درحالی‌که هنوز کسی مسئولیت ترور اخیر یک مقام ایرانی را بر عهده نگرفته، گمانه‌زنی‌های اولیه از دست داشتن اسرائیل در این ترور حکایت دارد. اما اسرائیل چه انگیزه‌ها و اهدافی در پشت این ترور می‌تواند داشته باشد؟
تا کنون می‌دانیم که یک افسر ارشد سپاه روز یکشنبه درحالی که در مقابل خانه‌اش پارک می‌کرد، توسط دو مرد مسلح ناشناس سوار بر موتور سیکلت به ضرب گلوله کشته شد.
همچنین می‌دانیم که کشورهای کمی انگیزه و توان انجام ترور در داخل ایران را دارند و اسرائیل با استفاده از اعضای مجاهدین خلق به عنوان نیروهای نیابتی خود، تعدادی از دانشمندان ایرانی را به همین شیوه در گذشته ترور کرده است.
آخرین ترور مهمی که انجام ان به اسرائیل نسبت داده شد، ترور محسن فخری‌زاده رئیس برنامه اتمی ایران بود که نوامبر 2020 دوماه قبل از اغاز به کار جو بایدن به عنوان رئیس‌جمهور صورت گرفت. بایدن در کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که آمریکا را به برجام بازگرداند.
بر اساس گزارش‌هایی که بعدا منتشر شد، اسرائیل با استفاده از یک ربات هوش مصنوعیِ از راه دور که عواملش آن را غیرقانونی به ایران قاچاق کرده بودند، فخری‌زاده را کشت.
اگر هدف این ترورها به تعویق انداختن پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران باشد، تا حد زیادی نتیجه معکوس داشته است. به گفته بسیاری از کارشناسان، به نظر می‌رسد که پس از هر ترور، برنامه هسته‌ای ایران شتاب گرفته و اکنون به نقطه‌ای رسیده است که گفته می‌شود ایران اورانیوم غنی شده کافی برای تولید یک یا دو بمب هسته‌ای را دارد.
بنابراین به نظر می‌رسد که این ترورها با پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران ارتباطی ندارد. آنچه جالب توجه است این است که دقیقا زمانی این ترورها صورت می‌گیرد که ایران و آمریکا در آستانه پیشرفت دیپلماتیک هستند.
درواقع تیم اوباما ترورهای قبلی اسرائیل را به همین دلیل محکوم کردند زیرا می‌دانستند که این قتل‌ها برنامه هسته‌ای ایران را متوقف نمی‌کند و تنها هدف و تأثیری که دارد، متوقف کردن راه دیپلماسی است. ترور یک دانشمند در سال 2012 درست زمانی که دولت اوباما بی‌سروصدا به سمت مذاکرات هسته‌ای با ایران در حرکت بود، باعث شد مقامات عالی آمریکا به شدت این حرکت را محکوم کنند.
هویت آخرین قربانی ترور در ایران ممکن است سرنخی از قصد احتمالی قاتلان به ما بدهد. حسن صیاد خدایی سرهنگ سپاه است؛ همان سازمانی که در زمان ریاست جمهوری ترامپ در لیست سازمان‌های تروریستی قرار گرفت و از این طریق ترامپ سنگ آخر را برای جلوگیری از بازگشت آمریکا به برجام بر سر راه دولت بعدی ایالات متحده انداخت.
اگرچه تیم بایدن می‌داند که نگه داشتن سپاه در فهرست تروریستی هیچ کمکی به منافع واشنگتن در محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران نمی‌کند و ترامپ مخصوصا این کار را کرده است تا بازگشت به برجام را از نظر سیاسی برای دولت بعد پرهزینه و دشوار کند، اما تاکنون از حذف نام سپاه خودداری کرده است.
اکنون گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه تهران ممکن است بر سر خواسته خود در حذف نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی حاضر به سازش باشد. وزیر امور خارجه قطر که میانجیگری بین تهران و واشنگتن را بر عهده دارد این ادعا را مطرح کرد؛ بنابراین این سؤال مطرح است که آیا مذاکره هسته‌ای در آستانه پیشرفت بود؟
آیا به همین دلیل است که اسرائیل این بار به جای دانشمند هسته‌ای یکی از افسران سپاه را هدف گرفت؟ آیا محاسبه کرده است که کشتن یک افسر سپاه، تندروهای ایران و سپاه را تحریک می‌کند تا جلوی سازش را بگیرند؟
این نظریه با الگوهای سابق مطابقت دارد چرا که در آن الگوها نیز قتل‌ها به نظر به گونه‌ای زمان‌بندی شده بود که در تعامل دیپلماتیک ایران و آمریکا خرابکاری کند؛ به خصوص که یکی از استدلال‌های ایران در طرح خواسته حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی، این بوده است که حفظ نام سپاه در این فهرست کشتن اعضای آن را از نظر قانون آمریکا مجاز می‌کند.
ما نمی‌دانیم که اسرائیل پشت این ترور بوده یا خیر؛ اما اگر بوده، احتمالا هدفش ایجاد مانع بر سر هرگونه سازش احتمالی در مورد وضعیت سپاه است. همچنین نشان می‌دهد که استراتژی بایدن برای راضی کردن اسرائیل نتوانسته جلوی خرباکاری‌های آن کشور بر سر دیپلماسی آمریکا را بگیرد.
تغییر تاکتیک اسرائیل در مقابل ایران
خبرگزاری‌های ایران سرهنگ حسن صیاد خدایی را معاون توسعه فناوری و تسلیحات سپاه قدس معرفی می‌کنند اما بر اساس ارزیابی‌های اطلاعاتی اسرائیل و غرب، خدایی درجه سرتیپی داشت و به فرمانده فقید سپاه قدس قاسم سلیمانی بسیار نزدیک بود. به گفته این منابع، خدایی مسئولیت حمله به اهداف اسرائیل در سراسر جهان را بر عهده داشت. بر اساس گزارش‌ها خدایی در چند حمله به جان اسرائیلی‌ها در خارج از کشور از جمله انفجار خودروی بمب‌گذاری شده در سال 2012 علیه یک دیپلمات اسرائیلی در دهلی که به مجروح شدن همسرش انجامید، دست داشت.
شغل او هرچه که بود 22 مه دو شخص ناشناس سوار بر موتور به سمت اتومبیل او رفته و وی را با شلیک گلوله کشتند. بنابر گزارش‌ها مهاجمان پس از اطمینان از کشته شدن او از محل دور شدند. ورودی کوچه را نیز یک خودروی سفید مسدود کرده بود که پس از تکمیل حمله، او نیز با سرعت محل را ترک کرد.
با کمال تعجب، ایران موساد را مسئول این ترور اعلام نکرد اما اعلام نمود که از قاتلان انتقام می‌گیرد.
به نظر می‌رسد که بین سازمان‌های اطلاعاتی غرب و خاورمیانه این اجماع وجود دارد که موساد با شدت و جسارت روزافزونی به فعالیت‌های خود در ایران ادامه می‌دهد. اسرائیل مسئولیت این اقدامات را بر عهده نمی‌گیرد و مقامات اسرائیل از گفتگو در مورد این حوادث امتناع می‌ورزند اما تغییر در سیاست اسرائیل امری واضح است. اسرائیل دیگر حملاتی را که توسط نیروهای نیابتی ایران انجام می‌شود بی‌پاسخ نمی‌گذارد و از کسانی که این حملات را طرح‌ریزی می‌کنند، حتی در قلب پایتخت انتقام می‌گیرد.
کمپین ضد تروریسم اسرائیل از حمله به تأسیسات ایران در سوریه فراتر رفته و به داخل خاک ایران رسیده است. این همان راهبردی است که نفتالی بنت زمانی که به عنوان وزیر در کابینه‌های قبلی اسرائیل خدمت می‌کرد، حامی آن بود. حالا که بنت نخست‌وزیر شده، شاهد اجرای این راهبرد هستیم.
در تغییری دیگر می‌بینیم که فعالیت‌های اسرائیل در خاک ایران اعم از ترورها، آدم‌ربایی‌ها و بازجویی‌ها، توسط مردم محلی انجام می‌شود نه عوامل خارجی. به عنوان مثال اسرائیل اخیرا تأیید کرد که دو پهپاد ایرانی که به سمت اسرائیل در حرکت بودند، سرنگون شدند. اندکی پس از ان، یک انبار پهپاد در پایگاهی هوایی در غرب ایران مورد حمله قرار گرفت و منهدم شد. بر اساس گزارش‌های خبری خارجی، ایران این حمله را به نیروی هوایی اسرائیل نسبت نداد بلکه به موساد نسبت داد و این نشان می‌دهد که این انهدام توسط تیمی در داخل صورت گرفته است.
یکی از جسورانه‌ترین عملیات‌های اسرائیل، ماه آوریل انجام شد که در آن عوامل موساد در ایران، یک ایرانی به نام منصور رسولی را که ظاهرا یک قاتل اجیر شده دولتی بود، بازداشت کردند. طبق گزارش‌ها رسولی در خانه‌اش بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد و مورد بازجویی قرار گرفت. در فیلم‌هایی که از او گرفته شده، وی اعتراف می‌کند توسط سپاه برای حمله به یک دیپلمات اسرائیلی در ترکیه، یک روزنامه‌نگار فرانسوی و یک ژنرال آمریکایی در آلمان استخدام شده است.
کل این عملیات در تهران انجام شد و رسولی در پایان آزاد گشت. اندکی قبل از این عملیات، نیروهای ترکیه بر اساس اطلاعاتی که از طرف اسرائیل به آنها داده شده بود، طرح ترور یک تاجر اسرائیلی شاغل در استانبول و آنکارا را خنثی کردند.
به نظر می‌رسد که جنگ در سایه بین ایران و اسرائیل که سال‌هاست جریان دارد، شدت گرفته است. این جنگ تنها بر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز نیست، بلکه بر اساس گزارش‌ها، اسرائیل به طور منظم به اهدافی در سوریه حمله می‌کند تا جلوی استقرار ایران در سوریه و توانمندسازی موشکی حزب‌الله را بگیرد.
موساد و شین‌بت تاکنون طرح‌های زیادی را خنثی کرده‌اند که از سوی ایران علیه اهداف اسرائیلی صورت گرفته است. اوایل این ماه شین‌بت افشا کرد که شبکه‌ای ایرانی سعی داشته تاجران، دانشمندان و روزنامه‌نگاران اسرائیلی را به کنفرانس‌ها و سمینارهایی در خارج از کشور دعوت کند و احتمالا پس از آن، آنها را برباید یا به قتل برساند.
همچنین اسرائیل ادعا می‌کند که طرح‌هایی از سوی ایران برای حمله به اهداف اسرائیل در کنیا، آمریکای جنوبی و اروپا در دست اجرا بوده که افشا شده است.
گفته می‌شود که اسرائیل استراتژی خود را در قبال ایران تغییر داده و اکنون به جای برنامه هسته‌ای ایران، تمرکز خود را روی مقابله با اقدامات تروریستی ایران و استقرار این کشور در سوریه گذاشته است. برخی این سیاست را در راستای فشار آمریکا می دانند و می گویند که تل آویو زیر فشار آمریکا تعهد داده است که تمام فعالیت‌های خود را علیه برنامه هسته‌ای ایران –مادامی‌که مذاکرات بین ایران و قدرت‌های جهانی جریان دارد- متوقف کند اما رهبران اسرائیل از جمله بنت و بنی گانتز وزیر دفاع اعلام کرده‌اند که حتی در صورت حصول توافق، خود را متعهد به شرایط ان نخواهند دید.
به گفته یک منبع امنیتی اسرائیلی «راههای زیادی وجود دارد که می‌توان علیه برنامه هسته‌ای ایران اقدام کرد، بدون اینکه آمریکایی‌ها را آزرده خاطر نمود. اسرائیل به هیچ عنوان برنامه هسته‌ای ایران را نمی‌پذیرد و به تنهایی اقدام می‌کند؛ آمریکا هم این را به خوبی می‌داند. ما به هیچکس متعهد نیستیم، ولی باید عاقلانه و بر اساس اولویت‌ها حرکت کنیم. این همان کاری است که اسرائیل انجام می‌دهد»
مترجم: فاطمه رادمهر
انتشار این مطالب به معنی تأیید ادعاهای مطرح شده نیست و صرفا به منظور آشنایی خوانندگان با نظرات مختلف صورت گرفته است.
نظر شما