twitter share facebook share ۱۴۰۱ آذر ۰۶ 515

انفجاری که اوایل ماه جاری در میدان تقسیم استانبول رخ داد، به کشته شدن شش تن و مجروح شدن بیش از 50 نفر انجامید. بعد از انکه هویت مهاجم به عنوان «یک عرب سوری» اعلام شد، آتش خشم احساسات ضد سوری در ترکیه شدت گرفت.

متقابلا ترس میلیون ها پناهنده سوریه مقیم ترکیه از آینده نامطمئن خود در این کشور افزایش یافت. قومیت مهاجم توسط گروهها و احزاب ضد پناهجو به محملی برای حمله به پناهجویان و معرفی آنها به عنوان تهدیدی علیه امنیت ملی بدل شد.

درحالی که دولت ترکیه حزب کارگران کردستان را مسئول حمله دانست، این گروه هرگونه ارتباط با این حمله را رد کرد.

پلیس ترکیه علاوه بر بمب گذار، 46 تن دیگر را دستگیر کرد. مقامات بلغارستان نیز از دستگیری پنج نفر به اتهام ارتباط با بمب گذاری میدان تقسیم خبر دادند.

ارتش ترکیه در اقدامی تلافی جویانه، شنبه شب مواضع پ ک ک و حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه را در عراق و سوریه هدف قرار داد و متقابلا موشک هایی که حزب اتحاد دموکراتیک پرتاب کرد، به کشته شدن دو غیرنظامی و زخمی شدن شش نفر دیگر در شهر مرزی غازی انتپ منجر شد.

پس از انتشار هویت بمب گذار، هزاران نفر از کاربران شبکه های اجتماعی ترکیه و نیز سیاستمداران و شخصیت های بانفوذ کشور، مخالفت و خشم خود را نسبت به سیاست دولت در مورد پناهندگان ابراز کردند و خواهان بازگشت فوری سوری ها به کشورشان شدند.

باتوهان کولاک مدیر یک سایت خبری در ترکیه با اشاره به تهدید سوری ها برای امنیت کشور، نوشت: «بمب گذار سوری بود؛ میلیون ها پناهنده همچون او در این کشور وجود دارند»

صدف کباس مجری معروف تلویزیون  که اخیرا به اتهام توهین به اردوغان زندانی شده بود گفت: «سوری، افغان، عرب، آفریقایی و.. همه مهاجران غیرقانونی باید فورا اخراج شوند»

قشرهای مختلف مردم ترکیه نیز نظر مشابهی دارند. یکی از مفسران معروف ورزشی در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه من با مردم سوریه و افغانستان برادر نیستم گفت: «پناهندگان باید به کشورهایشان بازگردانده شوند»

ترکیه میزبان 3.6 میلیون آواره سوری است و علاوه بر این 650000 کودک سوری در این کشور متولد شده اند. به گفته وزارت کشور تعداد اتباع خارجی مقیم ترکیه از پنج میلیون فراتر رفته است که این رقم شامل آنهایی که به طور غیرقانونی وارد کشور شده اند نیز می شود.

میزبانی از بزرگترین جمعیت پناهجویان جهان، به بروز تنش و افزایش احساسات ضد پناهجویان در ترکیه منجر شده است. سال گذشته در استان التینداگ یک نزاع ساده بین ترک ها و سوری ها به تشدید تنش های قومی انجامید و در نهایت منجر به اخراج سوری ها از این منطقه شد.

احمد یک آرایشگر سوری ساکن در منطقه فاتح استانبول می گوید: «ما ترسیده ایم؛ در سوریه آینده ای نداریم و بازگرداندن ما همچون تبعید است. می ترسیم زندگی که در اینجا برای خود ساخته ایم از دست دهیم»

فدراسیون سازمان های غیردولتی بین المللی که متشکل از چند سازمان حقوق بشری سوری است، در پی حمله تقسیم بیانیه ای صادر کرد و تأکید نمود که پ ک ک و حزب اتحاد دموکراتیک، تهدیدی برای همه منطقه هستند. در این بیانیه آمده است «هدف قرار دادن کل جمعیت سوری ها به خاطر هویت مهاجم، ناراحت کننده است»

اسامه که در یکی از محله های حومه استانبول زندگی می کند می گوید: «مردم نمی دانند که ما جایی برای بازگشت نداریم. در سوریه نه زیرساختی وجود دارد نه شغل، نه مدرسه و نه امنیت. چندین شهروند که داوطلبانه یا به زور به سوریه برگشته اند توسط حکومت دستگیر شده اند»

بر اساس یک نظرسنجی که سال 2020 انجام شد، تنها 16% از پناهجویان سوری علیرغم فشاری که برای خروج از ترکیه وجود دارد، مایل هستند در صورت پایان جنگ به کشور خود بازگردند؛ این درحالی است که 82% ترک ها خواهان بازگرداندن پناهجویان به سوریه یا اسکان آنها در کمپ هستند.

