هر سال زائران شیعه از داخل سوریه و سایر کشورها برای بزرگداشت عاشورا به حرم حضرت زینب (س) در حومه دمشق میآمدند.
در روزهای منتهی به عاشورا، خیابانها مملو از پرچمهای سیاه و سرخ عزا و چادرهای عزاداری میشد. در روز بزرگداشت، سوگواران سیاهپوش در خیابانها دسته راه می انداختند، در حسینیهها به سخنرانی روحانیان گوش میدادند و بر مصیبت امام حسین (ع) و ۷۲ یار ایشان در کربلا میگریستند.
حفاظت از حرم حضرت زینب (س)، در برابر افراطیون سنی، به شعار محوری رزمندگان شیعه در طول جنگ ۱۴ ساله سوریه تبدیل شده بود و اغلب بهعنوان توجیهی برای دخالت نیروهای ایرانی، لبنانی و عراقی در حمایت از بشار اسد مطرح میشد.
امسال، پس از برکناری ناگهانی اسد در پی یورش برقآسای شورشیان اسلامگرای سنی، محلههای شیعهنشین دمشق حال و هوایی خاموش داشتند. هتلهایی که پیشتر مملو از گردشگران مذهبی بود، خالی مانده بود. نه پرچمی برافراشته شد و نه دستهای به راه افتاد.
با اینحال مؤمنان همچنان آیینهای خود را در داخل حرم و حسینیهها بهطور آرام و زیر تدابیر امنیتی شدید برگزار کردند.
تبعات خشونت
شیعیان سوریه پس از برکناری اسد خود را در موقعیتی شکننده حس میکردند. نگرانی آنها زمانی شدت گرفت که ماه گذشته یک عامل انتحاری در کلیسایی در حومه دمشق خود را منفجر کرد و ۲۵ نفر را کشت و دهها تن را زخمی کرد. مقامهای دولتی، این حمله را به سلولی وابسته به داعش نسبت دادند و گفتند همان سلول قصد داشت به حرم حضرت زینب نیز حمله کند.
در محله زینالعابدین دمشق، عزاداران پس از عبور از گیت بازرسی و دستگاههای فلزیاب وارد حسینیهها میشدند.
قاسم سلیمان، رئیس نهادی که بین جامعه شیعه و دولت جدید هماهنگی میکند، گفت رهبران شیعه با دولت توافق کردهاند که آیینهای عاشورا را برگزار کنند، اما «برخی فعالیتهای خیابانی را کاهش دهند تا کسی آسیب نبیند و مشکلی پیش نیاید.»
او افزود: «حمله به کلیسای مار الیاس ما را در وضعیت ترس و نگرانی شدید قرار داد. بنابراین تا جای ممکن تلاش کردیم مراسم و آیینهای عاشورا را در داخل سالنها انجام دهیم.»
جعفر مشهدیه، خادم یکی از حسینیهها نیز همین نگرانیها را بیان کرد: «وضعیت امنیتی هنوز ثابت نیست؛ تدابیر پیشگیرانه زیادی در خیابانها اتخاذ نشده است. گروههایی که قصد انجام حملات تروریستی دارند، نگاه منفی به شیعیان دارند و بنابراین احتمال حوادث امنیتی وجود دارد.»
تأثیر نگرانی بر اقتصاد
نبود زائران خارجی ضربه اقتصادی سنگینی به منطقه وارد کرده است.
یک صاحب هتل در منطقه حرم حضرت زینب که بنا به ملاحظات امنیتی تنها با کنیه «ابومحمد» معرفی شد، گفت: «هیچ زائری نیست. در روزهای منتهی به عاشورا، اتاقها باید صد در صد پر باشند. معمولاً عراقیها کل منطقه را پر میکنند، اما امسال نیامدند.»
مشکلات اقتصادی او به دوران قبل از سقوط اسد برمیگردد. در ماههای پیش از یورش شورشیان در سوریه، درگیری سطح پایین میان اسرائیل و حزبالله لبنان به جنگ تمامعیار در لبنان تبدیل شد. صدها هزار نفر برای فرار از بمباران از مرز عبور کرده و وارد سوریه شدند و بسیاری از آنان با نرخهای تخفیفی در هتلهای حرم حضرت زینب اقامت کردند.
یک نگهبان در ایست بازرسی منطقه حرم حضرت زینب که او هم بنا به مقررات فقط با کنیه «ابوعمر» معرفی شد، گفت از زمان سقوط اسد هیچ مشکل امنیتی در این منطقه ندیده است.
او کسانی را که میکوشند تنش و تفرقه فرقهای ایجاد کنند «افراد فاسد وابسته به رژیم سابق» توصیف کرد و گفت: «آنها میخواهند با دامن زدن به فرقهگرایی کشور را تخریب کرده و میان ما مشکل ایجاد کنند؛ اما این تلاشها فردی است.»
ابوعمر به گروهی از مردان محلی که روی پیادهرو در کنار یک قهوهخانه نشسته بودند و قلیان میکشیدند، اشاره کرد و افزود: «اگر آنها در مجاورت ما و کنار یک ایست بازرسی امنیتی احساس امنیت نمیکردند، اینجا نمینشستند.»
سلیمان ابراز امیدواری کرد که سال آینده زائران خارجی بازگردند و شیعیان بتوانند عاشورا را آشکارا برگزار کنند و دیگر سوریها نیز مانند گذشته برای مشاهده این آیینها بیایند.
او گفت: «امیدواریم سال آینده اوضاع به روال سابق بازگردد. این درخواستی است از دولت، دستگاه امنیت عمومی و همه چهرههای سیاسی. ما یکی از اجزای سازنده این کشور هستیم.»
نظر شما