تغییر در وضعیت و شرایط حقوق زنان و در گستره آموزش و پرورش از مولفه‌های اصلی این اصلاحات و در عین حال زمینه‌ساز سایر اصلاحات هستند. او خانم ریما بنت بندر السعود را در راس سازمان تربیت بدنی عربستان نشانده که عملا اختیارات یک وزارتخانه را دارد. تمرکز این سازمان در حال حاضر بر گسترش امکانات برای ورزش زنان است. ریما ۴۳ ساله است و خودش هم اهل ورزش. شماری از کارشناسان را هم به دور خودش جمع کرده تا پروژه روان‌کردن حضور اجتماعی و ورزشی زنان را عملی کند.
اعتقاد هم این است که بدون حضور روان زنان در گستره اجتماعی، گذار عربستان از جامعه‌ای بسته به یک جامعه نسبتا باز به دشواری قابل انجام است.
راه‌انداختن سالن‌های فیتنس و بدن‌سازی برای زنان از اولین پروژه‌های ریما بوده است. در نیمه دوم سال گذشته حدود ۵۰ مورد از این سالن‌ها در عربستان راه‌اندازی شده است.
برای تسهیل ورود زنان به استادیوم‌ها هم اقدامات ساختمانی سریعی در ۱۸۰ استادیوم کشور در دست اجراست تا تاسیسات بهداشتی را که در این استادیوم‌ها صرفا برای مردان در نظر گرفته بوده را برای زنان نیز توسعه دهند. اولین استادیوم‌های کشور در اوایل سال جاری میلادی به روی زنان بازشدند.
تحقیقی که سازمان تربیت بدنی عربستان انجام داده حاکی از این است که بسیاری از مردان مسابقات ورزشی را در خانه و پای تلویزیون تماشا می‌کنند و اغلب استادیوم‌ها نسبتا خالی‌اند. انتظار این است که با حضور زنان در استادیوم‌ها مردان هم بیشتر به استادیوم بروند و حضور خانوادگی برای تماشای مسابقات ورزشی گسترده شود و اصولا ورزش به عنوان یک رقابت و سرگرمی مفید اجتماعی جا بیافتد.
زنان یا در مفهومی عام‌تر خانواده‌ها در عربستان تا کنون صرفا در دو عرصه عمومی امکان حضور داشتند، مراکز خرید و رستوران‌ها (همچون ایران). حالا شعار اصلی سازمان تحت مدیریت خانم ریما بنت بندر السعود تنوع بخشیدن به رشته‌های ورزشی و انتگره‌کردن همه بخش‌های جامعه در این ورزش‌هاست.
تحقیق دیگری نشان می‌دهد که تنها ۱۳ درصد سعودی‌ها ورزش می‌کنند که البته نصف آنها زن هستند و تا کنون در خفا و حوزه‌های غیرعمومی ورزش می‌کرده‌اند.
ریما ۱۵ رشته ورزشی را در دستور عمومی‌کردن قرار داده و برای آن که زنان در همه این رشته‌ها امکان حضور داشته باشند تمرکز را بر تغییر عبایه، لباس مخصوص زنان گذاشته تا به هنگام ورزش در دست و پای آنها نپیچد و تحرکشان را دشوار نکند. این که عبایه می‌تواند تغییر فرم دهد و از شکل سنتی‌اش خارج شود یا به غیر از سیاه رنگ‌های دیگری بگیرد هم جزء تاکیدات تربیت‌بدنی به سازندگان پوشاک است.
تمهیدات و تدارکات ورزشی با وزارت بهداشت هم هماهنگ شده است، زیرا بیماری‌هایی مانند قند خون و بالابودن کلسترول و بیماری‌های قلبی و ... که با بی‌تحرکی هم بی‌ارتباط نیستند هزینه کمی روی دست دولت نمی‌گذارد.
آموزش و پرورشی که می‌خواهد ایدئولوژیک و بسته نباشد
عقب‌ماندگی عربستان در مورد زنان از جمله در این مسئله قابل رویت بود که دخترها در مدارس ساعات ورزش و هنر نداشتند. از سال تحصیلی جاری همه دانش‌آموزان دختر باید دو ساعت در کلاس‌های ورزش و دو ساعت هم در کلاس هنر شرکت کنند. برنامه وسیعی هم در همکاری با وزارت آموزش و پرورش برای آموزش آموزگاران در این رشته‌ها تدارک دیده شده است.
کلا وزارت آموزش و پرورش به ریاست احمد ال‌عیسی در دولت جدید عربستان به یک وزارتخانه کلیدی تبدیل شده و در تحقق برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» که باید گذار عربستان از وضعیت کنونی به جامعه‌ای پویا و مبتنی بر اقتصادی غیرنفتی را رقم بزند نقشی محوری دارد. به لحاظ سهمی که هزینه آموزش و پرورش در عربستان در قیاس با تولید ناخالص ملی این کشور دارد، این کشور حالا در مقام هفتم جهان ایستاده است. و طرفه این که این وزارتخانه تا دو سال پیش عمدتا کانون فعالیت و اشتغال کسانی بود که آموزه‌های مذهبی و ایدئولوژیک در ذهن و جان نسل‌های آینده تزریق می‌کردند.
رویکرد اساسی در وزارت آموزش و پرورش عربستان حالا این است که به جای محفوظات و از برکردن فکت‌ها باید توانایی‌های دانش‌آموز را ارتقا داد و آنها را به سوی اندیشه انتقادی و قدرت ارتباط‌گیری فعال سوق داد. به خصوص سال آمادگی را هم به عنوان دوره قبل از شروع مدرسه راه انداخته‌اند و همین حالا ۱۴ درصد بچه‌های پیش دبستانی در آنها شرکت می‌کنند؛ کلاس هایی که بر تلاش‌های اولیه برای خواندن و نوشتن و تقویت قدرت تشخیص اشکال و حجم‌ها و گسترش خلاقیت و فانتزی آنها متمرکز است. این رقم طبق برنامه باید به ۷۰ درصد افزایش پیدا کند.
بازآموزی معلم‌ها هم از برنامه‌های محوری وزارت معارف عربستان است. در سال گذشته ۱۷۰۰ معلم را به شش کشور غربی، یعنی آمریکا، کانادا، بریتانیا، استرالیا، فنلاند و نیوزیلند روانه کرده‌اند تا شیوه‌های جدید آموزش و تعلم را یاد بگیرند. همین رقم قرار است در سال جاری اعزام شود. دانشسراهای تربیت معلم در خود کشور نیز به لحاظ دروس مشمول نوسازی می‌شوند و یک گروه از متخصصان آموزشی از استرالیا در این نوسازی همکاری می‌کند. تجدیدنظر در مواد درسی برای تقویت رواداری و تربیت غیرآمرانه دانش‌آموزان هم جزء اصلاحات اساسی در آموزش و پرورش است.
یک مشکل بزرگ عربستان مثل ایران شمار بالای دانشجویان و تعداد اندک کارآموزان و تکنسین‌ها و کارگران ماهر و آموزش‌دیده است. در حال حاضر ۷۸ درصد دیپلمه‌ها سر از دانشگاه‌ها درمی‌آورند. ال‌عیسی قصد دارد که این رقم را ظرف ۵ سال به ۵۰ درصد برساند. برای تحقق این هدف هم سرمایه‌گذاری چندین میلیارد دلاری روی گسترش هنرستان‌ها و مدارس عالی کارآموزی گذاشته شده است. دانشگاه‌ها هم قرار است بیشتر به مراکز تحقیقاتی بدل شوند و اختیارات و استقلالشان هم افزایش یابد. از این به بعد هم سالانه ده هزار دانشجوی سعودی با کمک مالی دولت به ۲۰۰ دانشگاه معتبر جهان اعزام خواهند شد تا ارتباط علمی عربستان با کشورهای دیگر برقرار بماند.
مجموعا اهداف بزرگی برای تحول در نظام آموزشی و ورزشی و مسائل مربوط به حقوق و حضور زنان تعریف شده و تدارکات هم در این رابطه وسیع است. این که جامعه به خوبی همراهی کند و نیروهای محافظه‌کار به واکنش دست نزنند و نیز، سیاست خارجی عربستان هم بیش از پیش به دست‌انداز نیافتد و به وبال گردن روندهای داخلی‌اش بدل نشود مسائلی هستند که پیشرفت اصلاحات به آنها وابسته است. ولی هر چه که هست اگر این برنامه‌ها خوب پیش بروند، عربستان به زودی در شرایطی نخواهد بود که به سادگی بدترین عقب‌ماندگی‌های منطقه را بتوان در سیمای آن دید و شاید در برخی زمینه‌ها اگر ذهن و فضای ایدئولوژیک حاکم بر تصمیم‌گیران ارشد ما تغییر نکند یا تحولی در شکلی دیگر پدید نیاید تا به مطالبه و مقاومت جامعه واکنشی مثبت نشان دهد، شاید جای عربستان و ایران عوض شود. چنین مباد.
messages.comments