اپوزیسیون ترکیه قول داده که در صورت پیروزی در انتخابات 2023 هر اقدامی که لازم است انجام دهد تا پناهجویان سوری را به کشورشان برگرداند.

کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب اپوزیسیون جمهوری خواه خلق اخیرا گفت: «در صورت انتخاب شدن، با دولت قانونی سوریه وارد مذاکرات دوجانبه می شوم. ما باید برای سوری هایی که به کشورشان باز می گردند خانه، جاده، مدرسه و بیمارستان بسازیم. چگونه این کارها را می کنیم؟ با بودجه ای که اتحادیه اروپا تأمین می کند»

دیگر رهبران اپوزیسیون لحن تندتری دارند. به عنوان مثال امید اوزداگ رئیس حزب راست افراطی پیروزی، از حضور پناهندگان سوری به عنوان «حمله خاموش» یاد کرد.

اما به گفته اسامه «هیچ تهاجمی از سوی ما صورت نگرفته؛ انتخاب ما نبود که به ترکیه بیاییم. ما سعی می کنیم سکوت کنیم و حتی اگر با توهین و تبعیض مواجه شدیم خود را به دردسر نیندازیم»

صفا و دخترش تسنیم از رنجی که بخاطر توهین و تبعیض مردم در خیابان یا وسایل نقلیه می بینند، به ما گفتند «ما اهل حلب و اصالتا کرد هستیم. هرگز پ ک ک و گروههای وابسته به آن را تأیید نکرده ایم. به دخترم می گویم تا جایی که می تواند خاموش و نامرئی باشد تا با کسی دچار دعوا و مشکل نشود»

تسنیم به عنوان دانشجوی یک دانشگاه دولتی می گوید: «روز بعد از حمله تقسیم برای رفتن به دانشگاه مردد بودم. وقتی رسیدم همه درباره سوریه و سوری ها حرف می زدند. من ناراحتی آنها را از حضور خود در آنجا دیدم. در واقع چند بار شنیدم که می گویند من با مالیاتی که ترک ها می پردازند تحصیل می کنم. به اعتقاد آنها ما از دولت پول دریافت می کنیم اما این نادرست است»

برخی از چهره های مخالف پناهجویان مدعی شده اند که سوری ها از خدمات اجتماعی رایگان و کمک هزینه های قابل توجه دولتی بهره مند هستند ولی این ادعاها بارها از سوی چند نهاد حقیقت سنج تکذیب شده است.

 اطلاعات نادرست در کنار سخنان خصمانه، باعث انزوای بیشتر پناهندگان سوری شده است. اسامه می گوید که همین انزوا و ترس از امنیت جانی پسرش، سبب زندگی در حومه استانبول شده است «در محله ای که قبلا زندگی می کردم نگرش عمومی در چند سال گذشته تغییر کرد. معلمان، دانش آموزان سوری را به چشم غریبه و غیرخودی می نگریستند و والدین از فرزندانشان می خواستند که با سوری ها معاشرت نکنند. درنتیجه تصمیم گرفتم جایی سکوت کنم که جمعیت سوری ها متراکم تر است»

سکونت اتباع خارجی در 781 محله ممنوع شده است؛ همچنین ماه ژوئیه ترکیه اعلام کرد که 1200 مکان را که تراکم اتباع خارجی در آن بالاست، با هدف کاهش حضور جمعیت آنها می بندد.

به گفته ابراهیم کیبار وکیل حوق پناهندگان، موضوع ضدیت با پناهندگان سوری چیز جدیدی نیست ولی برخی حوادث در دهه گذشته از جمله کودتای 15 ژوئیه، همه گیری کرونا و مقابله با کردها باعث شده بود که این مسئله چندان به چشم نیاید «اکنون که وضعیت اقتصاد رو به وخامت گذاشته، توجه مردم به موضوع پناهندگان نیز معطوف شده است اما مهمتر از وضعیت اقتصاد، تغییر سیاست و رویکرد ترکیه از طرفداری از پناهندگان به ضدیت با پناهندگان است؛ به طوری که حتی حزب حاکم عدالت و توسعه نیز از بازگرداندن سوری ها سخن می گوید»

اردوغان ماه مه اعلام کرد که ترکیه در حال ساخت خانه هایی در ادلب است تا حداقل یک میلیون سوری را آنجا اسکان دهد. وی همچنین خاطر نشان کرد که بعد از انتخابات ترکیه با حکومت سوریه گفتگو خواهد کرد.

به گفته کیبار این لفاظی ها موجب شده است که سوری ها بیش از گذشته با تبعیض روبرو شوند. این مسئله تنها به سوری ها محدود نمی شود و سایر ملیت ها همچون افغان ها، پاکستانی ها و آفریقایی ها نیز در معرض تهدید و تبعیض هستند.

افزایش فشارها نیم میلیون سوری را متقاعد کرده است که به مناطق نسبتا امن در کشورشان بازگردند اما سایر پناهجویان که در ترکیه مانده اند، از اینده خود در این کشور وحشت دارند.

 *منبع: العربی الجدید

مترجم: فاطمه رادمهر

نظر شما