برخی تحلیلگران چنین ارزیابی می کنند که با تثبیت نظام اسد، حضور ایران در آن کشور بیشتر از آنکه برای سوریه سودمند باشد، زیان آور است. مادامی که نیروهای ایرانی در سوریه باشند، حملات اسرائیل به آنها ادامه می یابد. اسد اکنون به دنبال آرامش و ثبات است، دارد به آغوش جهان عرب باز می گردد و به خود مشروعیت می بخشد؛ در چنین شرایطی جنگ بین ایران و اسرائیل در خاک سوریه، آخرین چیزی است که وی می خواهد.
گزارش رسانه های عرب، مبنی بر اینکه اسد دستور اخراج جواد غفاری فرمانده سپاه قدس ایران را صادر کرده است، سروصدای زیادی به پا کرد. بر اساس این گزارش ها، اسد از مقامات ایران خواسته که غفاری را بدلیل فعالیت های خارج از چارچوب نیروی قدس در کشورش، فرابخوانند. منظور وی از این فعالیت ها، تلاش ایران برای تبدیل سوریه به سکویی برای حمله به مرزهای شمالی اسرائیل است.
اما یک منبع امنیتی اسرائیلی معتقد است که حرکت نیروهای نظامی شیعه به سمت عراق و بازگشت آنها به خانه، در کوتاه مدت رخ نخواهد داد. اسد همچنان امکان دسترسی کامل ایران به هر نقطه از کشورش را فراهم نموده و همانگونه که قبل از شروع جنگ داخلی شاهد بودیم، انبارهای خود را در اختیار حزب الله خواهد گذاشت. این منبع امنیتی در پاسخ به سؤال ما که آیا تغییری در اوضاع می بیند گفت: «اسد وضعیت را درک می کند و می کوشد خسارت هایی که کشورهای درگیر در سوریه به این کشور وارد می کنند، از حد معینی فراتر نرود. درحال حاضر هزینه ایرانی ها برای او از سودشان بیشتر است اما وی نمی تواند این بار را یکباره از دوش خود بردارد».
روس ها نیز باید در این معادله پیچیده لحاظ شوند. نشست 22 اکتبر میان پوتین و نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل که نزدیک به پنج ساعت طول کشید، بسیار موفقیت آمیز ارزیابی شد. از آن زمان تاکنون چندین حمله گسترده به اهداف ایران در سوریه انجام شده است که یکی از آنها در روز روشن و دو تا از حملات در مناطقی صورت گرفت که نیروهای روسیه حضور قابل توجهی داشتند. با این حال در مورد هیچکدام از آنها، روسیه اظهار نظری نکرد و حملات را محکوم ننمود.
به گفته منابع دیپلماتیکِ منطقه، سکوت روسیه نشان دهنده نارضایتی فزاینده پوتین از دخالت ایران در سوریه است. گفته می شود نخست وزیر اسرائیل مکانیسمی برای جلوگیری از برخورد بین روس ها و اسرائیلی ها در سوریه طراحی کرده است. این مکانیسم امکان حملات اسرائیل به مناطقی که نیروهای روسیه نیز در آنجا مستقر هستند را فراهم می کند. روس ها که شانه به شانه ایرانی ها علیه داعش و شورشیان در سوریه جنگیدند، حالا خود را در رقابت با ایران بر سر منافع اقتصادی منطقه می بینند.
به گفته یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی «دولت جدید اسرائیل فعالیت خود را علیه ایران در سوریه تشدید کرده است». دلیل تشدید حملات احتمالا افزایش فعالیت های ایران در منطقه است. به گفته منابع اطلاعاتی مختلف در خاورمیانه، ایرانی ها پهپادهای مملو از مواد منفجره در اختیار متحدان خود در منطقه گذاشته و در برخی نقاط باطری های موشک ضدهوایی کار گذاشته اند. برخی از اعضای حزب الله همچون علی عساف نیز به انجام چنین اقداماتی مشغول هستند.
همچنین به گفته منابع اسرائیلی، ایران در تلاش است تا تسلیحات پیشرفته خود را در مجاورت پایگاههای نظامی روسیه ذخیره کند تا مانع از بمباران آنها توسط اسرائیل شود. اما این طرح با توجه به حملات هوایی اخیر اسرائیل و سکوت روسیه شکست خورده است.
سؤالی که هم اکنون ناظران می پرسند این است که این درگیری ها به کجا خواهد رسید و خط قرمز دو طرف چیست؟ آنچه تل آویو نشان داده، این است که نمی خواهد به ایران اجازه دهد تا لبنان و سوریه را به سکوی پرتاب موشک های خود به سمت اهداف استراتژیک اسرائیل تبدیل کند.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما