ندا که توسط برادرانش مورد تجاوز جنسی قرار گرفته و از مدرسه اخراج شده است، برای نخستین بار در 12 سالگی اقدام به خودکشی کرد. وی در این گفتگو عنوان کرد که به آخر خط رسیده و بیش از 30 بار از طریق خوردن قرص، زدن رگ و حلق آویز کردن خویش، دست به خودکشی زده است. در حال حاضر ندا ازدواج کرده و صاحب دو فرزند شده است و گرچه یک دهه از آن ماجرا گذشته، ولی هنوز هم به روانپزشک احساس نیاز میکند. وی در پایان گفتگو خاطر نشان می کند که «به هیچ کس نمیتوانم چیزی بگویم.»
با توجه به گزارش کمیسیون حقوق بشر پارلمان عراق، تقریباً 200 نفر در چهار ماه اول سال 2019 در این کشور، با خودکشی به زندگی خود پایان داده اند. گزارشهای کمیسیون حاکی از افزایش شمار خودکشی از 383 مورد در سال 2016 به 519 مورد در سال گذشته است. البته آمار واقعی به احتمال زیاد افزون بر این تعداد است؛ چرا که بستگان کسانی که اقدام به خودکشی میکنند، از ترس آبرویشان، اغلب از گزارش این موارد به مقامات قضایی خودداری میکنند.
انتشار آمار و گزارش های اخیر مسئولان در خصوص افزایش میزان خودکشی در عراق، نهادهای سیاسی، مذهبی و رسانهای آن کشور را بر آن داشته است که با این معضل بزرگ که در درجه اول جوانان عراقی را تحت تأثیر قرار میدهد، با دقت عمل بیشتری مواجه شوند.
خودکشی هم در اسلام - دین رسمی عراق- و هم در بین سایر اقلیت های دینی حرام شمرده شده است. احمد 22 ساله، ساکن ناصریه در جنوب بغداد که خانوادهاش مانع از ازدواج وی با دختر مورد علاقهاش شدند، دو بار با استفاده از سم، اقدام به خودکشی کرده است. او در گفتگو با خبرنگار ما می گوید: خودکشی کردم به این خاطر که پدر و مادرم به ازدواج من با کسی که عاشقش بودم، رضایت نمیدادند؛ من هیچ چیز برای از دست دادن نداشتم.
عراق تقریبا چهار دهه درگیر بی ثباتی، نزاع و مشکلات پی در پی بوده و همین امر کشور را به ورطه نابودی کشانده است. فشارهای اجتماعی و بیکاری نیز نقش مهمی در راستای ناامیدی مردم عراق، ایفا کرده است. با توجه به آمار بانک جهانی، در میان جوانان عراقی،17% از مردان و 27% از زنان، بیکار هستند
آمال کوباشی، رییس انجمن زنان عراقی که پیگیر این موضوع است، می گوید: خودکشی در میان نوجوانان و جوانان در حال افزایش است، زیرا آنان در عرصه اشتغال و تحصیل با ناکامی مواجه شدهاند. اما دولت تاکنون هیچ واکنش جدی نسبت به حل حقیقی این معضل نشان نداده است. این بیتفاوتی از سوی دولت، خود بر القای حس ناامیدی جوانان و نوجوانان افزوده و منجر به افزایش خودکشی در عراق شده است.
در ماههای اخیر، فیلمهای فجیعی از اقدام به خودکشی جوانان عراقی، از طریق حلق آویز کردن، پریدن از پل یا استفاده از سلاح گرم در شبکههای اجتماعی منتشر شده است. کوباشی میگوید: در کشوری که از سلامت روانی اندکی برخوردار است و مبتلایان به بیماریهای روانی دیوانه خوانده میشوند، انتشار این قبیل فیلمها در شبکههای اجتماعی هشداری جدی است. البته بعضی رسانههای اجتماعی، توجه خود را به این موضوع، معطوف داشتهاند و همین به نوبهی خود، رهاورد مثبتی در راستای اعتلای بهداشت روانی است، اما رسیدن به شرایط مطلوب، تلاشهای پیگیرانهی مسئولین ذیربط را میطلبد.
یک متخصص بهداشت روانی نیز که با اسم مستعار با ما صحبت می کرد تأکید کرد که در بین بیماران وی، شمار جوانان افزایش یافته است. وی گمان می کند که برقراری ثبات نسبی در عراق، آرامش و فراغ بال بیشتری برای مردم فراهم کرده است تا به حل مشکلات روانی خود بپردازند و خاطر نشان می سازد: رهایی از شر تروریسم موجب شده است که مردم، به دیگر روندهای اجتماعی توجه کنند. اکنون رسانهها، از جمله تلویزیون دولتی، برنامههای ویژهای را به خودکشی اختصاص می دهند و بحثهای کارشناسی در این رابطه مطرح می شود.
مقامات دولتی توجه بیشتری نسبت به این معضل نموده اند و آیت الله سیستانی مرجع اعلای شیعیان کشور نیز از مقامات، خواستار تلاش برای حل این مشکل شده است. اما متخصصین هشدار میدهند که همچنان عدم حساسیت و بیتفاوتی نسبت به بهداشت روانی، بزرگترین مشکلی است که بر سر حل معضل خودکشی وجود دارد.
به گفته این متخصص بهداشت روانی، گرچه صحبت از خودکشی در جامعه افزایش یافته است، اما بهداشت روانی در این گفتگوها نادیده گرفته می شود. برای نمونه برخی روحانیون، اقدام به خودکشی را ناشی از ضعف ایمان میدانند حال آنکه این رویکرد آنان، به قربانیان و خانوادههایشان کمکی نمیکند.
لذا بایسته است که دولت برای حل این معضل و جلوگیری از روزافزون شدن اقدام به خودکشی در عراق، علاوه بر اقدامات بازدارنده همچون حضور مداوم گشتهای پلیس بر پلهای بغداد و نصب موانع فلزی برای جلوگیری از پریدن از روی پل، نسبت به تهیه و تدوین آگهیهای جذاب تلویزیونی در رابطه با بهداشت روان و افزایش حمایت از بخشهای روانپزشکی در کشوری که به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت تنها سه روانپزشک وجو دارد، اقدام نماید و از این طریق آگاهی مردم را نسبت به بهداشت روان خود افزایش داده، خدمات روانپزشکی را برایشان سهلالوصول و قابل دسترس سازد.
به گفته یکی از مقامات ارشد پلیس: از ماه ژانویه تا آوریل، نیروهای پلیس 36 نفر از افرادی که اقدام به خودکشی نموده و بیشترشان مرد بودند را نجات دادند. اما همیشه هم شانس با ما یار نیست. مثلاً در یکی از روزهای اواسط ماه ژولای، دو مرد و یک زن در بغداد با خودکشی به زندگی خود پایان دادند. در یک حادثه دیگر نیز در پایتخت یک زن ابتدا پسر پنج سالهاش را از روی پل به رود دجله پرتاب کرد و سپس در حالی که فرزند دومش را در آغوش گرفته بود خود را پایین انداخت. پلیس توانست او و یکی از فرزندانش را نجات دهد، اما دومین کودک غرق شد.
https://www.al-monitor.com/pulse/contents/afp/2019/07/iraq-society-suicide.html
*مترجم: ط. مکارمی
نظر شما