نظام آموزشی عراق در آستانه فروپاشی است
طبق بررسی های «شورای پناهجویان نروژ» میلیون ها دانش آموز در سراسر عراق تحت تاثیر مشکل کمبود معلم و بودجه آموزشی هستند و مجبورند که ترک تحصیل کنند.
در سراسر عراق دو و نیم میلیون کودک نیاز به حمایت آموزشی دارند که از این تعداد 775 هزار نفر در اردوگاههایی در داخل عراق زندگی می کنند. به گزارش این شورا سال گذشته بیش از 240 هزار کودک عراقی به هیچ گونه آموزشی دسترسی نداشتند؛ درخواست کمک مالی سازمان ملل از سایر کشورها برای تامین بودجه آموزش در عراق نیز برآورده نشده و کمتر از نیمی از 35 میلون دلار مورد نیاز تامین شده است.
در هفته های اخیر صدها هزار عراقی به خیابان ها آمدند و علیه خدمات عمومی ضعیف کشور و فساد در دستگاههای دولتی اعتراض کردند؛ مطالبات آنها شامل دریافت شغل و فرصت های بهتر اقتصادی نیز بود.
به گفته «تام پیر کوستا» مدیر رسانه ای شورای پناهجویان نروژ در عراق، یکی از راههای قدرتمند سازی جوانان، تامین خدمات آموزشی و تربیتی است تا شانس آنها را در یافتن شغل مناسب افزایش دهد؛ اما با سیستم آموزشی فعلی که در آستانه فروپاشی قرار دارد، نمی توان این نیازها را تامین کرد.
کمبود معلم
از زمان جنگ علیه داعش در سال 2014 معلمان جدیدی در عراق استخدام نشده اند و کشور در این زمینه با 32 درصد کمبود مواجه است. در نینوا دومین استان پرجمعیت عراق، شمار معلمان قبل از جنگ 40 هزار نفر بود که هم اکنون این تعداد به 25 هزار تن کاهش یافته است.
کمبود معلم به ویژه در دبیرستان ها، در افزایش دانش آموزان ترک تحصیل کرده مؤثر بوده است به گونه ای که در دبستان ها 9.6 درصد از دختران و 7.2 درصد از پسران به مدرسه نمی روند اما این رقم در دبیرستان ها افزایش یافته و به 28 درصد در دختران و 15 درصد در پسران می رسد.
علاوه بر این، فقدان تماس و ارتباط کافی بین معلم و دانش آموز، باعث شده است که کارایی دانش آموزان پایین آید. بسیاری از مدارس دو یا سه شیفته هستند؛ گاهی شمار دانش آموزان یک کلاس علی رغم عدم گنجایش کافی به 650 نفر می رسد. ندا یکی از دانش آموزان دبیرستانی در موصل است که از کمبود معلمان می گوید « نخستین روز تحصیل من در این مدرسه شوکه کننده بود ما بیش از 1700 دانش آموز بودیم و معلم کافی نداشتیم»
داوطلبان
از آنجا که با اغاز جنگ، معلم جدید استخدام نشده است، داوطلبان خلأ موجود را در بسیاری از مناطق عراق پر کرده اند. در موصل که خط مقدم جنگ با داعش بود و صدمات بسیاری از این جنگ دید نیمی از معلمان را داوطلبان تشکیل می دهند که جمعیتشان به 21 هزار نفر می رسد. حقوق این افراد توسط سازمان های بشر دوستانه همچون یونیسف یا همین شورای پناهجویان نروژ پرداخت می شود؛ اما عده ای از آنها، از جمله کسانی که در اردوگاههای آوارگان داخل عراق همچون «دهوک» در شمال عراق کار می کنند، هیچ دستمزدی نمی گیرند.
به گفته پیر کوستا «داوطلبان غالبا معلمان آموزش دیده نیستند، حقوقی نمی گیرند و قرار دادهایی که با دولت دارند کوتاه مدت است. از سال 2015 سازمان های غیر دولتی و سازمان ملل بیش از 30 میلیون دلار حقوق به معلمان در عراق پرداخت کرده اند؛ اما سازمان های بشر دوستانه برای سال تحصیلی جاری، پرداخت های خود را به معلمان متوقف کردند تا از این طریق برای استخدام معلمان جدید و پرداخت حقوق به آنها به دولت فشار آورند». استخدام معلمانی که دارای دانش و مهارت های لازم باشند، در عبور عراق از بحران و بهبود شرایط کشور لازم و مؤثر است
اردوگاههای آوارگان
کودکانی که در اردوگاههای آوارگان هستند، بیش از همه از کمبودهای آموزشی رنج می برند. در یکی از این اردوگاهها در کرکوک، وزارت آموزش دو معلم را استخدام کرده است که به بیش از 1700 دانش آموز در دو دبستان درس دهند. در اردوگاه حمام العیل در سال تحصیلی جدید کلاس های درسی به دلیل فقدان معلم تشکیل نشد و به این ترتیب پنج هزار دانش آموز بدون تحصیل ماندند. در طول جنگ با داعش 50 درصد مدارس مناطق جنگی آسیب دیده یا تخریب شد و اکثر این مدارس مورد بازسازی قرار نگرفت. آنگونه که ندا می گوید «حالا در کانکس درس می خوانیم اما این کانکس ها در زمستان سرد است و در تابستان داغ و سوزان؛ درس خواندن برای ما به امری رنج آور تبدیل شده».
در برخی از استان های عراق اعلامیه هایی منتشر شده است مبنی بر اینکه در این سال تحصیلی حمایت هایی که از مدارس موجود در اردوگاههای آوارگان صورت می گرفت متوقف می شود. در اردوگاه دهوک در شمال غربی عراق وزارت مهاجرت اعلام کرد که زین پس مبالغی که بابت اجاره مدارس مورد استفاده کودکان آواره پرداخت می شد متوقف می شود؛ بر این اساس تخمین زده می شود که 60 هزار کودک در 12 کمپ رسمی آوارگان در منطقه دهوک در خطر عدم دسترسی به آموزش باشند.
به گفته پیر کوستا تعطیلی مدارس یکی از اقدامات چندگانه دولت است که به منظور تشویق مردم به بازگشت به خانه های خود انجام می شود «اما با تعطیلی مدارسِ اردوگاههای آوارگان، دولت فقط بچه ها را مجبور به ترک تحصیل می کند و این اقدام تاثیری در خروج خانواده ها از کمپ ندارد». به این ترتیب در گرماگرم مباحث امنیتی و در فقدان خانه ای که آوارگان به آن بازگردند، این تحصیلات کودکان است که به آسانی قربانی می شود.
قزاقستان مقصدی جذب برای سرمایه گذاران خارجی
از سال 1991 که قزاقستان به استقلال رسید، حاکمان کشور برای افزایش سطح زندگی مردم و رفاه اجتماعی، سیاست خود را بر روی جذب سرمایه گذاری خارجی به عنوان اساسی ترین عامل رشد اقتصادی و توسعه متمرکز کرده اند.
طی 28 سال، قزاقستان موفق به جلب بیش از 320 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی شده است. امروزه این کشور به عنوان بازیگری مهم و نوظهور در عرصه اقتصاد جهانی و مقصدی جذاب برای سرمایه گذاران شناخته می شود و به لطف تلاش های مداوم در زمینه توسعه زیر ساخت ها و نقش فعالی که در طرح کمربند و جاده چین ایفا نموده، بزرگترین کریدور تجارت بین الملل محسوب می شود.
موقعیت جغرافیایی قزاقستان آن را به بازارهای اروپا، آسیا و خاورمیانه که 65% تولید ناخالص داخلی جهان متعلق به این بازارهاست، مرتبط ساخته است. اقدامات این کشور در تنوع بخشی به اقتصاد، فرصت های بسیاری را در بخش های گوناگون و متنوع اقتصادی در اختیار مردم قرار داده است که برای نمونه کشاورزی، متالوژی، پتروشیمی، گردشگری و داروسازی را در بر می گیرد.
دولت به طور مداوم در حال اتخاذ تدابیری برای اطمینان از وضعیت مطلوب سرمایه گذاری است؛ برای مثال 12 منطقه ویژه اقتصادی با مشوق های مالیاتی ایجاد شده است. در فهرستی که بانک جهانی ارائه داده و در آن کشورها را بر اساس شاخص های تجاری دسته بندی می کند، قزاقستان جایگاه 28 را دارد و امیدوار است بتواند جایگاه خود را در این فهرست ارتقا دهد.
دستاوردهای این کشور در زمینه اقتصاد بسیار امیدوار کننده بوده است و آمار نشان می دهد از حدود 75 درصد سرمایه گذاری خارجی که در بخش آسیای میانه انجام شده، سهم قزاقستان در سال 2018 بیش از 24 میلیارد دلار بوده است. در پنج سال اخیر عمده سرمایه گذاران خارجی به ترتیب با 33.8 میلیارد دلار، هلندی بوده اند. بعد از هلند، امریکا با 19.4 میلیارد دلار، سوییس با 12.5 میلیارد، چین با 6.2 و فرانسه با 4.7 میلیارد دلار در رده های بعدی قرار دارند.
حدود 60% از پروژه های سرمایه گذاری، مربوط به پروژه های غیر استخراجی از جمله ساخت و ساز، حمل و نقل، تجارت و خدمات مالی و بیمه ای است. بدون شک جریان سرمایه گذاری های خارجی در قزاقستان پویایی و تحرک مثبت این کشور را در سالهای اخیر نشان می دهد و رویکرد دولت به سمت اتخاذ تدابیری است که سرمایه گذاری را ارتقا داده و تسهیل کند؛ در این راستا شورایی برای جذب سرمایه گذاران تاسیس شده است که زیر نظر نخست وزیر کار می کند. اصلاحات قضایی، دیجیتالی شدن و بهینه سازی خدمات عمومی و نظام صدور پروانه از جمله دیگر اقدامات دولت در زمینه افزایش و تسهیل سرمایه گذاری است. دولت همچنین سعی در تغییر قانون فعلی دارد و در این راستا پیش نویس اصلاحی قانون AIFC (مرکز مالی بین المللی آستانه) را تصویب کرده است.
کوتاه سخن اینکه قزاقستان در مسیر توسعه سرمایه گذاری و بهبود موقعیت کشور خود در جامعه جهانی گام بر می دارد. هدف دولتمردان کشور افزایش 26 درصدی سرمایه گذاری خارجی تا سال 2022 است. با اصلاحات در دست اقدام، قزاقستان این شانس را دارد که در بین کشورهایی که مقصد سرمایه گذاران خارجی است، در منطقه آسیای میانه در جایگاه نخست قرار گیرد.
مطالعات فرهنگی کلید تامین امنیت ملی
بعد از حملات 11 سپتامبر، کمیسیونی در آمریکا تشکیل شد تا چرایی رخداد چنین حملاتی را مورد تحقیق و بررسی قرار دهد. بر اساس گزارشِ این کمیسیون، یکی از دلایل وقوع این اتفاق، ضعف در قوه تخیل و تصور بود؛ به عبارت دیگر گزارش نشان می داد که مقامات دولت تصور نمی کردند که اسامه بن لادن و همراهانش که در منطقه ای دورافتاده در افغانستان پنهان شده اند، بتوانند به قلب مالی و نظامی و سیاسی آمریکا حمله کنند.
بر اساس گزارش کمیسیون، پیش از 11 سپتامبر، دانشگاههای خیلی کمی در آمریکا رشته زبانهای خاورمیانه یا مطالعات اسلامی را ارائه می کردند و همین عدم آشنایی کارکنان سازمان های اطلاعاتی و امنیتی، با زبان و دین و فرهنگ خاورمیانه، بخش ضد تروریسم آمریکا را در استخدام نیرو با مشکل مواجه کرد. ضمن اینکه کمبود زبان شناسان عرب، یکی از دلایلی عنوان شده است که باعث شد آمریکا یک روز قبل از حملات 11 سپتامبر، پیام های فرستاده شده توسط القاعده را نفهمد.
گرچه آمریکا از زمان جنگ سرد برنامه های آموزش زبان های خارجی و مطالعات محلی داشته، اما حملات 11 سپتامبر نشان می دهد که خاورمیانه در این برنامه ها نادیده گرفته شده است.
در پی این گزارش که گویای لزوم رویکرد آموزشی گسترده تر برای تأمین امنیت ملی بود، کنسرسیومی با عنوان Duke-UNC در زمینه مطالعات خاورمیانه ایجاد شد. در این کنسرسیوم که سال 2005 تأسیس شد، شمار قابل توجهی دانشجو در رشته زبان های خارجی تحصیل می کنند. 300 دانشجو در رشته زبان عربی، 44 دانشجو در رشته زبان فارسی و 91 دانشجو در رشته زبان اردو در حال تحصیل هستند. برنامه Duke-UNC همچنین امنیت سایبری و مقابله با افراط گرایی خشونت آمیز را شامل می شود؛ دوره های فیلم و موسیقی خاورمیانه نیز هست که دانشجویان در صورت تمایل این دوره ها را می گذرانند.
اما در دولت ترامپ روند آموزش فرهنگ خاورمیانه به دانشجویان در این کنسرسیوم از طریق فیلم و موسیقی و... دچار اختلال شده است. ماه آگوست معاون وزیر آموزش و پرورش رابرت کینگ به کنسرسیومDuke-UNC تذکر داد که از بودجه فدرال به خوبی استفاده نمی کنند. وی در نامه ای با زیر سوال بردن برنامه های فیلم و موسیقی ایرانی، به اطلاع مسئولان کنسرسیوم گذاشت که هدف از حمایت مالی از چنین برنامه هایی، امنیت و ثبات ایالات متحده است و بودجه آموزش عالی، مواردی همچون تحقیق روی مناطق مختلف جهان و بهبود دوره های آموزشی زبان های خارجی را شامل می شود نه برنامه های فیلم و موسیقی را.
اما به عقیده «نیکلاس تامپیو» استاد دانشگاه فوردهام و محقق در زمینه اندیشه های سیاسی اسلام «این نوع برنامه های فرهنگی می تواند از منافع امنیت ملی آمریکا حفاظت کند. فیلمها به ما نشان می دهد که مردمِ دیگر جوامع چگونه فکر می کنند و احساساتشان چگونه است. آنها نشان می دهند که نارضایتی های مردمان جوامع دیگر چیست؛ مثلا حمایت آمریکا را از شاه قبل از انقلاب ایران نشان می دهند و اینکه چه چیزِ آمریکا برای مردم سایر ملل جذاب است. فیلمهایی مثل پرسپولیس که در مورد یک دختر ایرانی است که دوران نوجوانی خود را در جریان انقلاب می گذراند، به اینکه ایرانیان را بهتر بشناسیم و بر روابط پیچیده ای که آنان با نهادهای اسلامی دارند بیشتر آشنا شویم کمک می کند».
دولت فدرال برای درک و شناخت کاملی از خاورمیانه، سالانه 235 هزار دلار به کنسرسیوم Duke-UNC می دهد. این کمک ها در دوره ترامپ نیز علیرغم انتقادات مطرح شده، ادامه یافته است؛ اما این دولت با زیر سوال بردن دوره های آموزشی کنسرسیوم، نشان داده است که برای آزادی های آکادمیک احترام کمی قائل است و نسبت به آنچه برای امنیت ملی کشور مهم است دید محدودی دارد. وقتی دانشجویان آمریکا که سیاستمداران، تحلیلگران امنیتی، دولتمردان و رهبران نظامی آینده کشور هستند، فیلمهای خارجی را می بینند، به موسیقی ملل دیگر گوش می دهند و در مورد سایر ادیان آموزش می بینند، درک بهتری از تهدیداتی دارند که متوجه آمریکاست و در عین حال در برقراری روابط صلح آمیز با مردم سراسر جهان موفق تر عمل کرده و برای کارهایی که انجام آن برای امنیت آمریکا لازم است بهتر آماده می شوند
تقریبا از سال 2014 گروههای حامی اسراییل بر دولت فدرال آمریکا فشار آوردند که در خصوص نحوه مصرف بودجه در مراکز مربوط به مطالعات خاورمیانه، نظارت و سختگیری بیشتری داشته باشد. بهار امسال، کنسرسیوم میزبان کنفرانسی با موضوع درگیری های غزه بود. «جورج هولدینگ» نماینده جمهوری خواه کارولینای شمالی از وزیر آموزش «بتسی دووس» خواست که تحقیقی پیرامون این کنفرانس انجام دهد و بعد از آن هم کینگ در نامه ای به کنسرسیوم، این نهاد را متهم کرد که از خط تعادل منحرف شده، بر جنبه های مثبت اسلام تاکید بیشتری دارد و تبعیضی که اقلیت های دینی خاورمیانه همچون یهودیان و مسیحیان با آن رو برو هستند را نمی بیند.
در پایان شایان ذکر است که خوب است مراکز دانشگاهی بین خود در خصوص چگونگی برگزاری دوره های آموزشی بحث کنند، اما وقتی دولت فدرال تهدید به قطع بودجه برنامه های علمیِ مراکز دانشگاهی می کند؛ این مراکز را در برگزاری برنامه هایی که ضروری و مفید می دانند اما این ضرورت توسط دولت نادیده گرفته می شود، دچار تردید می کند.
https://theconversation.com/cultural-studies-key-to-national-security-124395
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما