چرا اولین چراغانی رمضانی در لندن برای مسلمانان مهم بود؟
21 مارس 2023 صادق خان شهردار لندن و حمزه تاوزال شهردار وست مینستر در خیابان کاونتری در مرکز لندن ایستادند و چراغانی این خیابان را که برای نخستین بار به مناسبت حلول ماه رمضان انجام شده بود روشن کردند
به این ترتیب در طول ماه مبارک رمضان هر غروب 30000 چراغ رنگی که به شکل رمضان مبارک، فانوس، ستاره و هلال ماه طراحی شده بود روشن می شد
این نخستین باری بود که ماه رمضان به این شکل در لندن جشن گرفته می شد. رسانه های خبری بزرگ در سراسر جهان عرب و اسلام از جمله الجزیره و العربیه از این ابتکار بدلیل نمایش تساهل و احترام به تنوع فرهنگی و دینی جامعه بریتانیا ستایش کردند
در بریتانیا برگزاری مراسم افطار در محله های مختلف و در فضای آزاد دهه هاست که انجام می شود و از مسلمانان و غیرمسلمانان دعوت به عمل می آید که درمراسم افطار شرکت کنند. رمضان همیشه فرصتی برای مسلمانان بوده است تا فرهنگ خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و آنها را با اسلام و مسلمانان آشنا کنند
چراغانی رمضان در لندن نتیجه سه سال کارزاری است که توسط گروه (چراغ رمضان در بریتانیا) رهبری می شود. بنیانگذار این گروه عایشه دسایی این پروژه را سال 2021 راه اندازی کرد؛ او به خاطرات دوران کودکی خود از دیدن تزئینات کریسمس در مرکز لندن اشاره می کند
وقتی انجام این پروژه در شورای شهر وست مینستر مطرح شد، بیش از 6000 نفر از آن حمایت کردند و 2800 نفر نیز با لحن نژادپرستانه ای مخالفت خود را اعلام نمودند
چراغانی شهر برای ماه رمضان فرصتی ارزشمند برای مقامات شهری فراهم می کند تا حس تعلق جوامع مسلمان را به محل سکونت خود تقویت کنند. این امر همچنین باعث بیشتر دیده شدن مسلمانان و احساس مشارکت آنها در طراحی فضاهای عمومی می شود
ایجاد این حس از انجا بسیار مهم است که مسلمانان بریتانیا اغلب حس طردشدگی دارند و در عین حال هر زمان حادثه تلخی اتفاق میافتد که یک مسلمان در ان دخیل است، این جامعه بیش از حد در معرض توجه و دید قرار می گیرند؛ این امر به ویژه در شهرهایی مانند برادفورد، برنلی و اولدهام در شمال انگلستان که شاهد ناآرامی های قومی در سال 2000 بود، بیشتر دیده می شود
من کارهای تحقیقاتی زیادی به ویژه در منطقه شفیلد که 60% جمعیت مسلمان هستند انجام دادم و دیدم در طراحی فضاهای عمومی، مسلمانان مشارکت داده نمی شوند و مسلمانان از اینکه هنگام کریسمس همه جا چراغانی می شود ولی در جشن رمضان اقدام مشابهی صورت نمی گیرد، ناراحت هستند
این عدم مشارکت نه تنها حس تعلق مسلمانان به جامعه بریتانیا را از بین می برد که آنها را از داشتن حس مالکیت بر فضاهای عمومی در محلات خود باز می دارد
در مقابل مراسم های افطاری که امسال توسط جامعه مسلمانان شفیلد در ماه رمضان و در فضای باز برگزار شد، فضایی دلپذیر برای نزدیکی بیشتر مسلمانان و غیرمسلمانان ایجاد کرد
یک ایستگاه رادیویی محلی با افرادی که در این مراسم شرکت کرده بودند مصاحبه کرد. یک زن در مصاحبه گفت که با حضور در مسجد یا فضای سربسته احساس راحتی نمی کند؛ اینکه افطار در فضای باز برگزار شده ،باعث شده که در آن شرکت کند. وی افزود که فکر می کند این کار مردم را دور هم جمع می کند
