خالکوبی «خدا» بین ابروهای مرد جلب توجه می کند. باور دینی او می تواند سبب دستگیری وی در داخل ایران شود؛ ارتداد جرم بزرگی است. ولی با وجود خطری که جان مرد را تهدید می کند، دادگاههای بریتانیا متقاعد نشده اند که وی به مسیحیت گرویده است.
آرش یک ایرانی است که از اسلام به مسیحیت تغییر دین داده و از بریتانیا درخواست پناهندگی کرده است ولی برای اثبات اینکه واقعا مسیحی است، با مشکل مواجه شده است. به گفته آرش مقامات مهاجرت وقتی درخواست پناهندگی او را خواندند و خالکوبی پیشانی وی را دیدند، به ادعاهایش شک کردند. ماریا ویلبی مدیر گروه پناهجویان و مهاجران می گوید: «آنها فکر می کردند که وی عمدا این خالکوبی را انجام داده تا آنها را تحت تأثیر قرار دهد ولی اینگونه نیست. آرش در بحبوحه بیماری و عمل جراحی، ارتباطش را با کلیسا حفظ کرد. او در خدا آرامش می یابد و مذهب تنها چیزی است که وی را زنده نگه داشته است»
به گفته ویلبی نوکیشانی که به خاطر تغییر دین با آزار مواجه هستند، بیشترین حجم درخواست پناهندگی ایرانیان را تشکیل می دهند. جمهوری اسلامی هرکسی را که مسلمان بدنیا امده، از گرویدن به دین دیگر منع می کند و مجازات چنین جرمی اعدام است. حدود 1.25 میلیون مسیحی در ایران زندگی می کنند؛ کسانی که مسیحی بدنیا می آیند، اجازه دارند مناسک خود را به جا آورند و مطابق عقاید خود عمل کنند ولی نوکیشان با آزار فزاینده روبرو هستند و عده زیادی از آنها تابستان گذشته دستگیر شدند. نوکیشان علاوه بر فشار حکومت، از سوی خانواده ها نیز طرد شده یا مجبور به رعایت برخی از احکام اسلامی می شوند.
نوکیشانی که از ایران گریخته اند، برای اثبات ایمان خود راه بسیار سختی را پیش رو دارند. به گفته مارک والاس کشیش کلیسای سنت پیتر که در دادگاه به نفع آرش شهادت داد: «کارهایی که یک مسیحیِ باایمان انجام می دهد، از نظر عینی بسیار سخت ثابت می شود. عبادت منظم، خدمت به دیگران، مهربانی، فداکاری و سخاوتمند بودن نمایش خوبی از تعهد فرد به مسیحیت است. بسیاری از امور نیز در ارتباط فرد با خدا است و این را نمی توان در دادگاه اثبات کرد».
ویلبی افزود: «حضور فرد در کلیسا سنجه خوبی برای اثبات تعهد فرد به مسیحیت نیست؛ ما مسیحیانی داریم که چهار مایلی کلیسا زندگی می کنند و روز یکشنبه هیچ وسیله نقلیه ای نیست که خود را به کلیسا برسانند. پس آنها باید چه کار کنند و چگونه ثابت کنند که هنوز به اعمال و مناسک مسیحیت پایبند هستند؟ اگر با 9 پوند در هفته زندگی می کنید و پول کمی برای گرفتن تاکسی دارید، این پول را برای حضور در کلیسا خرج نمی کنید و غیرمنطقی است که ما چنین انتظاری از شما داشته باشیم».
در بیشتر موارد، توصیه نامه کشیش برای پذیرش پناهندگی فرد کافی نیست ولی شهادت حضوری می تواند گاهی به متقاضیان کمک کند. در پرونده آرش، حضور کشیش والاس و شهادت او در اثبات تغییر دین وی اهمیت زیادی داشت. وقتی قاضی هیلز تصمیم خود را در اعطای پناهندگی به آرش اعلام کرد، گفت: «کشیش والاس شخصا متقاضی را غسل تعمید داده است».
