آیا تهدید حوثی ها برای نظم جهانی بدتر است یا جنگ غزه؟

جنگ غزه تهدید بزرگی برای صلح جهانی و امنیت بین المللی نیست. علیرغم شدت ظلم و تعداد بالای قربانیان غیرنظامی، این جنگ محدود به نوار غزه (و نهایتا کرانه باختری) است و تنها دو طرف جنگ به طور جدی درگیر آن شده اند

کشورهای همسایه –لبنان، سوریه، اردن و مصر- لفاظی هایی را انجام می دهند تا نشان دهند که حامی فلسطین و آرمانش هستند ولی می کوشند خود را از درگیری دور نگه دارند

البته حزب الله لبنان و چندین گروه کوچک در سوریه، در مقیاسی محدود و کنترل شده با اسرائیل می جنگند ولی نمی خواهند اجازه دهند که جنگ غزه به یک جنگ منطقه ای گسترده بدل شود و لذا از خود خویشتنداری نشان می دهند.

قدرت های دورتر که در منطقه نفوذ و منافعی دارند –از عربستان و ترکیه گرفته تا ایران و آمریکا- با احتیاط گام برمی دارند و تمایلی به گسترش درگیری ندارند

از نظر اقتصادی نیز جنگ غزه به خودی خود تأثیری بر اقتصاد جهانی ندارد. بمباران و هدف قرار دادن زیرساخت ها و شهروندان غیرمسلح، رنج انسانی، آوارگی، گرسنگی و بیماری، حس ترحم را در سطح بین المللی برانگیخته ولی تجارت را تحت تأثیر قرار نداده است

اما این شرایط ممکن است با اقدامات یک گروه کوچک برهم بخورد؛ این گروه حوثی های یمن هستند که با اقدامات خود امنیت کشتیرانی را در تنگه باب المندب  –که دریای سرخ و اقیانوس هند را به هم متصل می کند- به خطر انداخته اند. این گذرگاه سومین گذرگاه بزرگ جهان است و روزانه بیش از شش میلیون بشکه نفت، عمدتا به مقصد اروپا از آن عبور می کند

عبور از تنگه باب المندب و کانال سوئز باعث می شود که کشتی ها 9 روز زود تر به اروپا برسند تا اینکه بخواهند قاره آفریقا را دور بزنند؛ ضمن اینکه این مسیر برای آنها ارزان تر نیز هست و 15% در هزینه حمل و نقل دریایی صرفه جویی می کند

اما هزینه های غیرمستقیم نیز وجود دارد و حملات دریایی به کشتی ها باعث می شود که نرخ بیمه و غرامت به خدمه افزایش پیدا کند. بنابراین گرچه جنگ در غزه برای کشورهایی که درگیر آن نیستند هزینه ای نداشته، ولی اقدامات حوثی ها در دریای سرخ می تواند قیمت نفت و.. را افزایش دهد

آیا می توان جلوی حملات حوثی ها را گرفت؟ اولین گام همیشه دیپلماسی است ولی تقریبا هیچ کشوری حوثی ها را به رسمیت نمی شناسد و با آنها گفتگو نمی کند، چه رسد به اینکه روی آنها تأثیر داشته باشد. تنها استثنا ایران است که حامی حوثی ها است ولی آنها را کنترل نمی کند؛ بنابراین حتی ایران هم ممکن است نتواند کار زیادی انجام دهد

وضع تحریم روی حوثی ها کارساز نیست زیرا تحریم هایی که تاکنون بر یمن اعمال شده، نتوانسته است جنگ را علیرغم گذشت یک دهه متوقف کند. حمله به کشتیرانی بین المللی برای حوثی ها چیز جدیدی نیست؛ این گروه در جریان درگیری با ائتلاف عربی به رهبری عربستان در ژانویه 2017 با استفاده از سه قایق انفجاری کنترل از راه دور، به ناوچه المدینه حمله کرد و نیروی دریایی سلطنتی سعودی را مجبور به عقب نشینی از آبهای یمن نمود

در ماه مه و ژانویه 2019 با موشک های کروز ساخت ایران به دو نفتکش سعودی حمله کرد. کشتی های با پرچم بی طرف نیز در همین دوره مورد حمله قرار گرفتند. سال 2021 اوضاع پیچیده تر شد و ایران و اسرائیل در دریای سرخ در کنار سواحل یمن، وارد جنگ دریایی شدند

اخیرا پس از توقیف کشتی گلکسی لیدر توسط حوثی ها، گزارش شد که آمریکا قصد دارد انصارالله یمن را به دلیل دست داشتن در «دزدی دریایی یک کشتی در آب های بین المللی» گروه تروریستی معرفی کند؛ ولی پس از مشورت با کشورهای دیگر تصمیم گرفت که فعلا این کار را انجام ندهد. شاید دلیل این تصمیم، جلوگیری از ورود کامل حوثی ها به جنگ غزه باشد

با این حال طبق گزارش ها، پس از آخرین حملات موشکی حوثی ها به کشتی های تجاری، واشنگتن در تلاش است تا ائتلافی را با 12 کشور برای مقابله با تهدید حوثی ها علیه کشتی رانی تشکیل دهد. درحال حاضر ناوهای جنگی چهار کشور آمریکا، فرانسه، بریتانیا و اسرائیل در دریای سرخ فعال هستند و برخی با موفقیت حمله به خود و اهداف زمینی در اسرائیل را خنثی کرده اند. با تشکیل این ائتلاف، تعداد کشتی های جنگی افزایش می یابد و کشورها این امکان را پیدا می کنند که سایت های ذخیره موشک و تأسیسات فرماندهی حوثی ها را در داخل یمن هدف قرار دهند

حوثی ها علاوه بر کشتیرانی در دریای سرخ، اسرائیل را نیز هدف قرار می دهند و البته هنوز از این حملات به نتایج ملموسی نرسیده اند. اخیرا اسرائیل تعدادی موشک دوربرد را بر فراز دریای سرخ رهگیری کرد

حوثی ها با آگاهی از احتمال شکل گیری ائتلاف، می خواهند از فعال شدن و کارکرد آن جلوگیری کنند. اوایل ماه جاری محمد البخیتی عضو دفتر سیاسی حوثی ها، به عربستان و امارات هشدار داد که در صورت پیوستن به چنین ائتلافی، حوثی ها سکوهای نفتی و تأسیسات ذخیره سازی آنها را -که به خوبی در تیررس موشک های حوثی ها قرار دارد- هدف قرار می دهند

هرگونه حمله به تأسیسات نفتی در شبه جزیره عربستان، اثری جهانی خواهد داشت زیرا قیمت نفت را بالا می برد و نرخ بیمه نفتکش های بین المللی را افزایش می دهد

به این ترتیب جنگی که با این همه کشتار و ویرانی دنیا را به حرکت در نیاورد، ممکن است با حمله حوثی ها به خطوط کشتیرانی، جهان را به تکاپوی حل بحران بیندازد

منبع: الجزیره

مترجم: فاطمه رادمهر