اگر نیروهای روسیه از مرز اکراین عبور کنند و مذاکرات در وین برای احیای برجام با شکست مواجه شود، ایران می‌تواند برنده ناخواسته تشدید بحران اکراین باشد.
اعمال تحریم‌های سخت‌گیرانه آمریکا و اروپا علیه مسکو در پاسخ به تهاجم روسیه به اکراین، می‌تواند روسیه را بر آن دارد که پیامدهای نقض تحریم‌های آمریکا در معاملاتش با ایران را نادیده بگیرد.
از آن سو شکست مذاکرات ایران و دیگر کشورهای طرف برجام، ایران را در تلاش برای جبران تحریم‌های فلج کننده آمریکا، به روسیه و چین نزدیک‌تر خواهد کرد.
مقامات آمریکایی و اروپایی هشدار می‌دهند که زمان در مورد احتمال احیای برجام رو به اتمام است و ایران تنها چند هفته با دستیابی به دانش و توان تولید سریع سوخت هسته‌ای کافی برای ساخت بمب فاصله دارد. به گفته این مقامات، این بدان معنا است که توافق جدیدی باید مورد مذاکره قرار گیرد و این چیزی است که ایران رد میکند.
اگر آمریکا تحریم‌های شدید تازه‌ای علیه روسیه وضع کند، حتی اگر محدودیت‌ها بر سر تجارت با ایران باقی بماند، راه افزایش تجارت، همکاری در حوزه انرژی و فروش تجهیزات نظامی روسی به ایران باز خواهد شد.
البته این بدان معنا نیست که هیچ مانعی بر سر تقویت روابط ایران و روسیه وجود نخواهد داشت؛ بلکه پوتین باید بکوشد تا در روابط با ایران از یکسو، و امارات و عربستان از سوی دیگر، توازن ایجاد کند و این کار با توجه به حملات اخیر حوثی‌ها به امارات کار راحتی نیست.
سردرگمی و تزلزل آمریکا در عمل به تعهدات خود در قبال امنیت خلیج فارس، کشورهای منطقه همچون عربستان و امارات را بر آن داشته تا روابط خود را با قدرت‌های بزرگ خارجی تنوع بخشند.
به نظر می‌رسد که روسیه خواهان موفقیت مذاکرات وین است اما در عین حال از خواسته ایران مبنی بر اینکه آمریکا تضمین دهد همچون سال 2018 از برجام خارج نخواهد شد، حمایت میکند.
ایران یک توافقنامه همکاری بیست ساله نیز به روسیه پیشنهاد کرده است. علاوه بر این گمانه‌زنی هایی وجود دارد مبنی بر اینکه روسیه مایل است تا ده میلیارد تسلیحات از جمله جنگنده‌های Su-35 و سیستم دفاع ضد موشکی اس400 به ایران بفروشد. در همین راستا احسان خاندوزی وزیر دارایی و جواد اوجی وزیر نفت از احیای خط اعتباری پنج میلیارد دلاری بین ایران و روسیه در سفر اخیر به این کشور سخن گفتند.
به گفته مارک کاتز استاد روابط بین‌الملل «معلوم نیست این قراردادها جدید هستند یا به پروژه‌هایی مربوط می‌شوند که در دولت قبل مورد بحث و توافق قرار گرفتند مانند پروژه لوک اویل که سال 2018 پس از خروج آمریکا از برجام، کار بر روی آن متوقف شد زیرا لوک اویل نگران بود هدف تحریم‌های آمریکا قرار گیرد».
از نظر تئوری بحران اکراین و چشم‌انداز شکست مذاکرات وین می‌تواند به این معنا باشد که توافق بلندمدت همکاری ایران و روسیه سریع‌تر از توافق همکاری ایران و چین به نتیجه برسد زیرا در پی بحران اکراین، مسکو نیز همچون تهران هدف اقدامات تنبیهی غرب قرار خواهد گرفت.
آنگونه که صادق زیباکلام می‌گوید وقت آن رسیده است که حکومت شعار 43 ساله انقلاب «نه شرقی نه غربی» را که بر سر در وزارت خارجه است بردارد زیرا ایران مدت‌هاست که دیگر به این شعار پایبند نیست.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما