انرژی خورشیدی، فرصت طلایی خاورمیانه

بسیاری از سیاستمداران در آلمان و اتحادیه اروپا در پی جنگ اکراین به این نتیجه رسیدند که باید هرچه سریع‌تر واردات سوخت‌های فسیلی را متوقف کنند و رو به توسعه و استفاده بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر آورند.

در این میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا با توجه به اینکه یکی از آفتابی‌ترین مناطق زمین هستند، می‌توانند به یکی از صادرکنندگان عمده انرژی بدل شوند.

کشورهای خاورمیانه از نظر تولید انرژی خورشیدی فاصله زیادی با کشورهای اروپایی دارند. اتحادیه اروپا در سال 2020 حدود 810 کیلووات ساعت انرژی خورشیدی تولید کرد اما در همان سال سهم انرژی تولیدی مراکش و عربستان به‌ترتیب 106 و 74 کیلووات ساعت بود؛ با این وجود هر دو کشور از نظر تولید انرژی خورشیدی در منطقه پیشگام هستند.

لبنان

برخی از کشورهای منطقه با وجود اینکه در بیشتر روزهای سال از آفتاب برخوردارند، اما از انرژی خورشیدی استفاده نمی‌کنند. مهمترین عامل این امر را می‌توان در ضعف حکومتداری، فساد و کمبود بودجه دانست. لبنان نمونه‌ای از این کشورهاست؛ این کشور سال‌هاست که از بحران شدید مالی و سیاسی رنج می‌برد و شرکت‌های دولتی مسئول بسیاری از مشکلات از جمله مشکلات بخش انرژی هستند. لبنانی‌ها تقریبا هر روز با قطعی چند ساعته برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

کمبود برق و افزایش هزینه سوخت برای ژنراتورها، تقاضای استفاده از پنل‌های خورشیدی را افزایش داده است اما با توجه به اینکه ارزان‌ترین پنل قیمتی معادل 3700 یورو دارد، نصب آن خارج از توان بسیاری از مردم است.

مراکش

مراکش در استفاده از انرژی‌های جایگزین موفق بوده است؛ به عنوان مثال در نزدیکی شهر ورزات در جنوب کشور، نیروگاه خورشیدی نور قرار دارد که یکی از بزرگ‌ترین نیروگاه‌های خورشیدی در جهان است. نخستین فاز این نیروگاه سال 2016 افتتاح شد که حدود 400 گیگاوات ساعت برق در سال تولید می‌کند و سالانه نیاز 400,000 نفر را پاسخگو است

باک بومان رئیس دفتر بنیاد هاینریش بل در رباط می‌گوید در مزارع خورشیدی که اخیرا ساخته می‌شود، از فناوری‌های پیشرفته‌تری استفاده شده که انرژی تولیدی را ارزان‌تر می‌کند و از این رو استفاده از آن برای مردم معمولی امکان‌پذیر‌تر است.

خلیج فارس

امارات یکی از کشورهای پیشتاز در زمینه تولید انرژی خورشیدی در خاورمیانه است. سال 2020 این کشور با تولید سرانه 1385 کیلووات ساعت، در شمار تولیدکنندگان پیشرو انرژی خورشیدی در جهان قرار گرفت. در مقام مقایسه، آلمان که جزء کشورهای پیشرو در تولید انرژی خورشیدی در جهان است، تولید سرانه‌اش در سال 2020 حدود 1490 کیلووات ساعت بود.

عربستان نیز در حال پیشرفت در زمینه استفاده از انرژی‌های جایگزین است. تولید برق در این پادشاهی، سال‌ها بر استفاده از ذخایر نفت متمرکز بود اما این سیاست تحت حکومت بن‌سلمان تغییر کرده و از این پس نفت عمدتا صادر می‌شود و به عنوان سوخت برای تولید انرژی در داخل کشور مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

در این زمینه سعودی‌ها با کشورهای همسایه نیز وارد همکاری شده‌اند. برای مثال نخستین نیروگاه خورشیدی عمان که ژانویه امسال به پایان رسید، با سرمایه‌گذاری عربستان و کویت ساخته شد.

تأثیر جنگ اکراین

جنگ اکراین مشکلاتی را برای تولید انرژی خورشیدی ایجاد کرده است. لی چین سیم محقق مؤسسه خاورمیانه می‌گوید شرکت‌های روسی و اکراینی نقش مهمی به عنوان تأمین کننده مواد خام برای انرژی‌های تجدیدپذیر داشتند. فولاد، آلومینیوم، کبالت، نیکل، نئون و پالادیوم اغلب از این دو کشور وارد می‌شود. اینکه بعد از جنگ، فعالان این صنعت بتوانند به درستی به کار خود ادامه دهند یا نه مورد سؤال است.

اما از سوی دیگر جنگ اکراین می‌تواند منجر به سرمایه‌گذاری بیشتر دربخش انرژی خورشیدی شود. برای مثال در مراکش قیمت بنزین و گازوئیل افزایش قابل توجهی داشته و این موضوع توجه مسئولین را به بحث تأمین انرژی برای آینده جلب کرده است.

به گفته باومن: «در مراکش ساخت چندین مزرعه خورشیدی در دست انجام است. برای مثال شرکت بریتانیایی xlinks در منطقه بزرگی از جنوب مراکش در حال ساخت نیروگاه خورشیدی برای تولید برق است؛ قرار است این برق با کابل زیردریایی به بریتانیا منتقل شود. پیش از جنگ هم تقاضا برای انرژی خورشیدی رو به افزایش بود اما جنگ اکراین این تقاضا را بیشتر کرده است».

*منبع: قنطره

مترجم: فاطمه رادمهر