حسن نصرالله رهبر حزب الله روز جمعه خواستار آتش بس در غزه شد و در عین حال از اعلام درگیری گسترده تر با اسرائیل خودداری کرد. این سخنان سبب آسودگی خاطر بسیاری از مردم لبنان شد که از چشم انداز جنگ می ترسیدند.
نصرالله روز جمعه در یک سخنرانی زنده تلویزیونی مدعی شد که حمله 7 اکتبر حماس به جنوب اسرائیل بدون اطلاع حزب الله و ایران انجام شده است؛ ولی در عین حال افزود که در صورت عمیق تر شدن بحران غزه، همه گزینه ها روی میز است. نصرالله مقصر کنونی کشتار در غزه را –که تاکنون با مرگ بیش از 9000 فلسطینی همراه بوده- آمریکا دانست.
نصرالله گفت که بیم تشدید تنش وجود دارد و جبهه لبنان ممکن است شاهد جنگی گسترده تر شود.
در حال حاضر جنگ در لبنان به منطقه جنوبی محدود شده است. نصرالله گفت که همه منتظر هستند من امروز اعلام کنم وارد جنگ می شویم درحالیکه «ما از 8 اکتبر وارد نبرد شده ایم».
از آغاز درگیری تاکنون بیش از 70 لبنانی کشته شده اند که اکثر آنها از رزمندگان حزب الله بوده اند و تعدادی غیرنظامی و یک خبرنگار رویترز نیز در بین آنها بوده اند. در طرف اسرائیلی نیز گفته می شود که شش سرباز و یک غیرنظامی کشته شده اند ولی حزب الله ادعا می کند تعداد سربازان کشته و زخمی اسرائیل 120 نفر بوده است.
پیش از این سخنرانی، مردم لبنان نسبت به چشم انداز یک درگیری گسترده تر در این کشور نگران بودند ولی بعد از سخنرانی، این ترس ها برطرف شد.
نیکلاس بلانفورد کارشناس شورای آتلانتیک در بیروت می گوید: «اکنون بسیاری از لبنانی ها مطمئن شده اند که ما وارد یک جنگ همه جانبه نمی شویم».
پیشتر برخی از چهره های سیاسی لبنان از جمله نجیب میقاتی نخست وزیر در مورد پرهیز از جنگی گسترده تر در لبنان سخن گفته بودند ولی بسیاری از لبنانی ها تصمیم برای وارد کردن کشور به جنگ را در دستان یک نفر می دانستند: نصرالله.
آنها مشتاقانه منتظر سخنرانی نصرالله بودند. قبل از سخنرانی بسیاری از مغازه ها در بیروت زودتر از همیشه کرکره ها را پایین کشیدند، بازارها تعطیل شدند و ترافیک کمتر از حد معمول بود.
در شبکه های اجتماعی جوک های زیادی در مورد آنچه نصرالله قرار است بگوید رد و بدل شد که بسیاری از آنها آمیخته با اظهار نگرانی بود. جمعیت زیادی در حومه جنوبی بیروت، جنوب لبنان و دره بقاع شرقی -که پایگاه حامیان حزب الله هستند- برای تماشای سخنرانی جمع شدند.
هیثم که در کافه ای کنار دریا سیگار می کشید، دقایقی قبل از سخنرانی گفت: «البته که ما می ترسیم؛ اگر نصرالله تصمیم بگیرد وارد جنگی گسترده شود، اسرائیل می تواند همینجا که من نشسته ام بمب بیندازد»
نصرالله در سخنرانی خود گفت که حماس 7 اکتبر به تنهایی عمل کرده و سخنانی که در مورد کمک ایران و حزب الله در طراحی این حمله می شود را رد کرد. او تأکید نمود که کشته شدن غیرنظامیان در این عملیات بدست اسرائیل رخ داده است نه حماس؛ این درحالی است که عفو بین الملل صحت فیلم های تیراندازی و کشتن غیرنظامیان توسط حماس را تأیید کرده است.
نصرالله به جنگ جولای 2006 بین حزب الله و اسرائیل اشاره کرد. در این جنگ با وجود تلفات بالای لبنان، موقعیت حزب الله پس از 34 روز جنگ علیه قوی ترین ارتش خاورمیانه تقویت شد.
به نظر می رسید هدف نصرالله از اشاره به این جنگ این باشد که اگر حماس در برابر حملات اسرائیل مقاومت کند، می تواند به پیروزی مشابه با پیروزی حزب الله در سال 2006 دست یابد. با این حال افزود که اگر اوضاع در غزه شدت پیدا کند، در مرز لبنان نیز تحرکات شدیدتر و گسترده تر می شود.
به گفته بلانفورد: «نصرالله با بیان جزئیاتی توضیح داد که فعالیت های حزب الله در مرز اسرائیل و لبنان باعث شده است تعداد زیادی از نیروهای نخبه اسرائیل به جای غزه به مرز با لبنان منتقل شوند تا مراقب شمال اسرائیل باشند. این پاسخی بود به انتقاد برخی از رهبران حماس مبنی بر اینکه حزب الله به اندازه کافی اقدام نکرده است».
نصرالله در این سخنان نشان داد تا زمانی که حماس بتواند در برابر ارتش اسرائیل مقاومت کند، نیازی به مداخله نمی بیند. وی گفت: «از بین بردن حماس یک هدف دست نیافتنی است».
به گفته بلانفورد، نصرالله در واقع تصریح کرد که غزه جبهه اصلی جنگ است و مرز لبنان و اسرائیل در درجه دوم اهمیت قرار دارد «ما شاهد یک سخنرانی منطقی بودیم ولی بدیهی بود که قرار نیست نصرالله به آمریکایی ها و اسرائیلی بابت اجتناب از تشدید جنگ اطمینان دهد».
روز جمعه حسن نصرالله رهبر حزب الله اولین سخنرانی خود را از زمان حمله حماس به اسرائیل انجام داد. همانطور که انتظار می رفت نصرالله از این حمله تمجید نمود، اسرائیل را مورد انتقاد قرار داد و آمریکا را به دلیل حمایت از اسرائیل مقصر جنگ دانست؛ در عین حال او مراقب بود که از هرگونه تشدید تنش با اسرائیل خودداری کند
نصرالله در سخنان خود دشمنان حزب الله را تحقیر کرد و از ایران و متحدانش تمجید نمود، ارتش اسرائیل را به سخره گرفت و آن را همچون تار عنکبوت توصیف کرد که می توان با مقاومت مؤثر آن را از بین برد
او همچنین به ایران و شبکه نیابتی اش در خاورمیانه اشاره کرد .نصرالله با اشاره به حملات اخیر شبه نظامیان مورد حمایت ایران در عراق و سوریه و یمن به پایگاههای آمریکا و اسرائیل، از شجاعت آنان تمجید نمود و گفت که عملیات حماس عواقبی مهم برای اسرائیل خواهد داشت
از زمان حمله حماس خشونت بین اسرائیل و حزب الله افزایش یافته است؛ حزب الله راکت ها و موشک های ضدتانک به سمت اسرائیل شلیک می کند و اسرائیل با حمله به اهداف حزب الله پاسخ می دهد. تاکنون 55 نفر از جنگجویان حزب الله کشته شده اند. حزب الله همچنین برای اولین بار در جنگ با اسرائیل از پهپاد انفجاری استفاده کرده است. مقامات آمریکایی به حزب الله و ایران هشدار داده اند که از درگیری دوری کنند
نصرالله و حزب الله تلاش می کنند هم اعتبار خود را به عنوان نیروی مقاومت حفظ کنند و هم از جنگ همه جانبه با اسرائیل دوری نمایند. آنها ممکن است موفق شوند با انجام درگیری هایی محدود به هر دو هدف برسند ولی همچنان امکان بروز درگیری گسترده وجود دارد
در ابتدا به نظر می رسید که حزب الله می خواهد با اسرائیل وارد جنگ شود. حزب الله رژیم اسرائیل را دشمنی سازش ناپذیر می داند و آن را اشغالگر غیرقانونی سرزمین های اسلامی می نامد. حزب الله همچنین با حماس همکاری نزدیکی داشته و به اموزش این گروه کمک کرده است؛ شاید حتی برای انجام حمله 7 اکتبر به حماس یاری رسانده باشد
هر دو گروه به ایران نزدیک هستند. ایران از نظر ایدئولوژیک دشمن اسرائیل است و معتقد است که این رژیم با ترور دانشمندان هسته ای و افسران نظامی ایران و نیز تلاش برای منزوی کردن تهران در منطقه، جنگی را علیه جمهوری اسلامی براه انداخته است. ایران سالانه صدها میلیون دلار به حزب الله می دهد؛ این علاوه بر دادن آموزش و سلاح به نیروهای این گروه است. تهران به حماس نیز کمک مالی، تسلیحاتی و آموزشی می کند ولی در مقیاس کمتر
تهران از ناآرامی های کنونی سود می برد. حمله حماس و پاسخ قاطع اسرائیل، حرکت عربستان و اسرائیل را به سمت عادی سازی مختل کرد. تهران عادی سازی را تهدیدی علیه منافع خود می داند. حمله به غزه همچنین همکاری مصر و امارات را با اسرائیل دشوارتر کرده است
جنگ به ایران کمک می کند تا اعتبار خود را در جهان عرب ترمیم نماید زیرا از زمانی که تهران از بشار اسد در جنگ سوریه حمایت کرد، به اعتبار خود در جهان عرب آسیب رساند. ایران و اسد در سوریه با مسلمانان سنی می جنگیدند؛ بنابراین تنش های فرقه ای بین سنی ها و جمهوری اسلامی تشدید شد. با تمرکز مجدد جهان عرب بر اسرائیل، ایران می تواند اعتبار خود را به عنوان رهبر مقاومت احیا کند و موقعیت خود را در بین افکار عمومی عرب بهبود ببخشد
با این حال حزب الله دلایل زیادی برای خویشتنداری دارد. اسرائیل به صراحت اعلام کرده که لبنان بهای گزافی برای حملات حزب الله خواهد پرداخت. بمباران شدید غزه و انهدام آن، تهدید اسرائیل را باورپذیر می کند. در جنگ اخیر، نتانیاهو تهدید کرده است که در صورت تشدید فعالیت حزب الله، حملاتی گسترده و با مقیاسی غیرقابل تصورعلیه لبنان انجام می دهد. لبنان مدتهاست که از بحران اقتصادی رنج می برد و مردم این کشور مشتاق درگیری و بدبختی بیشتر نیستند
خود حزب الله نیز در صورت بروز جنگ ضربه سختی خواهد خورد. جنگ سال 2006 بین حزب الله و اسرائیل گرچه توان چشمگیر نظامی حزب الله را به نمایش گذاشت ولی به کشته شدن صدها نیروی این گروه منجر شد. با حضور حزب الله در جبهه جنگ سوریه و حمایت از اسد نیز، بیش از هزار جنگجوی این گروه کشته شدند
چه بسا خود ایران نیز یکی از دلایل خویشتنداری حزب الله باشد. حماس با حمله 7 اکتبر خود به اسرائیل ضربه زد و باعث احیا شدن گفتمان ضد اسرائیلی در منطقه شد؛ بنابراین روشن نیست که با تشدید جنگ، ایران چه سود بیشتری خواهد برد. حزب الله یک دارایی مهم برای ایران است و تهران نمی خواهد این گروه با ورود به جنگ، ضعیف شود. علاوه بر این آمریکا تهدید کرده است که در صورت ورود ایران به جنگ، با آن مقابله خواهد کرد و تهران مشتاق رویارویی مستقیم با آمریکا نیست
نصرالله با ستایش از محرمانه بودن عملیات 7 اکتبر و انحصار آن در دست حماس، اهداف متعددی داشت؛ از یکسو می خواست از حماس تمجید کرده و بابت ضربه زدن به اسرائیل به آن اعتبار دهد و از سوی دیگر می خواست پای حزب الله را از این مناقشه بیرون بکشد. حزب الله با ادعای بی اطلاع بودن از جزئیات عملیات حماس، می تواند ادعا کند که هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد و نباید توسط آمریکا و اسرائیل مجازات شود
ولی احتمال اشتباه محاسبه دور از ذهن نیست. اگر موشک حزب الله باعث کشته شدن غیرنظامیان در اسرائیل شود یا اگر تلاش اسرائیل برای بازدارندگی حزب الله، انجام یک حمله تلقی گردد، تبادل آتش فعلی در مرز اسرائیل و لبنان می تواند تشدید شود. جنگ 2006 نیز ناشی از اشتباه محاسباتی بود و یک حمله موفقیت آمیز از سوی حزب الله، به جنگ 34 روزه منجر شد
آمریکا نقش مهمی در کنترل درگیری دارد. تهدید ایران و تقویت حضور نظامی ایالات متحده در منطقه می تواند بر تهران فشار بیشتری وارد آورد تا حزب الله را مهار کند. آمریکا باید به همین ترتیب به اسرائیل برای عدم گسترش جنگ فشار وارد کند
هیچیک از این اقدامات تضمین کننده ثبات در منطقه نیست ولی می توان امید داشت که جنگ اسرائیل و حماس به یک درگیری گسترده تر بدل نشود
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما