جک اویگی که بزرگترین فرزند یک خانواده‌ی 16 نفری کنیایی است، در خانواده‌ای رشد یافت که تمام دارایی‌شان، یک جریب زمین در غرب کنیا بود. محصولات زراعی آنها معمولاً برای تغذیه‌ی خودشان کفایت می‌کرد؛ اما اگر غذای کافی نداشتند، گهگاه از همسایگان کمک می‌گرفتند و به هر حال، از اقشار کم‌درآمد به شمار می‌رفتند. پدر خانواده برای پرداخت هزینه تحصیل جک اویگی در دبیرستان، تنها گاو خود را فروخت. این کار او با تمسخر و خنده‌ی همسایگان رو به رو شد. اما اکنون جک اویگی به جای تمام طعن‌ها و مسخره شدن‌ها، لبخند افتخار و رضایت را بر لبان پدرش می‌نشاند. وی با تحصیل در رشته‌ی بیوتکنولوژی در دانشگاه به ابداع فرایندی برای تهیه‌ی خوراکی غنی از پروتئین برای حیوانات که از سنبل آبی -گیاهی وحشی که در دریاچه ویکتوریا می‌روید- تهیه می‌شود، پرداخته و برای 30 نفر اشتغال‌زایی نموده است. او کارش را به قدری توسعه داده است که اکنون برای این خوراک دام که حدود 30٪ ارزانتر از پروتئین سویا است، از نقاط دوردست، از جمله تایلند سفارش می‌پذیرد. جک اویگی زحمت‌های پدرش را از یاد نبرده است و با افتخار می‌گوید که اکنون برای پدرم یک خانه‌ی هفت اتاقه ساخته‌ام و چند رأس گاو هم برایش خریده‌ام. آقای اویگی، جوانی مستعد و سخت‌کوش است. جهش وی در جوانی از دهکده به دانشگاه، از کشاورزی سنتی به تأسیس یک تجارت پررونق، تحولی است که در نوپاترین اقتصاد جهان شکل گرفته است.
تقریبا نیمی از جمعیت 1.3 میلیارد نفری آفریقا، پس از حملات تروریستی آمریکا در سال 2001 متولد شده‌اند و میانگین سنی آنها 19 سال است، درحالیکه این میانگین در اروپا 43 سال می باشد. سال 1885 ، هنگامی که قدرت های استعماری آفریقا را به استعمار خود درآوردند، جمعیت کشورهای آفریقایی کمتر از 100 میلیون نفر یا تقریباً یک سوم جمعیت اروپا بود. به عبارت دیگر، امروزه به‌ازای هر اروپایی، تقریباً دو آفریقایی وجود دارد. برخی از کشورهای خارجی، سرعت رشد جمعیت در آفریقا را فاجعه‌آمیز می‌دانند زیرا اگرچه میزان فقر در آفریقا رو به کاهش است، اما حدود یک سوم از کودکان این قاره، هنوز دچار سوء تغذیه هستند. این امر، باعث شده است که بسیاری از آنها به لحاظ قوای بدنی و ذهنی ضعیف شوند.
هر ماه حدود یک میلیون آفریقایی وارد بازار کار می شوند. بسیاری از آنها تحصیلات یا مهارتهای لازم را ندارند. بیش از یک سوم از کودکان آفریقایی دوره متوسطه را به پایان نمی‌رسانند. در موزامبیک و ماداگاسکار این میزان به بیش از 50% می‌رسد. از سوی دیگر، زمینه‌ی رشد افراط‌گرایی در کشورهایی که با جمعیت زیاد جوانان فقیر و بیکار مواجه هستند بیشتر است. بر خلاف دیگر قدرتهای نوظهور مانند چین و برزیل، 54 کشور آفریقا همگی با مشکلات مختلف مواجهند. حتی دو قطب اقتصادی بزرگ آفریقا، یعنی آفریقای جنوبی و نیجریه، با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. بسیاری از کشورهای قاره‌ی افریقا، همچنان تحت تأثیر اختلافات قبیله‌ای قرار دارند و از زیرساخت های ضعیف، فاسد و میراث برده داری، استعمار و عدم وجود یک حاکمیت مقتدر در رنجند. در برخی از این کشورها رادیکالیسم مذهبی تهدیدی جدی است. تغییرات آب و هوایی و بلایای طبیعی هم شرایط را دشوار ساخته است. در این میان، شیوع کرونا نیز مزید بر علت گردیده است.
اما با وجود تمام این مشکلات چشم انداز پرامیدی پیش روی کشورهای آفریقایی است. تابو امبکی، در مراسم تحلیف خود به عنوان رئیس جمهور آفریقای جنوبی در سال 1999 ، از ورود به «قرن آفریقا» سخن گفت. حتی پس از بحران مالی جهان، رشد اقتصاد در آفریقا، نویدبخش پیشرفت هرچند اندک ولی پایدار این قاره بود. بنابراین علی رغم تداوم مشکلات این قاره، پیشرفت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی از زمان جنگ سرد با روند رو به رشدی ادامه دارد. گویی آفریقا بعد از قرن‌ها، قرار است نقش بیشتر و مهم‌تری در اقتصاد جهان ایفا کند و تصویر متفاوتی از خود ارائه دهد. ممکن است نیمه‌ی اول این قرن از نظر رونق اقتصادی و جمعیتی متعلق به آسیا باشد، اما بی تردید نیمه دوم، متعلق به آفریقا خواهد بود و این قاره با جمعیت جوان خود، رشدی دوچندان خواهد کرد.
جمعیت آفریقا به طور حتم تا سال 2050 دو برابر خواهد شد؛ یعنی بیش از یک چهارم از جمعیت کل جهان را به خود اختصاص خواهد داد. این موضوع، به خودی خود، جالب توجه است. طبق گزارش پرایس واتر هاوس کوپرز، اگر این توسعه با رشد سطح تولید ناخالص داخلی همراه باشد، اقتصادهایی مانند نیجریه می‌توانند تا حدی از فرانسه یا آلمان پیشی بگیرند، هرچند این احتمال ممکن است در نگاه اول دور از ذهن به نظر برسد. طبق پیش بینی مرکز توسعه بین الملل دانشگاه هاروارد، احتمال دارد که هفت کشور آفریقایی در بین 15 کشوری قرار بگیرند که سریعترین رشد را تا سال 2027 دارند. این امر با بهبود سیستم های آموزشی و تلاش‌های پیگیر در جهان برای کاهش موانع تجاری در یک منطقه آزاد تجاری با قاره آفریقا ممکن خواهد شد؛ زیرا تنها تبادل کالا نیست که باعث رونق اقتصاد می‌شود، بلکه مردم نیز نقش مهمی در رشد اقتصاد دارند.
این گزارش استدلال می کند که پیشرفت آفریقا اجتناب ناپذیر است، اما این پیشرفت به طور متوازن گسترش نخواهد یافت و بیشتر بستگی به عملکرد دولتها دارد که تا چه حد پاسخگوی نیاز ملت‌ها به رشد اقتصادی و تأمین زیرساخت‌های لازم برای آن هستند.
در حالی که کمتر از یک چهارم مردم آلمان، ژاپن و انگلیس تصور می‌کنند که شرایط زندگی آنها طی 15 سال آینده بهبود می‌یابد، براساس نظرسنجی اپیسوس، دو سوم از کنیایی‌ها و اهالی نیجریه و سنگال، زندگی بهتری را برای آینده خود متصور هستند. نسل جدید آفریقا نه تنها سرشار از امید است، بلکه در صدد آن است که به آرامی ابزارهایی را برای تبدیل این امید به واقعیت فراهم آورد.
مترجم: ط. مکارمی
نظر شما