آمار مبتلایان به افسردگی در ایران رو به افزایش است

همچنین در ایران حدود ۱۵ درصد از مبتلایان به اختلالات اعصاب و روان دارای اختلالات اضطرابی هستند و اگر کم خوابی، بی‌خوابی و اختلالات خلق و خوی را به آن اضافه کنیم، حدود ۲۳ درصد از مردم ایران، به اختلالات اعصاب و روان مبتلا هستند که از این میان تنها 2.2 دهم میلیون در سال  95 به مراکز روانشناسی مراجعه و درمان شده اند

در عصر حاضر سلامت روان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت و بهداشت یک جامعه قلمداد می‌شود. بهداشت روانی از آن جهت که به عملکرد فردی و اجتماعی ارتباط دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که تأمین بهداشت روانی می‌تواند به افزایش کارایی هم در زمینه‌های فردی و هم اجتماعی بینجامد

به گفته روانپزشکان، میزان خواب شبانگاهی، انرژی روزانه، وضعیت ظاهری و آراستگی افراد، شغل و میزان علاقه مندی فرد به آن، میزان موفقیت افراد در جایگاه و رده سنی که در آن قرار دارد، خلق و خو، نحوه رفتار اجتماعی در جامعه و محل کار، افت تحصیلی، میزان شادی، غم و اندوه و ...همگی از جمله نشانه هایی در ظاهر کم اهمیت یا بی اهمیتی است که افزایش یا کاهش غیرعادی و مستمر در هر یک از آن ها زمینه ساز ابتلا به بیماری های روحی و روانی خواهد بود.

امروزه پیشرفت صنعت و تکنولوژی به‌رغم رفاه و تأمین امکانات، آرامش و آسایش را از زندگی انسان سلب کرده و موجب شده مردم کمتر به بهداشت روان خود توجه کنند. زندگی پرمشغله، چند شغله بودن افراد و اشتغال افراد در ساعات طولانی بیرون از خانه و دور از اعضای خانواده همگی ازجمله عواملی هستند که می‌توانند زمینه ساز بیماری‌های بسیاری ازجمله بیماری‌های روحی و روانی به‌ویژه افسردگی شوند.

شایع‌ترین اختلال روانی در کشور ما، اختلالات اضطرابی و خلقی نامیده شده که زنان نسبت به مردان، بیکاران نسبت به شاغلین، مطلقه‌ها نسبت به متاهلین و مجردها، شهرنشینان نسبت به روستانشینان، بی سوادان نسبت به دانشگاه رفته‌ها و افراد سطوح پایین از لحاظ اجتماعی و اقتصادی نسبت به افراد غنی از مشکلات روانی و اختلالات بیشتری برخوردارند.

افسردگی یکی از این اختلالات شایع به شمار رفته که امروزه بسیاری از خانواده‌ها را مستقیم و غیرمستقیم درگیر کرده است. طبق تحقیقات انجام شده افسردگی، استرس و پرخاشگری در رتبه های اول تا سوم شایع ترین بیماری های روانی کشور قرار گرفته اند و موسسه گالوپ نیز در سال ۲۰۱۷ کشورها را براساس میزان پرخاشگری افراد جامعه دسته بندی کرد که در این میان ایران در رتبه نخست پرخاشگری قرار گرفته بود.

به گفته دبیر علمی سی و چهارمین کنگره سالانه انجمن علمی روانپزشکان: ۲۳ درصد از جامعه ۱۵ تا ۶۴ ساله دچار یکی از اختلالات روانپزشکی هستند که افسردگی در صدر آن قرار دارد به صورتی که بر اساس آخرین مطالعات حدود ۱۳.۵ درصد از افراد مورد مطالعه در این پژوهش دچار افسردگی بودند. البته این آمار اختلاف چندانی با شیوع جهانی آن ندارد. برخی مطالعه ها و بررسی ها نشان می دهد که حدود یک پنجم مردم دنیا در هر سال به این اختلال ها دچار می شوند. همچنین، حدود 30 درصد از جمعیت دنیا در طول عمر خود این اختلال ها را تجربه می کنند.

میراب‌زاده با اشاره به اینکه بر اساس آخرین مطالعاتی که در ایران انجام شده آمار زنان افسرده حدود ۱۶ درصد و مردان افسرده حدود ۱۰ درصد بوده است، گفت: به طور کلی اختلالات روانپزشکی در زنان ۲۶ درصد و در مردان ۲۰ درصد است.

وی تأکید کرد: البته باید توجه داشت که افسردگی دلایل و ریشه‌های مختلف جسمی، روانشناختی و اجتماعی دارد. ابعاد جسمی شامل تغییر در واسطه‌های شیمیایی مغز، علل ژنتیک و بیماری زمینه‌ای همچون مشکلات تیروئیدی، پانکراس، دیابت و فشارخون است. عوامل اجتماعی هم به عنوان یکی از علل مهم در بروز و درمان اختلالات روانپزشکی نقش دارد و به طور کلی باید توجه داشت که همانطور که علت اختلالات روانپزشکی چند محوری است درمان آن نیز چند محوری محسوب می‌شود.

بدیهی است که مهمترین راهبردهای پیش گیرانه برای این اختلالات باید به عوامل و مسایلی مانند فقر، بیکاری، بی ثباتی های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، شکاف طبقاتی، تبعیض های جنسی قومی و امثال آن معطوف باشد.

اما به گفته دکتر هادی معتمد (آسیب‌شناس اجتماعی) مهم‌ترین کاری که برای پیشگیری از افزایش آمار ابتلا به بیماری‌های روحی و روانی می‌توان انجام داد آموزش است. ما باید علائم افسردگی و این بیماری‌ها را در جاهای ممکن آموزش دهیم. آموزش آشنایی با سلامت روان از مواردی است که باید از مقاطع پایین در مدارس آغاز کنیم. آنگونه که وزیر بهداشت می گوید: «مردم اختلالات روانی را انکار می‌کنند و برداشت آنها از این اختلالات روانی، افراد زنجیری و دارای رفتارهای غیرقابل کنترل است در حالی که اضطراب، افسردگی، بدخوابی و بی خوابی جزء اختلالات روانی است از این رو یکی از راه‌های پیشگیری گسترش این اختلالات روانی، صحبت کردن بدون پرده با مردم با هدف زندگی بهتر برای آنهاست. همچنین ایجاد فضای امید و نشاط در کشور بسیار ضروری است، متاسفانه کشور ما به قدری سیاست‌زده است که از مسائل اصلی غافل و بیشتر گرفتار حاشیه‌ها هستیم.»

درمان افسردگی با علل جسمی اصولا نیاز به درمان دارویی دارد ولی علت روانشناختی با انجام مشاوره ممکن است قابلیت درمان داشته باشد. این درحالی است که افراد عموما به دلیل هزینه بالای مشاوره و عدم فرهنگ سازی توانایی و انگیزه مراجعه به مراکز مشاوره را ندارند. پرداختن به ابعاد معنوی نیز می‌تواند نقش مهمی در بروز و درمان انواع اختلالات روانپزشکی بازی کند.

اگر احساس افسردگی می کنید، بهتر است کاری برای مبارزه با آن انجام دهید. افسردگی خود به خود رفع نمی شود. علاوه بر کمک گرفتن از پزشک یا تراپیست، این 7 روش را نیز مورد ملاحظه قرار دهید تا حس بهتری داشته باشید.

1. ورزش کنید.

هر روز 15 تا 30 دقیقه پیاده روی کنید، بدوید یا دوچرخه سواری کنید. افرادی که افسردگی دارند زیاد دوست ندارند فعالیت کنند. ولی باید خودتان را مجبور به این کارها نمایید. اگر به انگیزه نیاز دارید از دوستتان بخواهید شما را همراهی کند. وقتی عادت ورزش برای شما همیشگی شد، مدت زیادی طول نمی کشد که تغییری در روحیه خود حس می کنید. علاوه بر ورزش ایروبیک، حرکات یوگا نیز به تسکین حس افسردگی کمک می کنند. دو جنبه دیگر از یوگا – تمرینات تنفسی و مدیتیشن – هم به دادن حس بهتر به افراد افسرده کمک می کنند.

2. با تغذیه خوب به خودتان برسید.

افسردگی بر اشتها هم اثر می گذارد. البته در افراد مختلف این موضوع متفاوت است، بعضی ها اصلاً دوست ندارند چیزی بخورند و بعضی ها زیادی غذا می خورند. اگر افسردگی بر اشتهای شما اثر گذاشته است، باید به تغذیه خود دقت کنید. تغذیه درست بر روحیه و خلق و خو و انرژی شما تأثیر دارد. میوه، سبزیجات و وعده های غذایی منظمی داشته باشید، حتی اگر احساس گرسنگی نمی کنید، سعی کنید چیزی بخورید، مثلاً میوه بخورید.

3. مشکلات را شناسایی کنید و زیاد به آنها فکر نکنید.

سعی کنید موقعیت های مشکل زا که افسردگی شما را بیشتر می کنند بشناسید. اگر می دانید چه چیزی شما را ناراحت می کند در مورد آن با دوستتان حرف بزنید. حرف زدن روش خوبی برای آزاد کردن احساسات و دریافت کردن توجه از سوی دیگران است. اگر کسی را ندارید که این چیزها را به او بگویید، باز کردن سفره دلتان برای دفتر خاطرات هم گزینه خوبی است.

وقتی درد دل می کنید و افکار و احساسات خود را بیرون می ریزید، به چیزهای مثبت رو می کنید. برای حل مشکلات اقدامی بکنید. اگر به کمکی نیاز داشتید کمک بخواهید. حس ارتباط با دوستان و خانواده می تواند افسردگی را تسکین دهد.

4. نیمه پر لیوان را ببینید.

افسردگی بر افکار فرد اثر می گذارد و باعث می شود که همه چیز منفی، ناامیدکننده و تیره و تار به نظر برسد. اگر افسردگی باعث شده که فقط چیزهای منفی را ببینید، تلاش کنید تا چیزهای خوب و مثبت زندگی را هم ببینید. سعی کنید اول به یک چیز و بعد به چیزهای دیگر فکر کنید. نقاط قوت خود، استعدادها و نعمت هایی که دارید برای خود برشمارید. مهمتر از همه فراموش نکنید که نسبت به خودتان صبر داشته باشید تا افسردگی تان به تدریج درمان شود و از بین برود. درمان افسردگی پروسه ای زمان بر است.

5. اکتشاف خلاقیت

نقاشی، عکاسی، بافندگی و یا نویسندگی فعالیت هایی هستند که فرد با انجام آن می تواند احساس درونی خود را بهتر بیان کند. خلاقیت احساس خوبی در فرد ایجاد می کند. هدف خلق شاهکار نیست ، بلکه انجام کاری است که ایجاد لذت می کند و رضایت خاطر بیشتری به همراه دارد.ا

6. مشارکت در فعالیت های اجتماعی

همکاری با دیگران، گفتگو با آنها و حضور در گروه های مختلف می تواند تاثیر معجزه آسایی داشته باشد.

7. خواب و استراحت کافی

افسردگی با خواب راحت در ارتباط و تداخل می باشد. بعضی افراد مبتلا به افسردگی بیش از اندازه می خوابند و بعضی نیز از بی خوابی رنج می برند. جهت درمان افسردگی بهتر است الگوی خواب رانیز اصلاح کنید. در ساعت مشخصی به بستر رفته و در ساعت ثابتی نیز از خواب بیدار شوید. خواب راحت می تواند توان فیزیکی و روحی شما را ارتقا بخشد.