آلمان و اتریش در مقایسه با بریتانیا موضع سختگیرانه تری در قبال نوکیشان دارند. بریتانیا 80% تقاضای پناهجویان نوکیش ایرانی را می پذیرد ولی این میزان در آلمان در سال 2019 در مرحله بدوی تنها 22.3% بوده که در مرحله تجدیدنظر به 19.9% نیز کاهش یافته است. طبق پژوهشی که سال 2021 در سالنامه آکادمی علوم سیاسی و اجتماعی امریکا منتشر شد، مقامات ایالتی آلمان تغییر مذهب را متداول ترین دلیل درخواست پناهندگی ایرانیان می دانند.
این پژوهش که بر اساس بررسی 36 جلسه دادگاه درخواست پناهندگی در آلمان انجام شده، نشان می دهد که قضات آلمانی از نوکیشان انتظار دارند صرفا در تجمعات مذهبی که با حضور ایرانیان برگزار می شود، شرکت نکنند. از نظر آنها پشت شرکت در چنین تجمعی، بیشتر انگیزه های اجتماعی نهفته است؛ به عبارت دیگر هدف شرکت کنندگان بیشتر ایجاد پیوند و برقراری ارتباط با هموطنان و همزبانانشان است. قضات آلمانی انتظار دارند حتی اگر نوکیشان زبان انگلیسی نمی دانند، در اجتماعات مذهبی با حضور دیگر اقوام و زبان ها شرکت کنند.
در یکی دیگر از پرونده های پناهندگی، متقاضی ایرانی، آیه غسل تعمید را فراموش کرده بود و نتوانست ان را در دادگاه بخواند؛ بنابراین دادگاه تقاضای او را رد کرد.
در آلمان و اتریش به نظر می رسد که بین کلیساهای دولتی که با مالیات مردم اداره می شود و از دولت بودجه می گیرد (همچون کلیساهای کاتولیک) و کلیساهای آزاد که با کمک های مالی مسیحیان عضو کلیسا اداره می شود (کلیساهای پروتستان) تمایز وجود دارد. در کلیساهای آزاد براحتی متقاضی غسل تعمید داده می شود لذا دادگاهها معتقدند که در این کلیساها تغییر واقعی دین صورت نمی گیرد و پناهجویان صرفا برای اینکه جایی برای گردهم آمدن و آشنا شدن با هموطنان خود پیدا کنند، عضو کلیسا می شوند. کلیساهای آزاد نیز چون با افزایش تعداد اعضا، درامد بیشتری پیدا می کنند و سود بیشتری می برند، براحتی آنها را می پذیرد.
در بریتانیا پس از حادثه ای که اخیرا در جنوب لندن اتفاق افتاد، نگرانی ها در مورد سوء استفاده از قانون اعطای پناهندگی به سبب تغییر دین افزایش پیدا کرد. در این حادثه یک مرد افغان که دو بار تقاضای پناهندگیش رد شده بود، با اسید به یک زن و دو فرزندش حمله نمود و در مجموع 12 نفر را مجروح کرد. او بار سوم و با این استدلال که مسیحی شده، توانسته بود پناهندگی بگیرد.
ترس از سهولت ادعای تغییر مذهب در بریتانیا درحال افزایش است. چهل پناهجو که با کشتی به جنوب غربی انگلستان وارد شده بودند، مدعی شدند که مسیحی شده اند. 6 نفر از آنها در 4 فوریه غسل تعمید داده شدند. کلیسا اصرار دارد که درخواست غسل تعمید واقعی بوده ولی وزیر کشور خواهان اطلاعات بیشتر در مورد صحت تغییر دین این افراد شده است.
نایجل فاراژ رهبر سابق حزب راست گرای پوپولیست استقلال بریتانیا که از حامیان سرسخت برگزیت بود، 6 فوریه در ویدئویی در یوتیوب، کلیسا را متهم به دست داشتن در حادثه حمله پناهنده افغان به چند نفر با اسید کرد. وی این سؤال را پرسید: «به چند صدهزار نفر از کسانی که از کشورهای مسلمان آمده اند و ادعای گرویدن به مسیحیت کرده اند، اجازه اقامت داده شده است؟» ریشی سوناک نخست وزیر انگلیس اخیرا طرحی را برای اخراج مهاجران به رواندا به دادگاه ارائه داد که دادگاه عالی آن را رد کرد و غیرقانونی تشخیص داد.
خالکوبی و شهادت یک کشیش به قانع کردن قاضی پرونده آرش کمک کرد ولی ممکن است بسیاری از سیاستمداران را متقاعد نکند.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما