چگونه افراد مسن از مزایای فناوری جدید برای مغز بهرهمند میشوند
همهچیز با یک دوره تایپ در دبیرستان آغاز شد.
«واندا وودز» به پیشنهاد پدرش در این دوره ثبتنام کرد، چون او معتقد بود تسلط بر تایپ، به پیدا کردن شغل کمک میکند. درست هم بود: سازمان حفاظت محیطزیست ایالات متحده او را به عنوان کارمند پارهوقت بعد از مدرسه، زمانی که هنوز سال سوم دبیرستان بود، استخدام کرد.
سرپرستش او را «پشت دستگاهی به نام واژهپرداز» نشاند. خانم وودز، که اکنون ۶۷ ساله است، به یاد میآورد: «این دستگاه بزرگ و حجیم بود و از کارتهای مغناطیسی برای ذخیره اطلاعات استفاده میکرد. با خودم گفتم: خب، بد هم نیست، خوشم آمده.»
دههها بعد، او همچنان از کار با آن لذت میبُرد. در سال ۲۰۱۲ ــ نخستین سالی که بیش از نیمی از آمریکاییهای بالای ۶۵ سال از اینترنت استفاده کردند ــ او یک کسبوکار آموزش کامپیوتر راه انداخت. اکنون او مربی در «سینیور پلنت» در دنور است، طرحی که با حمایت AARP به سالمندان کمک میکند فناوری را یاد بگیرند و با آن بهروز بمانند. خانم وودز هیچ برنامهای برای بازنشستگی ندارد و میگوید: «کار با تکنولوژی باعث میشود من هم در جریان همهچیز بمانم.»
با توجه به دههها هشدار درباره تهدیدات فناوری برای مغز و سلامت روان ــ گاهی تحت عنوان «زوال عقل دیجیتال» ــ شاید انتظار داشته باشید که اثرات منفی فناوری را روی بزرگسالان ببینید.
اما نتیجه پژوهش ها برعکس است. «در میان نسل پیشگام دیجیتال، استفاده از فناوری دیجیتال روزمره با کاهش خطر اختلال شناختی و زوال عقل همراه بوده است»، این را «مایکل اسکالین» عصبشناس شناختی در دانشگاه بایلور میگوید.
دکتر اسکالین و «جرد بنج» عصبروانشناس دانشگاه تگزاس در آستین، نویسندگان یک تحلیل جدید درباره اثرات استفاده از فناوری بر افراد بالای ۵۰ سال بودند.
آنها دریافتند کسانی که از رایانه، گوشی هوشمند، اینترنت یا ترکیبی از آنها استفاده میکردند، در آزمونهای شناختی عملکرد بهتری داشتند و نرخ پایینتری از اختلال شناختی یا تشخیص زوال عقل نسبت به افرادی که کمتر یا اصلاً از فناوری استفاده نمیکردند، نشان دادند.
دکتر اسکالین میگوید: «معمولاً در مطالعات مختلف، نتایج متغیری میبینید.» اما در این تحلیل که شامل ۵۷ مطالعه با بیش از ۴۱۱ هزار سالمند بود و در مجله Nature Human Behavior منتشر شد، تقریباً ۹۰ درصد مطالعات نشان دادند که فناوری اثر محافظتی بر شناخت دارد.
بخش زیادی از نگرانیها درباره فناوری و شناخت، از پژوهش روی کودکان و نوجوانانی آمده که مغزشان هنوز در حال رشد است.
اسکالین میگوید: «شواهد نسبتاً قانعکنندهای وجود دارد که در صورت مواجهه بیش از حد جوانان با صفحهنمایشها و دستگاههای دیجیتال، مشکلاتی در توجه، سلامت روان یا رفتار پدید میآید.»
مغز سالمندان نیز انعطافپذیر است، اما کمتر از مغز جوانان. و کسانی که در میانسالی با فناوری آشنا شدند، پیشتر «مهارتها و تواناییهای پایه» را یاد گرفته بودند. سپس، برای مشارکت در جامعهای که به سرعت تغییر میکرد، مجبور شدند خیلی چیزهای جدید بیاموزند.
چنین تحلیلهایی نمیتوانند رابطه علت و معلول را ثابت کنند. آیا فناوری شناخت سالمندان را بهبود میبخشد، یا افرادی که توان شناختی پایینی دارند، از فناوری دوری میکنند؟
دکتر دورایسوامی میگوید: «هنوز نمیدانیم داستان مرغ و تخممرغ است یا نه.»
با این حال، اسکالین و بنج پس از در نظر گرفتن سلامت، تحصیلات، وضعیت اقتصادی و سایر عوامل جمعیتشناختی، همچنان تفاوت معناداری در توانایی شناختی میان کاربران فناوری دیجیتال مسن پیدا کردند.
چه چیزی میتواند این ارتباط را توضیح دهد؟
اسکالین میگوید: «این دستگاهها چالشهای پیچیده و تازهای ایجاد میکنند. اگر از آنها دست نکشید و از پس ناامیدی برآیید، درگیر همان چالشهایی میشوید که مطالعات نشان دادهاند برای شناخت مفید هستند.»
حتی سر و کله زدن با بهروزرسانیهای مداوم، عیبیابیها و سیستمعاملهای تازه، ممکن است مزیت داشته باشد. «مجبور شدن به یادگیری دوباره، خودش یک چالش مثبت ذهنی است.»
علاوه بر این، فناوری دیجیتال ممکن است با تقویت ارتباطات اجتماعی ــ که برای جلوگیری از زوال شناختی مؤثر شناخته شده ــ از سلامت مغز محافظت کند. یا ابزارهایی مانند یادآورها و اعلانها میتوانند تا حدی کاهش حافظه را جبران کنند. همچنین اپلیکیشنها به حفظ تواناییهای کاربردی مانند خرید و بانکداری کمک میکنند.
مطالعات زیادی نشان دادهاند که با وجود افزایش تعداد کلی افراد مبتلا به زوال عقل به دلیل پیر شدن جمعیت، نسبت سالمندانی که دچار زوال عقل میشوند در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی رو به کاهش است.
پژوهشگران این کاهش را به عوامل متعددی نسبت دادهاند، از جمله کاهش مصرف دخانیات، سطح بالاتر تحصیلات و درمان بهتر فشار خون. دکتر دورایسوامی میگوید احتمالاً استفاده از فناوری هم بخشی از این روند است.
البته فناوری دیجیتال خطراتی هم دارد. کلاهبرداریها و فریبهای آنلاین سالمندان را هدف قرار میدهند و مبالغی که سالمندان نسبت به جوانان از دست میدهند بسیار بیشتر است. انتشار اطلاعات نادرست هم خطر خاص خود را دارد.
همچنین، مانند هر سنی، استفاده بیش از حد لزوماً بهتر نیست.
دکتر دورایسوامی هشدار میدهد: «اگر روزی ۱۰ ساعت در نتفلیکس غرق شوید، ممکن است ارتباطات اجتماعیتان را از دست بدهید.» فناوری نمیتواند «جایگزین سایر فعالیتهای سالم برای مغز» مانند ورزش و تغذیه مناسب شود.
بوت میگوید تغییرات فناورانه معمولاً از یک الگو پیروی میکنند: «یک فناوری جدید معرفی میشود و نوعی وحشت ایجاد میکند. از تلویزیون و بازیهای ویدیویی گرفته تا تازهترین و شاید ترسناکترین تحول، یعنی هوش مصنوعی، خیلی از این نگرانیها واکنشهای اغراقآمیز اولیه هستند. بعد، با گذشت زمان، میبینیم آنقدرها هم بد نیست و حتی ممکن است مزایایی داشته باشد.»
خانم وودز مثل بیشتر همسنوسالهایش، در دنیای آنالوگ چکهای کاغذی و نقشههای کاغذی بزرگ شد. اما وقتی در دهه ۸۰ و ۹۰ از یک شغل به شغل دیگر رفت، به کامپیوترهای رومیزی IBM رسید و نرمافزارهای «لوتوس ۱-۲-۳» و «ویندوز ۳.۱» را یاد گرفت.
در همین مسیر، زندگی شخصیاش هم دیجیتالی شد: یک رایانه رومیزی در خانه برای پسرانش، یک تلفن همراه، و یک ساعت هوشمند برای شمارش قدمها.
این روزها، خانم وودز قبوضش را آنلاین پرداخت میکند و خرید اینترنتی انجام میدهد، از تقویم دیجیتال استفاده میکند و با اعضای خانوادهاش در گروههای پیامکی در ارتباط است. به نظر نمیرسد که او از هوش مصنوعی ــ تازهترین تحول بزرگ فناوری ــ هراسی داشته باشد.
سال گذشته، او از چتباتهای هوش مصنوعی مثل Gemini و ChatGPT برای برنامهریزی یک سفر با کاروان به کارولینای جنوبی استفاده کرد. حالا هم دارد از آنها برای ترتیب دادن یک سفر دریایی خانوادگی به مناسبت پنجاهمین سالگرد ازدواجش کمک میگیرد.
چرا سفر باعث یبوست میشود؟
گاهی مجبورم برای کار سفر کنم و ممکن است یک هفته یا بیشتر از خانه دور باشم. در تمام مدتی که نیستم، اجابت مزاج ندارم. آخر سفر، شکمم ورم کرده و واقعاً حالم بد است. پیشنهاد شما چیست؟
واقعیت این است که همه ما در تعطیلات یا سفر، دفع متفاوت و غیرعادی داریم.
این موضوع در هر نوع سفری صدق میکند، چه کاری و چه تفریحی.
رودههای ما به روتین و نظم روزانه علاقه دارند. بدن ما طوری تنظیم شده که در زمانهای خاصی بهترین عملکرد را در دفع دارد: یک تا دو ساعت اول بعد از بیدار شدن، کمی پس از وعدههای غذایی، بعد از یک فنجان قهوه و بعد از ورزش. این محرکهای کلاسیک به روده بزرگ پیام میدهند تا منقبض شود؛ مدفوع را به جلو براند و باعث ایجاد حس «فوریت» برای رفتن به دستشویی شود.
وقتی سفر میکنیم، همه چیز در برنامه روزانهمان به هم میریزد. مدام در حرکتیم و بهراحتی دچار استرس میشویم، که این تغییرات، الگوی دفع را کاملاً مختل میکند. علاوه بر این، اغلب وقتی نیاز به دفع داریم، تنها گزینه پیش رو سرویس بهداشتی عمومی است. همین موضوع بهتنهایی آنقدر اضطراب ایجاد میکند که بعضیها اصلاً قادر به دفع نمیشوند.
علاوه بر این، در سفر معمولاً کمتر آب مینوشیم، غذاهای فرآوریشده و پرکربوهیدرات بیشتری میخوریم و معمولاً دیگر به اندازه خانه قهوه نمینوشیم یا ورزش نمیکنیم (ساعتها نشستن در هواپیما هم اصلاً به رودهها کمک نمیکند).
به همین دلیل، «یبوست مسافرتی» بسیار شایع است.
من شدیداً توصیه میکنم که از همان ابتدای سفر – حتی یکی دو روز قبل از حرکت – چیزی مصرف کنید که کمککننده باشد. پیشگیری همیشه آسانتر از درمان یک مشکل در اوج بحران است. با چیزی ساده شروع کنید، مثل یک مکمل فیبر اضافه یا میرالاکس (MiraLax)، که یک ملین ملایم است و با کشاندن آب به رودهها کار میکند. اگر اینها مؤثر نبود و دیدید که واقعاً دچار گرفتگی شدید، میتوانید از یک ملین محرک مثل سنا استفاده کنید که بدون نسخه در داروخانهها قابل تهیه است.
چطور میتوانم با افزایش سن عضله بسازم؟
شنیدهام که از ۳۰ سالگی به بعد، هر دهه تا ۸ درصد از حجم عضلاتمان را از دست میدهیم. بهترین راه برای ساخت عضله جدید در میانسالی و پس از آن چیست؟
حفظ و ساخت عضله جدید با بالا رفتن سن سختتر میشود. حتی اگر بهطور منظم ورزش کنید، ممکن است متوجه شوید که انجام کارهایی مثل باز کردن درب شیشه ترشی یا بلند کردن یک چمدان برایتان سختتر از گذشته شده است.
با افزایش سن، عضلات شما نسبت به عواملی که پیشتر باعث رشدشان میشدند – یعنی تمرینات قدرتی همراه با یک رژیم غذایی غنی از پروتئین – کمتر واکنش نشان میدهند. این را بردلی شونفلد، استاد علوم ورزشی در کالج لِهمَن نیویورک میگوید.
همزمان، هورمونهای جنسی – عمدتاً تستوسترون در مردان و استروژن در زنان – با افزایش سن کاهش مییابند، که این موضوع نیز توانایی بدن در ساخت عضله جدید را محدود میکند. همچنین التهاب مزمن ممکن است با سن بیشتر شود، و این کار ترمیم و ساخت عضله جدید را دشوارتر میکند، چون سیستم ایمنی باید سختتر کار کند تا بدن را سالم نگه دارد.
اما دکتر شونفلد میگوید تمرینات قدرتی میتواند تا حد زیادی روند این تغییرات را کند یا حتی معکوس کند. هرچند مقداری کاهش عضله اجتنابناپذیر است، اما سرعت این کاهش تحت تأثیر سبک زندگی قرار دارد. او تمرینات مقاومتی را به پسانداز برای بازنشستگی تشبیه میکند: هرچه زودتر شروع کنید، آینده بهتری خواهید داشت. با این حال، حتی اگر دیر شروع کنید، باز هم میتوانید در هر سنی عضله جدید بسازید.
میتوان ساعت را کند کرد
مطالعات زیادی نشان میدهند که بزرگسالان از حدود ۳۰ سالگی، هر دهه ۳ تا ۸ درصد از توده عضلانی بدون چربی خود را از دست میدهند و پس از ۵۰ سالگی این روند سریعتر میشود. اما کارشناسان میگویند این کاهش، علاوه بر تغییرات فیزیولوژیکی، ناشی از تغییر در عادتهای ورزشی است. هرچه کمتر از عضلاتتان کار بکشید، توان آنها کمتر میشود و سریعتر تحلیل میروند.
کریستوفر میلر، مربی قدرت و آمادگی جسمانی در بخش توانبخشی و عملکرد انسانی بیمارستان مونت ساینای، میگوید این میتواند به یک چرخه نزولی خطرناک منجر شود: مردم میبینند که ورزش کردن برایشان سختتر شده، پس کمتر ورزش میکنند و بعد دوباره ورزش برایشان سختتر میشود.
در مقابل، افرادی که تا میانسالی و سالمندی به تمرینات قدرتی ادامه میدهند، معمولاً حجم عضلانی بیشتری حفظ میکنند. اما حتی اگر تا امروز غیر فعال بودهاید، تمرینات قدرتی میتواند روند کاهش عضله را متوقف یا معکوس کند.
اگر میخواهید در هر سنی عضله بیشتری داشته باشید، این کارها را انجام دهید:
۱. فراتر از منطقه راحتی خود وزنه بزنید.
دکتر شونفلد میگوید مهم نیست وزنه سبک بلند کنید یا سنگین؛ نکته مهم این است که در تمرینات قدرتی خود، بهطور منظم بدن را به چالش بکشید. «چند تکرار آخر باید واقعاً سخت باشند»؛ چیزی که مربیان به آن «تمرین نزدیک به ناتوانی عضله» میگویند.
میلر میگوید با افزایش سن، استمرار اهمیت بیشتری پیدا میکند، چون هرچه سن بالاتر برود، برای حفظ یا ساخت عضله جدید باید مداوماً عضلات را تحت فشار قرار دهید.
همچنین، بدنهای مسنتر وقتی آمادگی خود را از دست بدهند، زمان بیشتری لازم دارند تا دوباره قدرت و توانشان را باز یابند، بنابراین هرچه کمتر بهطور منظم عضلاتتان را تمرین دهید، افت شما سریعتر و شدیدتر خواهد بود.
کارشناسان پیشنهاد میکنند حداقل دو جلسه تمرین قدرتی ۲۰ تا ۳۰ دقیقهای در هفته انجام دهید.
۲. پروتئین – و کربوهیدرات – بخورید.
چون با گذشت زمان، عضلات نسبت به پروتئین واکنشپذیری کمتری پیدا میکنند، ممکن است لازم باشد پروتئین بیشتری مصرف کنید تا توده عضلانی خود را حفظ یا تقویت کنید و بهتر است درصد بیشتری از کالری روزانهتان را از پروتئین تأمین کنید.
اما نباید کربوهیدرات را کم کنید. دکتر فریدلندر میگوید برای داشتن انرژی کافی جهت تمرینات قدرتی به کربوهیدرات نیاز دارید. بیشتر کربوهیدراتها باید از نوع پیچیده (مثل غلات کامل) باشند تا سوخت طولانیمدت فراهم کنند، و کربوهیدراتهای ساده (مثل میوه) میتوانند انرژی سریع قبل، حین یا بعد از تمرین فراهم نمایند.
کارشناسان همچنین میگویند برخی سالمندان میتوانند با افزودن مکمل کراتین به رژیم غذایی خود، به رشد عضله کمک کنند.
۳. برای ریکاوری عجله نکنید.
با افزایش سن، باید به زمان ریکاوری بین جلسات تمرین اهمیت بیشتری بدهید. دکتر فریدلندر میگوید در روزهای ریکاوری میتوانید فعال باشید، اما باید مراقب باشید که بیش از حد روی گروههای عضلانی که تازه تمرین دادهاید کار نکنید، چون این کار میتواند نتیجه معکوس بدهد: نهتنها رشد عضله را مختل میکند، بلکه خطر آسیبدیدگی را هم افزایش میدهد.
پیادهروی تند یا دوچرخهسواری آرام میتواند گزینههای خوبی برای روز ریکاوری فعال باشند.
علاوه بر اولویتدادن به ریکاوری، خواب کافی و مدیریت استرس نیز میتواند التهاب مزمن را کاهش دهد و توانایی شما در ساخت عضله را بهبود بخشد.
در نهایت، میلر میگوید باید صبور باشید. ممکن است بیشتر از گذشته طول بکشد تا رشد عضله را ببینید یا احساس کنید، اما اگر بهطور مداوم روی عضلاتتان کار کنید، این اتفاق میافتد. نسخه مسنترِ شما از این تلاش قدردانی خواهد کرد.
گوشی شما پر از میکروب است؛ چطور آن را بدون آسیب رساندن تمیز کنید
ما دستهایمان را میشوییم، دستههای چرخدستی خرید را ضدعفونی میکنیم و میزهای کافه را پاک میکنیم. اما درباره گوشیهایمان چه؟ ما این دستگاهها را روزانه دهها بار لمس میکنیم و آنها را همه جا با خود میبریم؛ از آشپزخانه گرفته تا میز ناهارخوری و حتی داخل سرویس بهداشتی.
گوشیها میتوانند به انواع مختلفی از میکروبها آلوده شوند. آخرین باری که گوشیتان را تمیز کردید چه زمانی بوده و با چه چیزی؟
اگر از مواد یا ابزار نادرست استفاده کنید، ممکن است پوششهای محافظ گوشیتان را از بین ببرید، آببندی ضدآب آن را تخریب کنید یا حتی حساسیت لمسیاش را کاهش دهید.
آیا واقعاً لازم است گوشیها را تمیز کنیم؟
صفحهنمایشهای لمسی پر از اثر انگشت و لکه میشوند، بنابراین از نظر ظاهری و عملکردی دلایل خوبی برای پاک کردن صفحه وجود دارد.
دلیل دیگر به نگرانیهای بهداشتی برمیگردد. هر زمان که گوشیهای همراه آزمایش شدهاند، دانشمندان بیتردید صدها گونه باکتری و ویروس پیدا کردهاند.
هرچند همه اینها باعث بیماری نمیشوند، اما امکان انتقال آنها وجود دارد. ما در حالی که در سرویس بهداشتی هستیم از گوشی استفاده میکنیم و بعد آن را نزدیک دهانمان میبریم، هنگام غذا خوردن آن را لمس میکنیم، و در جلسات، کافهها، مهمانیها و کلاسهای درس بین افراد مختلف دستبهدست میکنیم.
برخلاف دستها که میتوان آنها را روزانه چندین بار شست، گوشیها بهندرت بهطور کامل – یا حتی اصلاً – تمیز میشوند.
اگر میخواهید گوشیتان را ضدعفونی کنید، مهم است که این کار را بدون آسیب رساندن به آن انجام دهید.
برخی محصولات تمیزکننده به گوشی شما آسیب میزنند
شاید فکر کنید پاککردن سریع با مواد شوینده خانگی یا ضدعفونیکننده دست یک میانبر هوشمند برای تمیز نگه داشتن گوشی است. اما بسیاری از این محصولات میتوانند به مرور زمان سطح و قطعات داخلی دستگاه شما را تخریب کنند.
برای مثال، اپل و سامسونگ هر دو توصیه میکنند که از وایتکس، پراکسید هیدروژن، سرکه، اسپریهای آئروسل، شیشهپاککنها یا دستمالهای الکلی با غلظت بالاتر از ۷۰ درصد روی دستگاههایشان استفاده نشود.
بیشتر گوشیهای هوشمند دارای یک لایه اولئوفوبیک هستند؛ لایه نازکی که به مقاومت در برابر اثر انگشت و لکه کمک میکند. مواد شیمیایی قوی مانند الکلها، استون یا پاککنندههای حاوی آمونیاک میتوانند این پوشش را از بین ببرند، صفحهنمایش را در برابر لکهها آسیبپذیرتر کنند و حساسیت لمسی را کاهش دهند.
سرکه که یک ضدعفونیکننده خانگی رایج است، به دلیل اسیدیته بالا میتواند لبههای آلومینیومی یا پلاستیکی را دچار خوردگی کند. وایتکس و پراکسید هیدروژن هرچند ضدعفونیکنندههای بسیار مؤثری هستند، برای مواد ظریف بهکاررفته در لوازم الکترونیکی مصرفی بیش از حد قویاند.
دستمالهای با درصد بالای الکل نیز میتوانند پلاستیکها را خشک و شکننده کنند.
به بیان ساده: اگر یک شوینده بهاندازهای قوی است که سطح میز آشپزخانهتان را ضدعفونی کند، احتمالاً برای گوشی شما بیش از حد خشن است.
پس چطور باید گوشیام را تمیز کنم؟
خبر خوب این است که تمیز کردن صحیح گوشی ساده و کمهزینه است. فقط کافی است دستورالعملهایی را که توسط تولیدکنندگان اصلی ارائه شده دنبال کنید. همچنین باید هنگام تمیز کردن گوشی، آن را از برق بکشید و قاب یا لوازم جانبی را جدا کنید.
بیشتر شرکتهای فناوری توصیه میکنند از دستمالهای الکلی ایزوپروپیل ۷۰ درصد (نه بالاتر)، پارچههای نرم میکروفایبر، و برسهای نرم ضدالکتریسیته ساکن از جنس نایلون، موی اسب یا بز برای تمیز کردن بخشهای ظریفی مانند شبکه بلندگوها و درگاههای شارژ استفاده شود.
در دوران همهگیری کووید، اپل دستورالعملهای خود را تغییر داد و اجازه استفاده از دستمالهای ضدعفونیکننده کلوراکس و الکل ایزوپروپیل ۷۰ درصد را برای آیفونها داد، به شرط آنکه بهآرامی استفاده شوند تا پوشش صفحه آسیب نبیند و رطوبت وارد دستگاه نشود.
سامسونگ نیز توصیه مشابهی دارد و پیشنهاد میکند کاربران گوشی خود را با پارچه میکروفایبر که کمی به محلول الکلی ۷۰ درصد آغشته شده پاک کنند و از تماس مستقیم محلول با پورتها و درگاهها خودداری کنند.
هنگام استفاده از این نکات از آسیب تصادفی جلوگیری کنید
هرگز مایع را مستقیماً روی گوشی اسپری نکنید، زیرا ممکن است رطوبت وارد پورتها و قطعات داخلی شود و باعث اتصال کوتاه یا خوردگی گردد.
غوطهور کردن گوشی در هر محلول تمیزکننده نیز خطرناک است، حتی برای مدلهای ضدآب؛ زیرا آببندهایی که مانع ورود آب میشوند – مانند واشرهای لاستیکی، چسبها، پوششهای نانویی و لایههای سیلیکونی – ممکن است به مرور زمان تخریب شوند.
از استفاده از دستمال کاغذی، دستمال توالت یا پارچههای زبر خودداری کنید؛ زیرا ممکن است روی صفحه خش بیندازند یا پرزهایی بر جای بگذارند که در درگاهها گیر کند.
در نهایت، مراقب تمیزکاری بیش از حد باشید. پاک کردن یا ساییدن بیش از اندازه میتواند پوششهای محافظ را فرسوده کند و گوشی را در برابر اثر انگشت، لکهها و آسیبهای سطحی بلندمدت آسیبپذیرتر سازد.
هر چند وقت یکبار باید گوشیام را تمیز کنم؟
هیچ قانون دقیقی برای دفعات تمیز کردن گوشی وجود ندارد، اما یک پاکسازی کامل حداقل هفتهای یکبار در شرایط استفاده عادی منطقی است.
اگر گوشیتان را مرتباً به محیطهای پرخطر مانند وسایل نقلیه عمومی، بیمارستانها، باشگاههای ورزشی یا سرویسهای بهداشتی میبرید، بهتر است دفعات تمیزکاری را افزایش دهید.
اگر واقعاً به بهداشت اهمیت میدهید، منطقی است که نهتنها دستهایتان را تمیز کنید، بلکه یکی از وسایلی را که هر روز بیشترین تماس را با آن دارید نیز تمیز نگه دارید.
چراغها از همیشه روشنتر شدهاند. آیا این برای چشمانتان مضر است؟
چند سال پیش، ماری گلیوزنکمپ پرز متوجه شدت فوقالعاده نور چراغهای جلوی خودروها در مناطق روستایی ایالت واشنگتن شد. او میگوید: «وقتی در پیچ جاده میپیچی، این چراغها درست توی چشمت میزنند. باعث میشوند واکنشتان کندتر شود. این واقعاً یک خطر ایمنی است.»
به عنوان یک نماینده کنگره ایالات متحده، او در حال تلاش است تا مقررات فدرال را برای محدود کردن میزان روشنایی چراغهای جلو تغییر دهد. گلیوزنکمپ پرز — که علاوه بر مسئولیت سیاسی، بنیانگذار یک تعمیرگاه خودرو نیز هست — اشاره میکند که با وجود پیشرفت ایمنی خودروها در یک دهه اخیر، تعداد کل تلفات جادهای افزایش یافته است. تصادفات مرگبار به طور نامتناسبی در شب رخ میدهند، زمانی که روشنایی چراغهای جلو افزایش یافته است.
اما موضوع فقط چراغهای خودرو نیست. چشمان ما به طور فزایندهای در معرض هجوم تابلوهای تبلیغاتی، چراغهای خیابانی، و صفحهنمایشهای دستگاههای شخصی قرار دارند. این تابش خیرهکننده میتواند بر بینایی طولانیمدت تأثیر بگذارد. ژاکلین بوون، رئیس انجمن اپتومتری آمریکا، میگوید: «چراغهای با شدت بالا بالقوه مضر هستند چون مقدار زیادی روشنایی را در یک نقطه کوچک متمرکز میکنند.»
دنیای پرنور جدید
چراغهای LED میزان روشنایی محیط ما را به طرز چشمگیری بالا بردهاند. در مقایسه با فناوریهای قبلی، LEDها نور متمرکزتر و جهتدارتری میتابانند و بهویژه حاوی نور آبی شدید هستند.
این فناوری که در دهه ۱۹۶۰ اختراع شد، تا دهه ۹۰ میلادی چندان رایج نبود. اما از آن زمان، LEDها بهطور گسترده پذیرفته شدهاند، دید را افزایش داده و حتی بهرهوری را بالا بردهاند.
با این حال، آنها به ایجاد آلودگی نوری متهم هستند. این نور آبی اضافی باعث شکایتهای فراوان شده است. چراغهای LED جلوی اتومبیل ها بهخصوص آزاردهنده هستند. گلیوزنکمپ پرز اخیراً نظرسنجیای انجام داده که در آن تقریباً ۷۰٪ از شرکتکنندگان گفتهاند این چراغها بیش از حد روشناند. طبق گفته سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراهها (NHTSA)، حدود سهچهارم خودروهای سواری تولید شده در سال ۲۰۲۳ دارای چراغهای جلوی LED هستند.
صفحهنمایش لپتاپها، تبلتها و سایر دستگاهها، منبع مداوم و نامحسوس دیگری از نور LED هستند. بوون توضیح میدهد: «به یاد بیاورید که مادرها میگفتند به لامپ نگاه نکنید؟ خب، یک صفحهنمایش در واقع فقط یک لامپ تخت و مربعشکل است.» حدود یکسوم از ما بیش از هفت ساعت در روز به چنین صفحههایی خیره میشویم.
کور شده بر اثر نور
این نور شدید میتواند به سلامت چشم آسیب برساند، گرچه هنوز میزان دقیق خطر مشخص نیست. افرادی که بعد از اوایل دهه ۲۰۰۰ به دنیا آمدهاند، ناآگاهانه در یک آزمایش طبیعی شرکت کردهاند که نشان خواهد داد چشمهایشان چگونه در برابر یک عمر قرار گرفتن در معرض نور شدید مقاومت میکند.
دکتر جاشوا دانیف، استاد چشمپزشکی دانشگاه پنسیلوانیا، میگوید: «نور بیش از حد میتواند به شبکیه — بافت حساس به نور در پشت چشم — آسیب بزند.»
نگاه کردن مستقیم به خورشید میتواند یک نقطه کور دائمی ایجاد کند. فناوریهای مدرن مانند آتشبازی، چراغهای جلو و صفحهنمایشها شدتشان به اندازه نور خورشید نیست، اما قرارگیری مداوم در معرض آنها ممکن است در طول زمان مضر باشد. پژوهشگران هنوز نتوانستهاند میزان این مواجههها را در طول عمر محاسبه کنند.
نورهای شدید ممکن است باعث افزایش موارد ابتلا به دژنراسیون ماکولای وابسته به سن (AMD) شوند، که هماکنون ۱۱ میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار داده است. این نورها میتوانند در تشکیل آب مروارید و سوختگی سطحی چشم (فتوکراتیت) نیز نقش داشته باشند.
رنگ چشم هم در حساسیت نقش دارد. دانیف میگوید: «چشمهای آبی و سبز چون رنگدانه کمتری دارند، نور بیشتری را به شبکیه منتقل میکنند و در نتیجه به طور میانگین در معرض خطر بالاتری نسبت به چشمهای تیره هستند.»
ایمنی در رانندگی
افرادی که دچار مشکلات بینایی خاصی هستند، بیشتر از نورهای شدید آسیب میبینند. بهویژه چراغهای LED میتوانند برای این افراد درد چشم ایجاد کنند و باعث تصادفات رانندگی در شب شوند.
چراغهای LED جلوی خودروها تابش خیرهکننده زیادی ایجاد میکنند که تشخیص اجسام را سختتر میکند. همچنین ممکن است باعث «سفید شدن» موقت دید شوند، یعنی نوری که به چشم میرسد سلولهای شبکیه را موقتاً از کار میاندازد و چند ثانیه طول میکشد تا دوباره بازیابی شوند.
افراد مسنتر بهویژه با مشکلاتی مثل AMD بیشتر در شب آسیبپذیرند. این مشکل برای عابران پیاده هم وجود دارد.
خشکی چشم — که با افزایش سن یا بیماریهایی مثل سندرم شوگرن و حتی استفاده بیش از حد از صفحهنمایشها رخ میدهد — یکی دیگر از عوامل حساسیت به نور است. وقتی به صفحهنمایش خیره میشویم، کمتر پلک میزنیم، که این باعث کاهش رطوبت چشم میشود.
برای رفع مشکل، علاوه بر کاهش زمان کار با صفحهنمایش، باید خود را به پلک زدن بیشتر عادت دهید و در صورت نیاز از قطرههای اشک مصنوعی بدون مواد نگهدارنده استفاده کنید.
محافظت از چشمها در برابر نور شدید
معاینات منظم چشم از دهه ۴۰ سالگی به بعد
مصرف آنتیاکسیدانهای لوتئین و زآگزانتین موجود در سبزیجات برگدار تیره مثل اسفناج و کلمبرگ
کاهش نور آبی در شب با استفاده از نرمافزارهایی مانند F.lux
هنگام رانندگی شب، نگاه به سمت لاین خود به جای خیره شدن به چراغهای روبرو
استفاده از چراغهای جلوی قابل تنظیم (Adaptive Driving Beam) در صورت امکان
در نظر گرفتن عینکهای مخصوص رانندگی شب برای کاهش تابش
در نهایت، تا زمانی که تحقیقات بیشتری انجام شود، توصیهها سادهاند: سبزیجات برگدار تیره بخورید، به چشمپزشک مراجعه کنید و فراموش نکنید پلک بزنید.
نظر شما