شکست مقاومت

گروههای مقاومت در دو هفته اخیر بیش از پیش به انزوا رفته اند. نخست عصائب اهل حق AAH و کتائب حزب الله KH که تحت عنوان لیست حقوق در انتخابات شرکت کرده بودند، شکست خوردند. سپس برخی از اعضای کتائب حزب الله به اتهام کشتن معترضان در بصره مورد تعقیب و بازداشت قرار گرفتند و اعضای گروههای مقاومت، از نهادهای اطلاعاتی عراقی پاکسازی شدند. به انزوا رفتن محور مقاومت در نهایت باعث واکنش عجولانه KH  و  AAH شد. در این مقاله به فعالیت های اعتراضی این گروهها می پردازیم و سپس حمله پهپادی به اقامتگاه مصطفی کاظمی را مورد بررسی قرار می دهیم

4 نوامبر تشدید جنگ لفظی

4 نوامبر دو گروه KH  و  AAHپیش از آنکه اعترضات خیابانی خود را آغاز کنند، جنگ لفظی را تشدید کردند. قیس خزعلی رهبر عصائب اهل حق در مصاحبه با تلویزیون العهد گفت «کسانی که در تحصن شرکت می کنند، نمی توانند به عنوان بازنده و با دست خالی به خانه های خود بازگردند». وی افزود که  AAH ممکن است پارلمان جدید را تحریم کند. سایر اعضای AAH از این فراتر رفتند و برای مثال عبدالامیر تیبان نماینده پارلمان از گروه صادقون (شاخه سیاسی AAH) 4 نوامبر در توئیتی نوشت: «به رهبران عراقی که به وسیله سفارت آمریکا و امارات از صحنه سیاست و تصمیم گیریِ کشور حذف شدند می گویم، اگر در ازای مزایایی زودگذر چشم خود را به روی این اتفاقات ببندید، سرنوشت شما مانند پایان معمر قذافی خواهد بود که سرش توسط باندهایی که تحت نظارت فرانسه بودند از بدن جدا شد»

5 نوامبر راه اندازی اعتراضات

5 نوامبر هواداران مقاومت به سمت منطقه سبز پیشروی کردند و به سمت نیروهای امنیتی سنگ پرتاب کردند. نیروهای امنیتی هم با گاز اشک آور و تیر هوایی به مقابله با آنان برخاستند. به گزارش رویترز در این درگیری ها بیش از 21 معترض مجروح شدند که بیشتر به خاطر استنشاق دود بود و 9 افسر پلیس هم به خاطر پرتاب سنگ زخمی شدند؛ حداقل یک نفر نیز جان خود را از دست داد.

با اینکه کشته و زخمی های این درگیری در مقایسه با درگیری هایی که پیشتر عراق به خود دیده بود، چیزی نبود؛ اما شبه نظامیان، فعالیت رسانه ای شدیدی را به ویژه در رسانه های مخصوص کتائب حزب الله و عصائب اهل حق آغاز کردند و فیلم ها و تصاویر این اعتراضات را در حجم وسیعی همرسانی نمودند. اما پلتفرم های وابسته به سازمان بدر در مورد حوادث منطقه سبز سکوت نمودند که نشان می داد این سازمان علاقه ای به حمایت از بلوک سیاسی فتح ندارد.

از ساعت 17:16 بیانیه ای از سوی کمیته آماده سازی تظاهرات در رد نتایج انتخابات در صابرین نیوز و کانال های تلگرامی AAH و KH بازنشر شد. در این بیانیه با تکرار ادعای تقلب در انتخابات، کاظمی نخست وزیر عراق و عبدالوهاب سعدی و حمید زهیری فرماندهان نظامی «مسئول مستقیم کشته و زخمی شدن دهها شهید» عنوان شدند. در این بیانیه همچنین ابورغیف از مقامات اطلاعاتی و امیر شمری معاون رئیس جمهور تهدید شده بودند. شبه نظامیان، این کارزار را برای صدور کیفرخواست علیه این شخصیت ها و جلوگیری از انتصاب مجدد کاظمی به نخست وزیری راه انداخته بودند.

ساعت 23 خزعلی با حضور در محل تظاهرات اعلام کرد: «کسانی را که با معترضان مسالمت جو با خشونت برخورد کردند، مورد بازخواست قانونی قرار می دهیم». وی همچنین کاظمی را مستقیما تهدید کرد: «پیام من به کاظمی این است: پاسخی که با شلیک گلوله به اعتراضات نشان دادی، نشان می دهد که تو عامل اصلی در تقلب در انتخابات هستی. به کاظمی و هرکس که در کنار او در این جنایت مشارکت داشته می گویم انتقام خون شهدا را با محاکمه شما خواهیم گرفت. ما هرگز انتقام خود ابومهدی و حاج قاسم را رها نکردیم؛ به تمام پایگاههای آمریکا پاسخ دادیم. کاظمی! این را از من بشنو: انتقام خون شهدا بر عهده ماست که با محاکمه تو و هرکس که در تیراندازی به معترضان دست داشته محقق می شود». روز بعد کانال تلگرامی کتائب حزب الله لیستی از پرنسل نیروهای امنیتی را منتشر کرد و مدعی شد که اینها مسئول قتل معترضان بوده اند: «این بار فقط نام شما را منتشر می کنیم؛ دفعه بعد آدرس، تصویر و حتی شماره سریال سلاح های شما را نیز منتشر خواهیم کرد»

6 نوامبر: تحصن و تشییع جنازه

6 نوامبر گروههای مقاومت بار دیگر در بغداد و با عنوان «تسلیت و بزرگداشت شهیدان جنایات دولت» تظاهرات اعتراضی برگزار کردند. در این تحصن رهبران شبه نظامیان از جمله خزعلی، ابوحسین حمیداوی (دبیرکل کتائب حزب الله) محمد محی (سخنگوی KH) حسین مؤنث (رهبر لیست حقوق) ابو علاء ولایی (دبیرکل کتائب سیدالشهدا)، هادی عامری (رهبر سازمان بدر)، ابوفدک (رئیس عملیاتی حشد شعبی) و شبل زیدی (رهبر کتائب امام علی) حضور داشتند. مقاومت با حضور رهبران خود در این تحصن بدنبال ایجاد همدردی بیشتر در بین مردم بود.

رویدادهایی که در فاصله بین 4 تا 7 نوامبر اتفاق افتاد، نشان دهنده همکاری و یکپارچگی بین کتائب حزب الله و عصائب اهل حق بود. تلاشی که این دو گروه به خاطر اشتراک منافع و برون آوردن خود از انزوا انجام دادند، باعث شد که آن دسته از سیاستمداران مقاومت که بدنبال یافتن راههایی برای همکاری با مقتدی صدر بودند (همچون عامری و مالکی) مجبور شوند به خیمه مقاومت بازگردند.

پیشتر گفتیم که 5 نوامبر قیس خزعلی رهبر AAH کاظمی را تهدید کرد و خواستار اقدام قانونی علیه او شد؛ اما نخستین اقدام، کاملا فراقانونی بود. اوایل روز 7 نوامبر دو پهپاد کوادکوپتر مملو از مواد منفجره به محل اقامت کاظمی حمله کردند.

ساعت 2:30 کانال های رسانه ای وابسته به KH خبر انفجارها و تیراندازی در اطراف محل سکونت کاظمی را منتشر کردند و در تفسیر این واقعه مدعی شدند که آژانس های اطلاعاتی غربی یا تیم کاظمی اقدام به جعل حمله ای پهپادی نموده اند.

ساعت 4:17 ابوعلی عسکری فرمانده KH با انتشار پستی، از این گفت که اگر شبه نظامیان می خواستند کاظمی را بکشند «راههای کم هزینه تر زیادی برای تحقق این هدف وجود داشت». ساعت 9:54 خزعلی با تکرار ادعای رسانه های وابسته به خود مبنی بر دروغ بودن این حمله، خاطر نشان کرد که اگر حمله درست باشد مرتکبین باید مورد شناسایی و تحقیق قرار گیرند؛ چون این اقدام که تنها یک روز بعد از کشتار معترضان و سوزاندن چادرهایشان صورت گرفت، هدفی جز تغییر بازی نداشت.

کوادکوپترهایی که در این حمله مورد استفاده قرار گرفتند، از نوع سیستم های کوادکوپتر کوتاه برد بودند که از ژوئیه 2020 گاه و بیگاه در عراق استفاده می شود.

23 ژوئیه 2020 یک کوادکوپتر حامل مهمات بر روی پشت بامی در جادریه در آن سوی سفارت آمریکا کشف شد. مهمات آن دقیقا مشابه با مهمات منفجر نشده ای بود که 7 نوامبر در پشت بام اقامتگاه کاظمی پیدا شد.

4 مارس 2021 یک کوادکوپتر مشابه در حالی که در تلاش برای پرواز بر فراز مجتمع یکی از رهبران کرد در اربیل بود، کشف شد. آن زمان تنش هایی بین مقاومت و حزب دموکرات کردستان ایجاد شده بود. همان شب یک کوادکوپتر هم در اقامتگاه کاظمی پیدا شد. بین حزب کردستان، کاظمی و صدر در آستانه انتخابات پارلمانی مذاکراتی در جریان بود و این کوادکوپترها نشان می داد که مقاومت از این مذاکرات ناراضی است.

2 ژوئیه 2021 یک کوادکوپتر مشابه با کوادکوپتر 23 ژوئیه، در بغداد سقوط کرد.

5 ژوئیه 2021 یک کوادکوپتر مشابه دیگر توسط نیروی دفاعی آمریکا در بغداد سرنگون شد.

ارزیابی کوادکوپتر و مهمات حادثه اخیر نشان می دهد که احتمالا همان کاربرانی که حملات قبلی را انجام داده بودند این حمله را نیز ترتیب داده اند. ویژگی فنی پهپادها از جمله ظاهر، سیستم مدیریت باطری، جعبه باطری سه بعدی و کابل کشی نشان می دهد یک تیم مهندسی درگیر حمله به مخالفان مقاومت در عراق است.

نیروهای مقاومت در واکنش به حمله اخیر موضع واحدی اتخاذ نکردند. سازمان بدر و نوری مالکی این حادثه را به عنوان حمله به نخست وزیر محکوم کردند و هادی عامری رهبر بدر خاطر نشان کرد: «از مقامات ذیصلاح می خواهیم موضوع را بررسی کنند، حقایق را کشف نمایند، کسانی که پشت حمله بودند را پیدا کنند و هرکس که باشد مجازات نمایند. هشدار می دهیم که شخص ثالثی پشت این حادثه است تا فتنه انگیزی کند».

گرچه عامری هم به دخالت خارجی در این حمله اشاره کرد اما همچون عصائب اهل حق و کتائب حزب الله به وضوح به تئوری توطئه متوسل نشد.

اگر خزعلی و کتائب حزب الله با اعتراضات 4 تا 6 نوامبر خود بدنبال ایجاد اتحاد در گروههای مقاومت و باز گرداندن خود به صحنه قدرت بودند، حمله پهپادی به کاظمی این هدف را تضعیف کرد. حالا در شرایطی که کاظمی پس از این حمله از حمایت بین المللی برخوردار شده KH و AAH ممکن است بیش از پیش منزوی شوند.

*منبع: انستیتو واشنگتن

مترجم: فاطمه رادمهر