یکی از مسلمانان نیز در مصاحبه معتقد بود که مراسم افطار مردم را از همه نژادها گردهم می اورد و نشان می دهد که شفیلد جامعه متنوعی است و همین تنوع نقطه قوت شهر است
مسئولان اکادمی اموزش و ورزش دارنال (که یکی از مراسم های افطار در آنجا برگزار شد) اظهار داشتند: «ما شاهد هستیم که مردم با پیشینه های مختلف مذهبی و غیرمذهبی گردهم می آیند تا با هم غذا بخورند. چنین ابتکاراتی نقش مهمی در تقویت تفاهم و همکاری و رفع باورهای غلط ایفا می کند و سبب افزایش انسجام اجتماعی می شود»
اما همه این ابتکارات تا زمانی که توسط مقامات شهر مورد حمایت قرار نگیرد اثر لازم را ندارد. تأیید رسمی مقامات مانند حمایت شهردار لندن از چراغانی رمضان، برای ارتباط و نزدیکی جوامع مختلف، کم رنگ کردن اختلافات و پررنگ کردن اشتراکات آنها ضروری است
پوشش رسانه ای مثبت از چراغانی ماه رمضان مؤسسات دیگر را نیز تشویق کرد تا اعتقاد خود را به تساهل و مدارا با برگزاری مراسم افطاری در فضای باز نشان دهند. امسال چلسی به اولین باشگاهی تبدیل شد که در زمین ورزشگاه خود میزبان یک افطاری رو باز بود. کلیسای جامع برادفورد و کلیسای جامع منچستر نیز از این اقدام پیروی کردند
تحقیقات نشان می دهد که اسلام هراسی در بریتانیا رو به افزایش است. داده های منتشر شده نشان می دهد که 92% از مسلمانان معتقدند در دولت بریتانیا اسلام هراسی وجود دارد
استراتژی ضد تروریسم بریتانیا نیز خطر تشدید اسلام هراسی را افزایش داده است. همچنین گزارش مستقلی که به سفارش وزارت مسکن تهیه شده نشان می دهد که جوامع محلی خواستار تدابیر سخت گیرانه تر دولت در تعامل با سازمان های مذهبی و گروههای مسلمان هستند
رویکرد سختگیرانه فرانسه در قبال ورزشکاران مسلمان
در فرانسه مسلمانان با آغاز ماه رمضان در زندگی عمومی دچار چالش می شوند؛ این چالش در هیچ کجا به اندازه دنیای ورزش و زمین فوتبال خود را نشان نمی دهد. برای مثال تیم نانت مدافع الجزایری خود را به دلیل اینکه حاضر نبود در بازی های خانگی روزه هایش را بخورد، از ترکیب تیم کنار گذاشت. مدیر نانت در دفاع از تصمیم خود گفت: «جای هیچ بحثی نیست؛ ما او را مجازات نکردیم. من قوانینی برای تیم تعیین کرده ام اما او انتخاب دیگری دارد و من به انتخاب او احترام می گذارم»
در رویدادی دیگر فدراسیون فوتبال فرانسه برای همه داوران پیامی ارسال کرد که از آنها خواسته شده بود هنگام اذان مغرب در بازی ها (برای افطار بازیکنان مسلمان) وقفه ایجاد نکنند؛ این درحالی است که کشورهای همسایه فرانسه رویکرد دیگری دارند
لیگ برتر بریتانیا به بازیکنان اجازه می دهد هنگام اذان یک وقفه کوتاه برای افطار داشته باشند. در آلمان رئیس داوران سال گذشته اعلام کرد از تصمیم ایجاد وقفه در بازی برای افطار حمایت می کند. فدراسیون هلند، ایتالیا و اسپانیا نیز به بازیکنان این امکان را داده اند تا روزه خود را افطار کنند
اما فرانسه همیشه استثنا است؛ اتخاذ چنین تصمیماتی نشان می دهد که فرانسه با نمایش جلوه های مسلمانی در زندگی عمومی مشکل دارد. بازیکن مسلمان تیم نانت با ابراز تأسف از شرایط حاکم بر فوتبال فرانسه می گوید: «یک مسابقه را به هر دلیلی می توان 20 دقیقه متوقف کرد اما برای نوشیدن آب توسط یک مسلمان روزه دار نمی توان»
اما خوانش فرانسه از سکولاریسم درست نیست؛ لائیسیته مبتنی بر جدایی دین از دولت و بی طرفی دولت است درحالی که بازیکنان فوتبال در تیم هایی که توسط شرکت های خصوصی مدیریت می شود بازی می کنند و لازم نیست در میدان عقایدشان را از خود جدا کنند
این نخستین بار نیست که تصمیمات فدراسیون فوتبال فرانسه با اساسی ترین حقوق یک ورزشکار مخالف است؛ این سازمان به بازیکنان زن مسلمان اجازه نمی دهد در زمین بازی حجاب داشته باشند این درحالی است که فیفا به ورزشکاران اجازه پوشاندن موی سر را می دهد
زنان باحجاب از دیرباز موضوعی قابل توجه در فرانسه بوده است؛ سال 2004 فرانسه استفاده از نشانه های مذهبی از جمله حجاب را در مدارس دولتی ممنوع کرد. سال 2010 نیز اولین کشور اروپایی بود که پوشش صورت را ممنوع نمود
در سال های اخیر برند ورزشی فرانسوی Decathlon حجابی را برای دوندگان مسلمان به بازار عرضه کرد که مورد حمله وزیران کابینه مکرون قرار گرفت. قبل از آن بر سر بورکینی (لباس شنای زنان مسلمان) مناقشه بود
این درحالی است که هر کدام از این موارد (لباس های باحجاب ورزشی و فوتبال بازیکنان مسلمان در ماه رمضان) نشان دهنده مشارکت فعال مسلمانان در عرصه عمومی و بهره مندی آنها از حق شهروندی است
از آنجا که پاریس قرار است میزبان بازی های المپیک بعدی در سال 2024 باشد و از ورزشکاران کشورهای دیگر با فرهنگی های مختلف استقبال کند، موضع فدراسیون فوتبال این کشور تصویر مطلوبی از این کشور ارائه نمی دهد
اعتقاد به خدا و پایبندی به اخلاق تلازمی باهم ندارد
آیا اعتقاد به خدا شرط اخلاقی زیستن است؟
اکثر آمریکایی ها می گویند که اینطور نیست و در کشورهای توسعه یافته دیگر نیز اکثر بزرگسالان با این دیدگاه آمریکایی ها موافق هستند
مرکز تحقیقاتی پیو با انجام یک نظرسنجی که نتایج آن 20 آوریل منتشر شد به این داده ها دست یافته است
در این گزارش آمده است که حتی در میان افرادی که مذهبی هستند، اکثریت فکر نمی کنند برای پایبندی به اخلاقیات و ارزش های خوب در زندگی لازم است که انسان به خدا ایمان داشته باشد .در بیشتر کشورهایی که در این نظرسنجی مشارکت داشتند، نیمی از افرادی که خود را باورمند به یک دین می دانستند (یا بیش از نیمی از آنها) اعتقاد به خدا را لازمه اخلاقی زیستن نمی دانستند
در آمریکا 56% از افراد مذهبی گفتند که بهره مندی از اخلاق و ارزش های خوب ارتباطی با اعتقاد به خدا ندارد. در سوئد تعداد کسانی که چنین نگاهی داشتند 86% و در استرالیا 75% بود
به طور میانگین در کشورهای آمریکای شمالی و اروپا 60% افراد چنین نگاهی دارند ولی در کشورهای شرق این درصد کم تر است و هرچه کشورها توسعه نیافته تر باشند، اعتقاد به تلازم خداباوری و اخلاق بیشتر می شود. در اسرائیل 50% تلازمی بین اخلاق و اعتقاد به خدا نمی بینند و 47% اعتقاد به خدا را در اخلاقی بودن ضروری می دانند. در مالزی تنها یک پنجم معتقدند که انسان بی خدا می تواند اخلاق مدار باشد درحالی که سه چهارم با این دیدگاه مخالف هستند
در سراسر جهان این دیدگاه بسته به گرایش مذهبی و سیاسی متفات بود
در آمریکا پروتستان های سیاه پوست و اوانجلیک های سفیدپوست بیشترین افرادی بودند که بر تلازم باور به خدا و اخلاق تأکید داشتند و افراد غیرمذهبی بیشترین افرادی بودند که با این موضوع مخالفت می کردند
دموکرات ها بیشتر از جمهوری خواهان اعتقاد به خدا را ضروری اخلاق مداری نمی دانستند. در گزارش آمده است افرادی که در جناح چپ سیاسی هستند بیش از افراد راست، اعتقاد به خدا را برای داشتن ارزش های خوب ضروری نمی دانند (71% در مقابل 59%)
همین تفاوت را می توان در بین جوانان زیر 50 سال و افراد مسن دید. برای مثال در یونان از هر 5 بزرگسال زیر 30 سال بیش از 4 نفر اخلاق و اعتقاد به خدا را از هم جدا می دانند؛ در حالی که در بین افراد بالای 50 سال این میزان اندکی بیش از نیم است (84% در مقابل 51%) در کانادا، مجارستان، ایتالیا، هلند، لهستان، سنگاپور و بریتانیا نیز نتایج مشابهی بدست آمد
اگر بچه دار نشوی، پشیمان می شوی
تنها می شوی؛ وقتی پیر شدی هیچکس را نداری تا از تو مراقبت کند؛ بزرگترین لذت زندگی را از دست می دهی؛ زندگی ات بی معنا و سطحی خواهد شد؛ همه نسبت به تو ترحم خواهند کرد. اگر تصمیم بگیری که بچه دار نشوی برای همیشه پشیمان خواهی شد
تقریبا هر زنی که در دوراهی بچه دار شدن یا نشدن قرار گرفته، تمام موارد فوق را شنیده است؛ حالا یا با خودش این حرفها را زده و یا از دیگران شنیده است
فشار اجتماعی برای مادر شدن زنان شدید است ولی آیا واقعا مردم از نداشتن فرزند پشیمان هستند؟ تحقیقات جدید نشان می دهد که اینطور نیست. تابستان گذشته محققان دانشگاه میشیگان به این نتیجه رسیدند که از هر پنج بزرگسال در این ایالت، یک نفر یعنی حدود 1.7 میلیون نفر مایل به بچه دار شدن نیستند. اوایل این ماه نیز تحقیق دیگری انجام شد که عمیق تر به زندگی کسانی که به انتخاب خود بچه دار نشده اند نگاه می کرد و معلوم شد که همه از تصمیمات خود راضی هستند. جنیفر واتلینگ از نویسندگان این مطالعه گفت: «ما هیچ مدرکی پیدا نکردیم که نشان دهد بزرگسالان بدون فرزند بیشتر از دیگران در زندگی حسرت می خورند». وی ادامه می داد: «در مطالعه ما این بزرگسالان بافرزند بودند که بیشتر از بقیه حسرت داشتند و فکر می کردند اگر به عقب برگردند چیزهایی را در زندگی خود تغییر می دهند»
این نخستین مطالعه ای نیست که نشان می دهد افراد دارای فرزند بیش از دیگران ممکن است از انتخاب های خود در زندگی پشیمان باشند. داده های YouGov در سال 2021 نشان می دهد که از هر 12 والدین بریتانیایی یک نفر (8%) می گوید در حال حاضر از داشتن بچه پشیمان است. بیشترین درصد پشیمانی بین والدین جوان 25تا 34 ساله دیده می شود که به خاطر بچه دار شدن دچار کمبود خواب هستند ولی هرچه سن افراد بالاتر می رود پشیمانی کمتر است و افراد بالای 55 سال کمترین پشیمانی را دارند. همچنین نظرسنجی گالوپ در سال 2013 نشان داد که حدود 7% از والدین آمریکایی بزرگتر از 45 سال، اگر به عقب برگردند بچه دار نمی شوند. والدین آلمانی نیز از این بابت ناراضی به نظر می رسند؛ مطالعه YouGov در سال 2016 نشان داد که 19% از مادران آلمانی و 20% از پدران می گویند اگر می توانستند دوباره در این زمینه تصمیم بگیرند، بچه دار نشدن را انتخاب می کردند
گفتن اینکه از بچه دار شدن پشیمان هستید هنوز کار راحتی نیست و تابو به نظر می رسد اما در سال های اخیر این موضوع راحت تر در گفتگوها و روزنامه ها مورد بحث قرار می گیرد. یک گروه فیسبوکی به نام «من از داشتن فرزند پشیمان هستم» تشکیل شده که 59000 دنبال کننده دارد و میزان تحقیقاتی هم که در این زمینه صورت می گیرد، رو به افزایش است. سال 2015 اورنا دونات جامعه شناس اسرائیلی کتابی به نام پشیمانی از مادر شدن نوشت که بر اساس تجربیات 23 زن بود.
در اینجا باید به دو نکته توجه کرد: اینکه با نگاهی به این کتاب و بسیاری از مطالعات دیگر می بینیم که همگی روی زنان تمرکز دارند؛ انگار که وقتی مردی از بی میلی خود به بچه می گوید اتفاق عجیبی نیست و این زنان هستند که باید مادر شدن را امری عادی و ساده و مورد پسند تلقی کنند. دیگر اینکه پشیمانی والدین به این خاطر نیست که فرزندان آنها هیولاهای کوچک و نفرت برانگیزی هستند بلکه به این خاطر است که ساختارهای اجتماعی (تشکیل خانواده های هسته ای وافزایش هزینه های زندگی) تربیت بچه را سخت و گران کرده است
در نهایت اینکه مطالعات انجام شده به ما نمی گوید بچه دار شدن خوب است یا بد بلکه نشان می دهد که هیچ کس در این دنیا یک زندگی کامل و شاد ندارد
بی تمایلی گردشگران عرب از سفر به اسرائیل
جشنواره نیل در سواحل جنوبی شبه جزیره سینا در مصر فضای شادی را ایجاد کرده است. برگزار کنندگان در تبلیغ این جشنواره از پنج روز موسیقی، خورشید و دریا در هوایی پر از صلح و عشق سخن گفتند اما از آنجا که نمایش جشنواره توسط اسرائیلی ها اجرا می شد، شاخه مصری کارزار جهانی بایکوت اسرائیل، سازمان دهندگان جشنواره را محکوم کردند. صنعت گردشگری بین اسرائیل و کشورهای عرب هنوز تحت تأثیر سیاست و تنش ها بر سر مسئله فلسطین است
جشنواره های مشابهی که در سواحل جنوبی سینا برگزار می شود، بین اسرائیلی ها بسیار محبوب شده است. آنها به آسانی از مرز رانندگی می کنند و به این دلیل که اماکن و دیگر امکانات گردشگری مصر ارزان تر از اسرائیل است، خود را به سواحل این کشور می رسانند. سال گذشته تقریبا 700000 اسرائیلی از جنوب سینا دیدن کردند. گردشگران اسرائیلی با خرسندی در مراکز غواصی و استراحتگاه های ساحلی دریای سرخ می گردند؛ برخی از مشاغل مصری کالاهای خود را به زبان عبری تبلیغ می کنند و حتی قیمت کالاها را به ارز اسرائیل می گیرند. گردشگران می توانند بلوزهایی بخرند که روی آن به زبان عبری نوشته است «من عاشق دهب (از جاذبه های محبوب گردشگری مصر) هستم»
البته همه مصری ها از ورود گردشگران اسرائیلی استقبال نمی کنند؛ سال گذشته بسیاری از مصریان از اینکه در جشنواره Hashmaliko پرچم های اسرائیل در ساحل قرار گرفته بود عصبانی شدند
اما آنگونه که توافق ابراهیم بر ورود گردشگران بیشتر اسرائیلی به کشورهای عرب تأثیر گذاشته، سبب رونق گردشگری اسرائیل نشده است. صنعت گردشگری اسرائیل امیدوار بود که توافق ابراهیم باعث ورود پرتعداد اعراب به سرزمین مقدس شود اما این اتفاق نیفتاد. یکی از دلایل این امر خشم مداوم اعراب در خصوص مسئله فلسطین است؛ اکثر مصری ها از معاهده صلح سال 1979 با اسرائیل بیزار هستند. نظرسنجی ها نشان می دهد که تعداد اماراتی هایی که توافق ابراهیم را مثبت می بینند از 47% در زمان امضای توافق به 25% در آخرین سرشماری کاهش یافته است
اما این توافق اسرائیلی ها را تشویق کرد به کشورهای عرب خلیج فارس بیایند. سال گذشته 150000 نفر از آنها از امارات دیدن کردند و تعدادی هم برای نخستین بار به بحرین رفتند اما گردشگری اسرائیل به مصر هنوز از سینا فراتر نرفته است
در مقابل تعداد گردشگران عربی که به اسرائیل رفته اند بسیار محدود است. مجموع گردشگران مصری، اردنی، اماراتی و مراکشی (که در بین کشورهای عرب بیشترین گردشگر ورودی به اسرائیل را داشتند) تنها 26400 نفر بوده است که از این تعداد 5100 تن مصری و 1600 تن اماراتی بودند. این درحالی است که تعداد گردشگران ورودی به اسرائیل از دیگر نقاط جهان به 2.7 میلیون نفر می رسد
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما