سال گذشته مقامات عربستان از این گفتند که می خواهند کشورشان به قدرتی ژئوپلیتیک، رهبری بلامنازع در خاورمیانه و قطب مهمی در اقتصاد جهانی بدل شود
سعودی ها غرق در درآمد نفتی هستند و به منبعی برای سرمایه گذاری در جای جای جهان بدل شده اند. در طول سال 2022 رهبران جهان هرکدام به نحوی با عربستان در ارتباط بودند؛ برخی با بستن قراردادهای تسلیحاتی و برخی دیگر با خرید نفت و...
اما از دید نویسنده، شرایط خوب کنونی سعودی نتیجه بینش سیاسی منحصر به فرد رهبران این کشور نیست؛ چنانکه دیدیم این کشور در نقاط مختلف وادار به عقب نشنینی شد، نتوانست خود را از منجلاب یمن نجات دهد و ناچار به ایران متوسل شد و و مجبور شد در قبال یمن، سوریه و لبنان را به تهران واگذار کند
موقعیت عالی عربستان نتیجه شرایط جهان همچون پایان قرنطینه کووید 19 و تهاجم روسیه به اوکراین بود؛ این دو واقعه شوک هایی پی در پی به بازارهای جهانی انرژی وارد کرد و سود قابل توجهی را عاید عربستان نمود
با این وجود نظرسنجی اخیر گالوپ از مردم 13 کشور مسلمان نشان می دهد که محبوبیت عربستان در میان این کشورها افزایش یافته است؛ تنها ترک ها و فلسطینیان هستند که نگاهی آمیخته با تردید به سعودی دارند. عراقی ها بیش از هر کشور دیگری حامی عربستان هستند و محمد بن سلمان پس از محمد بن زاید، دومین رهبر مورد علاقه آنهاست
دیدگاه مردم مسلمان با نخبگان غربی نسبت به عربستان بسیار مغایر است و این سؤال را مطرح می کند که چرا محبوبیت سعودی در خاورمیانه این چنان بالاست؟
نظرسنجی ها به تحلیلگران چیزی در مورد اینکه چرا مردم منطقه اینقدر سعودی را تحسین می کنند نمی گوید ولی شواهدی وجود دارد که نشان می دهد سیاست های داخلی و خارجی ولیعهد برای مردم سراسر خاورمیانه جذاب است. تغییرات اجتماعی در حال وقوع در عربستان که بر زندگی بسیاری از سعودی ها تأثیر مثبت گذاشته، برای مردم دلپذیر است و آنها این اصلاحات را واقعی و مهم می دانند. این درحالی است که غربی ها بیش از اصلاحات بن سلمان، به برخورد با فعالانی که خواهان تغییر از پایین هستند توجه می کنند.
این بدان معنا نیست که مردم خاورمیانه از نقض حقوق بشر در عربستان و برخورد با فعالان بی اطلاع هستند اما آنها نتیجه را می بینند؛ اینکه مردم سعودی به آنچه می خواستند رسیده اند و اکنون از زندگی خود لذت می برند. به گفته یک تحلیلگر اردنی، اکنون متخصصان جوان اردنی به طور فزاینده ای به دنبال فرصت های شغلی در ریاض، جده و نئوم هستند. گرچه ممنوعیت مشروبات الکلی و.. در عربستان تمایل غربی ها را برای حضور در این کشور کم کرده است، ولی فضای بازی که بن سلمان ایجاد نموده، باعث جذب جوانان عرب شده است
سیاست خارجی بن سلمان نیز در میان خاورمیانه ای ها محبوبیت دارد. در این زمینه نیز با توجه به مداخله عربستان در یمن، نقشی که در محاصره قطر داشت، استعفای اجباری سعد حریری و قتل وحشتناک جمال خاشقچی، بسیاری در واشنگتن با تعجب به داده های مؤسسه گالوپ نگاه می کنند
اما مردم خاورمیانه دیدگاه متفاوتی دارند؛ آنها ریاض را نه منبع بی ثباتی که عامل ثبات ساز می بینند. برای مثال سرمایه گذاری قابل توجه پادشاهی و کمک مالی این کشور به اردن، این امید را در اردنی ها ایجاد کرده است که ریاض می تواند امان را از غرق شدن در بدهی های خود نجات دهد و به تأمین امنیت آینده این کشور کمک کند. مردم عرب از کمک های عربستان بیشتر از کمک های آمریکا استقبال می کنند؛ این تفکر از دو امر سرچشمه می گیرد: نخست اینکه اعراب می خواهند کشورشان زیر بار دین به آمریکا نباشد و دوم اینکه رهبران عرب می خواهند خود به جای امریکایی ها، چینی ها و روس ها زمام امور منطقه را در دست گیرند و خاورمیانه را شکل دهند.
در همین راستاست که شاهد بوده ایم در سال های اخیر عربستان چندین بار با آمریکا از در مخالفت درآمده و برای مثال بعد از زلزله 6 فوریه تصمیم گرفت علیرغم مخالفت آمریکا به مناطق تحت کنترل نظام سوریه کمک بفرستد یا با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب موافقت کند. یکی از دوستان سوری من که سال 2012 از کشور گریخت و از بشار اسد متنفر است، از اقدامات عربستان در قبال سوریه استقابل می کند و آن را تنها راه پایان دادن به رنج مردم و بازسازی کشور می داند
کوتاه سخن اینکه: به نظر می رسد هرچه عربستان سیاست خارجی مستقل تری را دنبال می کند، مردم منطقه پادشاهی را بیش از پیش عامل شکوفایی و ثبات در منطقه می بینند. در چنین شرایطی آمریکا نیز اگر قصد رقابت با مسکو و پکن را دارد، قصد مبارزه با افراط گرایان را دارد، می خواهد از گسترش سلاح های هسته ای جلوگیری کند و به خاورمیانه در مبارزه با تغییرات اقلیمی کمک نماید، مجبور است نگاه خود را همچون مردم عرب تغییر دهد و عربستان را به عنوان یک بازیگر مهم اقتصادی، قدرت ژئوپلیتیکی و محبوب بپذیرد
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما