نگاهی به رسانه های جهان

سفر رئیسی به چین؛ امیدهای بسیار، دستاوردهای ناچیز

وقتی ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران سه شنبه گذشته برای نخستین بار طی 20 سال اخیر به چین رفت، در مقابل نقشه بزرگی از ایران ایستاد که عبارت خلیج فارس به زبان انگلیسی و فارسی روی آن نوشته شده بود

برای ناظران این اقدام یک پیام روشن داشت؛ درست دو ماه قبل شی جین پینگ رئیس جمهور چین در کنار اعضای شورای همکاری خلیج فارس بیانیه مشترکی امضا کرد که در آن خواستار حل مسالمت آمیز مسئله جزایر سه گانه بین ایران و امارات شده بود. این بیانیه خشم مقامات ایران را برانگیخت و این پیام از سوی آنها مخابره شد که برخی امور برای جمهوری اسلامی خط قرمز بوده و قابل مذاکره نیست

ولی مسئله جزایر سه گانه نمی توانست سیاست گردش به چرخ ایران را تحت تأثیر قرار دهد زیرا در شرایطی که سرمایه گذاری غربی ها و تجارت آنها با ایران رو به کاهش گذاشته، ایران به شدت به روابط اقتصادی با شرق وابسته شده است. به گفته نزدیکان دولت، سفر سه روزه رئیسی در راستای اجرای سند مشارکت راهبردی 25 ساله بین ایران و چین صورت گرفت؛ طبق این قرارداد چین صدها میلیارد دلار سرمایه وارد ایران می کند و در ازای ان ،نفت را با تخفیف می خرد. تجارت ایران و چین در سال 2020 در مجموع نزدیک به 15 میلیارد دلار بود این درحالی است که تجارت چین و آمریکا در همان سال به 615 میلیارد دلار رسید

صرف نظر از اینکه پیمان اقتصادی بین تهران و پکن محقق می شود یا خیر، حامیان این دیدار از این گفتند که این سفر نشان دهنده اهمیت ایران در منطقه است و نشان می دهد که چین روابط با ایران را به نفع ارتباط با کشورهای عرب خلیج فارس کنار نگذاشته است

حجم تجارت چین با عربستان بسیار بیشتر از تجارت این کشور با ایران است. سال 2020 تجارت چین و عربستان به رقم 65 میلیارد دلار رسید؛ علاوه بر این تجارت چین و عربستان با سرعت بیشتری نسبت به تجارت ایران و چین در حال رشد است زیرا عربستان تحت هیچ تحریمی قرار ندارد و چین مجبور نیست مقررات سختگیرانه خزانه داری آمریکا را در روابط با ریاض رعایت کند. بنابراین در یک نگاه کلی اگر چین مجبور به انتخاب شود با توجه به اینکه تجارت اندکی با ایران دارد و آینده امیدوارانه ای هم پیش روی تجارتش با ایران نیست قطعا عربستان را انتخاب می کند

با توجه به اینکه چین همچنان بزرگترین مشتری نفت ایران است، از دیگر اهداف ابراهیم رئیسی از این سفر می تواند حفظ این وضعیت باشد

به گفته مجیدرضا حریری رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین، هدف اصلی از سفر رئیسی امضای چند قرارداد بر اساس سند برنامه همکاری 25 ساله بود. بر اساس این سند براورد می شود که چین تا 400 میلیارد دلار در بخش های نفت، گاز، پتروشیمی، کشاورزی و حمل و نقل ایران سرمایه گذاری کند. به گفته حریری 15 قرارداد بر اساس طرح 25 ساله امضا شده که فعلا نمی توان جزئیات آنها را منتشر کرد. حریری اذعان داشت که روابط تجاری بین دو کشور هنوز ایده آل نیست و پتانسیل دو تا سه برابر شدن را دارد

رئیسی در این دیدار نگاه به آینده داشت و با اشاره به آمریکا و کشورهای منطقه همچون اسرائیل و عربستان گفت: «علیرغم مخالفت دشمنان، ایران و چین گام های بزرگی برداشته اند. دو کشور در شرایط سخت دوست بوده اند و دوستی هایی که در شرایط سخت ایجاد می شود باعث می شود روابط در آینده تسهیل و سرعت یابد»

ممکن است این قراردادها در آینده مثر ثمر واقع شود ولی اقتصاد ایران اکنون در شرایط سختی قرار دارد. با توجه به توقف مذاکرات هسته ای، اعمال تحریم های نفتی و بانکی و فقدان چشم انداز مثبت اقتصادی، وعده هایی که نوید روزهای بهتری در آینده را بدهد فایده ای ندارد؛ باید برای اکنون به فکر چاره بود

*منبع: المانیتور

 

جهان و پیری جمعیت

آسیا با مشکلی بزرگ مواجه است: جمعیت این قاره سریع تر از قاره های دیگر رو به پیری می رود. درصد رو به رشدی از مردم ژاپن، کره جنوبی و چین بیش از 65 سال سن دارند و اقتصاد این کشورها به دلیل کمبود نیروی کار تحت تأثیر قرار گرفته است. از سوی دیگر دولت ها برای حمایت از بازنشستگان و تأمین نیازهای مالی و غیرمالی آنها دچار چالش شده اند

این مشکل به ویژه در ژاپن قابل مشاهده است. در این خصوص با موتوکو ریچ مدیرمسئول روزنامه تایمز در توکیو صحبت کردم که در ادامه این گفتگو را می خوانید:

من: آسیا چقدر پیر شده و چرا به این نقطه رسیده است؟

موتوکو: بیایید با ژاپن شروع کنیم؛ تقریبا یک سوم از جمعیت این کشور بالای 65 سال هستند. برای مقایسه این تعداد در آمریکا حدود 17% است. کارشناسان می گویند که چین و کره جنوبی نیز در مسیر مشابهی قرار دارند و در سال های آینده به ژاپن می رسند

دلیل این امر زادوولد پایین است. در چین سیاست تک فرزندی و در ژاپن و کره جنوبی نابرابری جنسیتی و هزینه های بالای تربیتِ فرزند نقش مهمی در این امر ایفا کرده است. در این کشورها از مادران انتظارات زیادی می رود و چون زنان نمی توانند نقش مادری را همزمان با داشتن شغلی رضایت بخش ایفا کنند، ترجیح می دهند یا زایمان را به تعویق بیندازند و یا اصلا بچه دار نشوند

امید به زندگی نیز در ژاپن و دیگر کشورهای شرق دور طولانی است. برای مثال در اوکیناوا افرادی را می بینید که در صدسالگی زندگی شادی دارند و در سلامت زندگی می کنند اما وجه تاریک ماجرا این است که ژاپن از حیث داشتن بیشترین درصد افراد مسن مبتلا به زوال عقل در جایگاه نخست جهان قرار دارد و این درحالی است که نیروی کار کافی برای مراقبت از آنها وجود ندارد. حتی برای پرکردن بسیاری دیگر از مشاغل در اقتصاد کشور نیروی کار کافی نیست

*چالش افزایش جمعیت سالمند در دیگر کشورها چگونه است؟

وضعیتی که ما در آسیا با ان روبرو هستیم دیر یا زود دامنگیر دیگر کشورها نیز می شود. هم اکنون زادوولد در آمریکا در سطح پایینی قرار دارد؛ روند پیری جمعیت در ایتالیا در بین کشورهای غربی سریع ترین است ولی از آنجا که ما زودتر با این چالش مواجه شده ایم، کشورهای دیگر به ما نگاه می کنند و یاد می گیرند که چه کارهایی را باید و چه کارهایی را نباید انجام دهند

بحران پیری جمعیت به آهستگی رخ می دهد کشورها باید به آن توجه کنند و برای مقابله با آن برنامه ریزی کنند

*افراد مسن در آسیا از سلامت جسمانی خوبی برخوردار هستند؛ از حیث سلامت روان چگونه اند؟

سلامت روان یک مشکل بزرگ است؛ برخی افراد در انزوا و تنهایی می میرند؛ مردم نسبت به گذشته فرزندان کمتری دارند. این فرزندان برای کار و زندگی به شهرهای بزرگتر می روند و در موقعیتی نیستند که از والدین خود مراقبت کنند لذا افراد مسن در مناطقی که از جمعیت جوان خالی شده اند، می مانند و در انزوا زندگی می کنند

*برای مقابله با این چالش چه راه حل هایی وجود دارد؟

ژاپن تنها کشور منطقه نیست که با این مشکل دست و پنجه نرم می کند؛ سال گذشته در چین تعداد مرگ و میر برای نخستین بار در شش دهه گذشته از تعداد موالید بیشتر شد

چین با پایان دادن به سیاست تک فرزندی و تشویق خانواده ها به فرزندآوری بیشتر، به مقابله با این مشکل رفته است. در چین و ژاپن به زوج هایی که بچه دار نمی شوند برای استفاده از فناوری های باروری یارانه تعلق می گیرد

*اخیرا در مورد افراد میانسالی که در توکیو کار می کنند داستانی نوشته اید؛ ایده این داستان چگونه به ذهن شما رسید؟

در چند سالی که در توکیو زندگی کرده ام بارها دیده ام که افرادی که برای تحویل غذا یا دیگر بسته های خرید می آیند، همسن و سال پدربزرگ ها و مادربزرگ های ما هستند. آنها خیلی پیرتر از آن هستند که بخواهند هنوز کار کنند. اگر به اداره پست یا بانک ها بروید اغلب کسانی که پشت پیشخوان نشسته اند، عینک مطالعه به چشم دارند و عصای خود را آویزان کرده اند. در ایستگاههای مترو و قطار افراد مسن با دقت از پله ها بالا و پایین می روند. اینجا تعداد میانسالان به وضوح از نیویورک بیشتر است

*منبع: نیویورک تایمز

 

واکنش مسلمانان به کعبه جدید

پس از اعلام طرح جدید بن سلمان برای ساخت یک سازه بزرگ مکعبی شکل در مرکز ریاض، مسلمانان واکنش خشمگینانه خود را نسبت به این خبر در شبکه های اجتماعی نشان دادند

ابراز این خشم ناشی از آن است که گمان می رود این مکعب غول پیکر، به کعبه مقدس ترین مکان مسلمانان شباهت داشته باشد به ویژه که نام هر دو (کعبه و مکعب) از یک ریشه است

صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان در توئیتی اعلام کرد که «این پروژه به مقصد گردشگران از سراسر جهان بدل خواهد شد و آنقدر بزرگ است که می توان 20 ساختمان امپایر استیت را در آن جای داد. فناوری های پیشرفته ای که در آن استفاده می شود، شما را به دنیایی جدید خواهد برد»

روز پنجشنبه بن سلمان از پروژه جدید خود به نام مربع رونمایی کرد. هدف از این پروژه ساخت «بزرگترین مرکز شهر مدرن جهان در ریاض» است. در این طرح شاهد بازسازی محله تاریخی مربع خواهیم بود؛ همچنین ساخت یک موزه، دانشگاه فناوری، آمفی تئاتر و دیگر اماکن تفریحی و فرهنگی در مربع جدید در دستور کار است

سازه مکعب در کانون پروژه مربع قرار دارد. این سازه به عنوان یکی از بزرگترین سازه های جهان 400 متر ارتفاع، 400 متر عرض و 400 متر طول خواهد داشت. این ساختمان با الهام از سبک معماری نجدی ساخته خواهد شد. گفته می شود که مکعب ظرفیت 20 ساختمان به اندازه ساختمان امپایراستیت نیویورک را دارد، از جدیدترین فناوری ها در آن استفاده می شود و یک برج مارپیچ غول پیکر در مرکز آن قرار می گیرد

این پروژه بزرگ که توسط صندوق سرمایه گذاری عمومی حمایت مالی می شود، بخشی از چشم انداز 2030 بن سلمان است. پیش بینی می شود که با اتمام پروژه 334000 شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد گشته و 50 میلیارد دلار به اقتصاد غیرنفتی سعودی اضافه شود

با این حال بسیاری از مسلمانان با توجه به شباهت سازه مکعب با کعبه، جنبه های مثبت پروژه را نادیده گرفتند و به انتقاد از ان پرداختند

محمد حمیدی از شخصیت های آکادمیک عرب نوشت: «آیا بن سلمان در حال ساخت کعبه خود در ریاض است؟ آخرین طرحی که او انتخاب کرده کعبه سرگرمی است». وی همچنین به روایاتی اشاره کرد که گفته می شود آخرالزمان از منطقه نجد شاخ شیطان بیرون می آید

اسد ابوخلیل از دیگر چهره های دانشگاهی نیز در توئیتر نوشت: «به نطر می رسد که ولیعهد در حال ساخت کعبه ای برای خود است. آیا این کعبه را قبله جدید نمازگزاران خواهد کرد؟»

اما همه عرب ها به ویژه مردم سعودی چنین نگاهی ندارند. یکی از شهروندان عربستان در پاسخ به این انتقادات نوشت: «چرا باید ساخت هر ساختمان مکعب شکلی را به کعبه ارجاع دهیم. در ریاض ساختمان های مکعبی شکل زیادی داریم آیا این بدان معنی است که سازندگانشان می خواستند کعبه جدیدی برای مردم بسازند؟ چرا مسلمانان خارجی(غیر عربستانی) اینقدر زود تحت تأثیر اخبار غیرواقعی قرار می گیرند؟»

یکی دیگر از شهروندان عربستان، منتقدین را به سعودی هراسی متهم کرد و اتهامات را احمقانه خواند. وی از سیاست های بن سلمان دفاع کرد و با رد این تصور که ولیعهد قصد دارد اسلام را تضعیف کند، گفت که هدف او نشان دادن شکلی معتدل تر از اسلام است

همه این مناقشه ها نشان می دهد که طرح های اخیر پادشاهی سعودی در میان جامعه مسلمانان جهان تفرقه ایجاد کرده است

منبع: میدل ایست مانیتور

برای توافق واشنگتن و تهران چه چیزی لازم است

دستاوردهای بایدن چه بوده است؟ پاسخ این سؤال در سطح داخلی مطمئنا هیچ است. قیمت بنزین به سطح بی سابقه ای رسیده و قیمت مواد غذایی نیز افزایش داشته است. از نظر اشتغال مردم همچنان در پیدا کردن کار مشکل دارند؛ آزادی سلاح و جنایت و خشونت نیز هر روز زندگی آمریکایی ها را تحت تأثیر قرار می دهد

در سیاست خارجی بایدن با نادیده گرفتن مخالفت روسیه با گسترش ناتو و تهدید این کشور با عضویت اوکراین، مسکو را به سوی حمله به اوکراین سوق داد و به وقوع جنگی گسترده کمک کرد؛ جنگی که هزینه های گزافی را بر دوش کشورهای غربی گذاشته و پایانی هم برای آن متصور نیست

از سوی دیگر شاهد عقب نشینی سریع و بدون برنامه آمریکا از افغانستان بودیم؛ رویدادی که آشفتگی سیاست خارجی آمریکا را به نمایش گذاشت. به این ترتیب نتیجه بیست سال جنگ افغانستان چیزی جز بازگشت این کشور به قرون وسطی نبود

حالا بایدن برای دور دوم رقابت های انتخاباتی ریاست جمهوری نامزدی خود را اعلام کرده است. این درحالی است که برخی از عواملی که می تواند به موفقیت بایدن بینجامد (از جمله قیمت نفت) در کنترل او نیست

اما شاید بایدن بتواند راهی برای صلح با ایران بیابد و یک پیروزی بزرگ در سیاست خارجی بدست آورد. شاید اگر مردم ببینند که دیپلماسی آمریکا از رکود خارج شده و دوباره فعال شده است، بتوانند برخی از شکست های سیاست خارجی از جمله حمایت آمریکا از جنگ یمن و مداخله نظامی آمریکا در سومالی را ببخشند

موانعی که بر سر راه توافق هسته ای وجود دارد بسیار زیاد است. اهدافی که رهبران ایران در سیاست خارجی دنبال می کنند -از حمایت از گروههای مسلح در خاورمیانه گرفته تا مذاکره با غرب- مجموعه ای از اهداف پیچیده و متناقض می باشد. رویکرد ایران نسبت به امور خارجی را عوامل مختلفی از جمله تاریخ، ایدئولوژی و منافع ژئوپلیتیکی شکل می دهد؛ لذا برای رسیدن به توافق، دولت آمریکا باید تمام این عوامل را در نظر بگیرد.

یکی از مهمترین جنبه های سیاست خارجی ایران حمایت این کشور از گروههای مسلح منطقه است. ایران مدت هاست متهم است که برای نمایش قدرت و نفوذ خود در فراسوی مرزهایش، از گروههای شبه نظامی از جمله حزب الله و حماس حمایت می کند. این امر به افزایش تنش با همسایگان ایران به ویژه اسرائیل منجر شده و نگرانی ها را در مورد اهداف این کشور در منطقه افزایش داده است. ایران همچنان سیاست عراق را در کنترل خود دارد و با مداخلات خود اوضاع یمن و سوریه را پیچیده کرده است اما هرچه مشکل پیچیده تر باشد یافتن راه حل مهمتر می شود

یکی دیگر از جنبه های کلیدی سیاست خارجی ایران رابطه این کشور با غرب است. این کشور دهه ها تحت تحریم های بین المللی بوده است و آمریکا و متحدانش همچنان بدنبال وارد آوردن فشار بیشتر بر ایران برای محدود کردن برنامه هسته ای و حمایت این کشور از گروههای مسلح هستند. در دوران پایانی دولت اوباما مذاکرات ایران و غرب منجر به رفع برخی از تحریم ها در ازای وضع محدودیت هایی بر برنامه هسته ای ایران شد. در دوران ترامپ آمریکا بار دیگر بر شدت تحریم ها افزود و ایران نیز با از سرگیری برخی از فعالیت های هسته ای خود به تحریم ها واکنش نشان داد. حالا این فعالیت ها به ترس از وقوع یک درگیری گسترده تر دامن زده است

سیاست خارجی ایران بر پایه این درکِ از خود شکل گرفته است که ایران یکی از بازیگران اصلی در خاورمیانه است. این درحالی است که آمریکا تا مدتها از پذیرش اهمیت نقش ایران در منطقه ابا داشت و به ان اعتراف نمی کرد. ایران برای پیشبرد منافع خود در منطقه از تمام اهرم های نظامی، اقتصادی و سیاسی که دارد استفاده کرده و به ویژه کوشیده است که عراق را تحت نفوذ خود نگه دارد. این اقدامات منجر به افزایش تنش بین ایران با عربستان و دیگر کشورهای خلیج فارس شده است. این کشورها ایران را تهدیدی بزرگ می دانند

با این تفاصیل برای اینکه بایدن بتواند با ایران به توافق برسد چه چیزی لازم است؟

رفع تحریم ها: ایران بدنبال رهایی از تحریم های اقتصادی اعمال شده بر این کشور است. در سوی مقابل آمریکا می خواهد اطمینان حاصل کند که هرگونه کاهش تحریم مشروط به پایبندی ایران به مفاد برجام است. رسیدن به چنین توافقی گرچه دشوار ولی در سال 2015 انجام شد. بایدن باید ایران را تفهیم کند که این کشور دو انتخاب پیش رو دارد: یا به موقعیت آستانه (هسته ای شدن) برسد و تا زمانی نامحدود رنج تحریم ها را به جان بخرد، یا به جامعه بین الملل ملحق شده و از مزایای رفع تحریم ها و ارتباط آزاد با جهان برخوردار شود

محدودیت های هسته ای: هر دو طرف باید در مورد میزان محدودیت ها و نظارت بر برنامه هسته ای ایران از جمله محدودیت های غنی سازی اورانیوم و میزان ذخایر هسته ای توافق کنند. این مسئله ای نیست که غیرقابل توافق باشد چنانکه سال 2015 انجام شد

مکانیسم راستی آزمایی: هر دو طرف باید در مورد مکانیسم های راستی آزمایی از جمله بازرسی ها و نظارت های منظم به توافق برسند. تنظیم یک جدول زمانی مشخص برای لغو تحریم ها و اجرای محدودیت ها بر سر برنامه هسته ای مهم است

مشارکت منطقه ای: از انجا که خاورمیانه وضعیت پیچیده ای دارد، بازیگران منطقه ای مانند کشورهای خلیج فارس باید در مذاکرات حضور داشته باشند و به نگرانی هایشان رسیدگی شود. این احتمالا سخت ترین بخش توافق است؛ هماهنگی بازیگران منطقه ای چیزی است که آمریکا ممکن است توان دیپلماتیک برای تحقق آن را نداشته باشد. ولی موضوع یمن را می توان به ابزاری برای چانه زنی تبدیل کرد ضمن اینکه کاهش تهدید هسته ای در خلیج فارس هدفی است که همه کشورها خواهان آن هستند

نتیجه مذاکره به عوامل مختلفی از جمله تمایل ایران به انجام مذاکره ای سازنده، سطح لغو تحریم ها، سایر مشوق هایی که آمریکا مایل است به ایران ارائه دهد و حمایت جامعه بین الملل به ویژه سعودی و اسرائیل از مذاکرات بستگی دارد

روابط آمریکا و ایران پیچیده بوده و موانع مهمی نیز بر سر دستیابی به توافق وجود داشته است؛ با این حال بایدن برای تعامل مجدد با ایران و احیای برجام ابراز تمایل کرده است. او همچنین اشاره کرده که دولتش آماده تلاش های دیپلماتیک برای رسیدگی به نگرانی ها در مورد برنامه هسته ای ایران و سایر موضوعات است. برای رئیس جمهوری که بدنبال رسیدن به دستاوردی بزرگ و تضمین موفقیت خود در انتخابات بعدی است، مذاکرات هسته ای فرصتی است که ارزش امتحان کردن دارد

*منبع: theamericanconservative

مترجم: فاطمه رادمهر