از زمان آغاز جنگ بین اسرائیل و حماس، حوثی های یمن در حمایت از حماس دست به حملات موشکی، ارسال پهپاد و ربودن کشتی زده اند. علیرغم شکست اکثر این تلاش ها و نرسیدن هیچکدام از موشک ها و پهپادها به خاک اسرائیل، این سؤال مهم مطرح است که چرا در میان متحدان ایران، حوثی ها چنین بی محابا وارد درگیری با اسرائیل شده اند؟ و چرا ایران با کارت حوثی ها بازی می کند؟
این مسئله که هیچکدام از حملات حوثی ها موفقیت آمیز نبوده، لزوما این گروه را به کارت نامطلوبی برای بازی ایران بدل نمی کند. رسانه ها اخیرا گزارش دادند که رهبر ایران در دیدار با اسماعیل هنیه رهبر حماس، صراحتا اعلام کرد که قصد دخالت در این حملات را ندارد و از آنجا که حماس مستقلا این عملیات را آغاز کرده، باید به تنهایی آن را پیش ببرد.
باتوجه به فاصله زیادی که بین قدرت ایران از یکسو و آمریکا و اسرائیل از سوی دیگر وجود دارد، منطقی است که جمهوری اسلامی برای حفظ بقای خود با اسرائیل نجنگد. در واقع عدم تمایل ایران برای استفاده از کارت حزب الله و دیگر گروههای نیابتی اش در سوریه و عراق علیه اسرائیل، قابل درک است زیرا این حملات می تواند به سرعت از کنترل خارج شود و با تشدید جنگ منطقه ای، ایران را مجبور کند که رودررو با اسرائیل بجنگد.
ولی باتوجه به نقش خودخوانده ایران به عنوان حامی مسلمانان و ستمدیدگان جهان، انفعال گزینه مناسبی برای این کشور نیست؛ به ویژه که ایران زنجیره ای از گروههای نیابتی را به نام محور مقاومت در سراسر منطقه رهبری می کند. بنابراین ایران مجبور است به گونه ای عمل کند که پیامدهای احتمالی را به حداقل برساند؛ کم خطرترین گزینه، انجام اقداماتی نمادین و بی اثر است. این استدلال به خوبی توضیح می دهد که چرا ایران به حوثی ها – شریکی که کمترین توان را برای وارد کردن آسیب به اسرائیل دارد- اجازه پرتاب موشک داده است؛ زیرا از این طریق می تواند وجهه خود را حفظ کند و درعین حال جلوی تشدید تنش را بگیرد.
تصمیمات جمهوری اسلامی تحت تأثیر عوامل مختلفی گرفته می شود. یکی از دلایل انتخاب حوثی ها این است که یمن خارج از محدوده اطلاعاتی اسرائیل قرار دارد. از دیرباز یکی از نقاط قوت اسرائیل، قابلیت اطلاعاتی این کشور بوده که نقش مهمی در موفقیت های نظامی آن ایفا کرده است. این قابلیت را می توان در جنگ شش روزه، عملیات اپرا که سال 1981 علیه تأسیسات هسته ای عراق انجام شد، عملیات باغ میوه در سال 2007 علیه تأسیسات هسته ای سوریه و عملیات های مختلف علیه برنامه هسته ای و موشک های بالستیک ایران دید.
شبکه های اطلاعاتی اسرائیل در نفوذ به دشمنان اصلی این کشور عالی عمل کرده، ولی از تهدیدهای کوچک تر غافل شده است. حمله غافلگیرانه 7 اکتبر حماس شاهدی بر این مدعا است. در بین نیروهای محور مقاومت، یمن را می توان جزء تهدیدهای کوچک تر دانست که شبکه های اطلاعاتی اسرائیل چندان اشرافی بر آن ندارند. فقدان نیروهای اطلاعاتی اسرائیل درخاک یمن، به ایران این حس را می دهد که می تواند در امنیت و بدون ترس از اقدام تلافی جویانه اسرائیل، از حوثی ها استفاده کند.
فاصله جغرافیایی بین یمن و اسرائیل و مناطق ناهموار و کوهستانی یمن، عامل مهم دیگری است که در محاسبات استراتژیک ایران در استفاده از حوثی ها نقش داشته است. مسافت تقریبی 2211 کیلومتری بین دو کشور، چالش های لجستیکی برای عملیات نظامی اسرائیل ایجاد می کند.
هواپیمای جنگی F-35 Lightning II اسرائیل، برد عملیاتی 900 تا 1200 مایل دارد و برد اف16 حدود 500 مایل است. البته برد جنگنده های اف15 اسرائیل حدود 3000 مایل است ولی این جنگنده عمدتا برای جنگ های هوا به هوا طراحی شده و ممکن است در جنگ با حوثی ها چندان کاربردی نباشد.
اسرائیل موشک های بالستیک دوربرد دارد که به خاک یمن می رسد ولی تصمیم برای استفاده از چنین اسلحه استراتژیکی، مستلزم بررسی های دقیق است. ساختار غیرمتمرکز و شبه قبیله ای حوثی ها و حضور پراکنده انها در مناطق کوهستانی، هدف گیری دقیق انها را با چالش مواجه می کند.
از دیگر عواملی که سبب استفاده ایران از کارت حوثی ها شده است، موقعیت ژئواستراتژیک یمن است که در مجاورت دریای سرخ و تنگه باب المندب –محل عبور 40% از تجارت بین المللی- قرار دارد. این موقعیت این تصور را در حوثی ها و ایران ایجاد کرده است که جامعه بین الملل نمی تواند جنگی طولانی مدت در این منطقه را تحمل کند و اگر در این منطقه درگیری رخ دهد، فشار جامعه جهانی آنقدر زیاد خواهد بود که آمریکا را مجبور خواهد کرد عملیات خود را به سرعت پایان دهد.
در نهایت مهم است که بدانیم شبکه های نیابتی ایران تنها ابزاری برای نفوذ منطقه ای این کشور نیستند، بلکه ابزار بازدارندگی این کشور می باشند. ایران با تسلیح این گروهها، به دشمنان خود نشان می دهد که می تواند کل منطقه را دچار هرج و مرج کند. ولی در شرایطی که استفاده از حزب الله و شبه نظامیان عراق و سوریه خطر بالایی دارد، استفاده از حوثی ها گزینه ای کم خطر است و همین امر این گروه را از دیگر نیروهای نیابتی ایران، بیشتر قابل استفاده کرده است.
مترجم: فاطمه رادمهر
برای مطالعه بیشتر در مورد نقش حوثی ها در جنگ جنگ بین اسرائیل و حماس می توانید به دو مقاله ذیل مراجعه کنید:
نظر شما