گروهی از کشورهای تولید کننده نفت به رهبری عربستان، با نادیده گرفتن درخواست‌های دولت بایدن مبنی بر عدم کاهش تولید نفت و در نتیجه آن افزایش قیمت بنزین -که می‌تواند به افزایش درامدهای روسیه نیز منجر شود- توافق کردند که تولید نفت را کاهش دهند
در نشست روز چهارشنبه گروه اوپک پلاس در وین -که بیشتر صادرکنندگان بزرگ نفت در این گروه عضویت دارند- توافق شد که تولید نفت به میزان 2 میلیون بشکه در روز کاهش یابد. این بزرگ‌ترین میزان کاهش تولید از زمان اغاز همه‌گیری کرونا است
این تصمیم ضربه‌ای به دولت آمریکا بود چراکه کاخ سفید امسال از عربستان و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس خواست تولید نفت را کاهش ندهند. اما دو تن از مهمترین شریکان واشنگتن در خاورمیانه -عربستان و امارات- در توافق برای کاهش تولید نفت، در کنار دیگر قدرت‌های بزرگ نفتی از جمله روسیه قرار گرفتند
اعلام این تصمیم خشم نمایندگان کنگره و سنای آمریکا از جمله نمایندگان حزب دموکرات و متحدان بایدن را برانگیخت و باعث شد آنان از رئیس جمهور به دلیل تلاش برای برقراری روابط نزدیک‌تر با عربستان در ماه‌های اخیر انتقاد کنند. سناتور دموکرات کریس مورفی در واکنش به اعلام این خبر گفت «من فکر می‌کردم که هدف از فروش تسلیحات به کشورهای خلیج فارس علیرغم نقض حقوق بشر، جنگ یمن، و فعالیت این کشورها علیه منافع آمریکا در لیبی و سودان و غیره، این است که اگر یک بحران بین‌المللی پیش آمد این کشورها به جای روسیه و چین طرف آمریکا را بگیرند»
روخانا نماینده دموکرات نیز گفت: «بایدن باید به صراحت بیان کند که اگر این کشورها به منافع مردم آمریکا ضرر زنند و با کاهش شدید تولید نفت به تقویت پوتین کمک کنند، ارسال سلاح و تجهیزات هوایی به عربستان را متوقف می‌کند. خیلی بیشتر از آنچه که ما به آنها نیاز داشته باشیم، آنها به ما احتیاج دارند»
در بیانیه مشترک کاخ سفید، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی و برایان دیز مدیر شواری اقتصاد ملی، گفته شد که «رئیس جمهور از تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید نفت در بحبوحه بحران انرژی ناشی از تهاجم روسیه به اکراین ناامید شده و سران کشورهای حاضر در توافق را کوته‌نگر می‌داند»
در این بیانیه همچنین آمده است: «در زمانی که حفظ عرضه جهانی انرژی از اهمیت بالایی برخوردار است، این تصمیم بیشترین تأثیر منفی را بر کشورهای با درآمد پایین و متوسط دارد؛ کشورهایی که هم اکنون نیز از افزایش قیمت‌های انرژی در رنج هستند»
قیمت بنزین از اوایل تابستان پایین آمد و دولت بایدن از نظر سیاسی و اقتصادی از این کاهش قیمت منتفع شد اما همزمان دو نگرانی برای تولیدکنندگان اوپک به وجود آمد: کاهش تقاضا و به تبع آن کاهش قیمت نفت، و طرح کشورهای جی7 برای تعیین سقف قیمت روی صادرات نفت روسیه. ناراحتی کشورهای اوپک از این طرح این است که نمی‌خواهند مصرف‌کنندگان روی تعیین قیمت‌ها اعمال نظر کنند و می‌خواهند تعیین قیمت در کنترل و اختیار تولیدکنندگان باشد
به گفته سامانتا گراس کارشناس امنیت انرژی در مؤسسه بروکینگز: «دولت بایدن و تولید کنندگان نفت نگرانی‌ها و نظرات متفاوتی دارند. نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که کشورهای اوپک خلاف منافع خودشان عمل کنند و به فکر منافع ما باشند»
از جمله مقامات ارشد شرکت کننده در نشست اوپک پلاس، الکساندر نواک معاون نخست‌وزیر روسیه بود. وی در شرایطی که آمریکا و دیگر متحدان غربی‌اش پس از جنگ اکراین در تلاش برای انزوای سیاسی و اقتصادی روسیه بودند، نقش مهمی در حفظ روابط دیپلماتیک کرملین با دیگر تولید کنندگان بزرگ نفت ایفا کرد. از جمله تلاش‌های غرب، کاهش درامدهای نفتی روسیه بود اما تصمیم اوپک پلاس ضربه بزرگی به این تلاش‌ها وارد کرد
البته به عقیده رید این تصمیم تأثیر چندانی بر افزایش درآمد نفتی روسیه ندارد «کشورهای اوپک پلاس برای محافظت از سهم بازار روسیه کار چندانی انجام نمی‌دهند و تعداد مشتریان مسکو در سال جاری به شدت کاهش یافته است. احمقانه است اگر این تصمیم را دادن امتیازی از سوی عربستان به روسیه بدانیم»
خشم دموکرات‌ها از اقدام خصمانه اوپک
مخالفت اعضای اوپک پلاس با تقاضای دولت بایدن، خشم اعضای کنگره را به اندازه‌ای برانگیخته است که برخی از آنها از قطع روابط با عربستان و امارات سخن می‌گویند
تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه در روز، ضربه‌ای به بایدن توصیف شده است و اعضای هر دو حزب کنگره از این موضوع عصبانی هستند. اما سه نفر از اعضای کنگره تنها به ابراز خشم اکتفا نکردند و حالا در پی ارائه لایحه‌ای هستند که به موجب ان تمام نیروهای آمریکایی، تسلیحات و سیستم‌های دفاع موشکی آمریکا، از عربستان و امارات خارج می‌شود. در بیانیه نمایندگان تام مالینوفسکی، شان کاستن و سوزان وایلد آمده است:
«کاهش شدید تولید نفت عربستان و امارت علیرغم تغییر رویکرد بایدن در قبال این دو کشور در ماه‌های اخیر، اقدامی خصمانه علیه آمریکا و نشانه روشنی است مبنی بر اینکه این دو کشور در جنگ اکراین طرف روسیه را گرفته‌اند. هر دو کشور از مدت‌ها پیش به حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس برای حفاظت از امنیت میادین نفتی خود متکی بوده‌اند. ما دلیلی نمی‌بینیم که بعد از این، سربازان و پیمانکاران آمریکایی به کشورهایی که علیه ما کار می‌کنند، خدمات ارائه دهند. اگر عربستان و امارات به دنبال کمک به روسیه هستند، برای دفاع از خود نیز چشم به مسکو داشته باشند. این تصمیم نقطه عطفی در روابط ما با شریکان‌مان در خلیج فارس است. اگر عربستان و امارات امیدوار هستند که روابط خود را با آمریکا حفظ کنند –روابطی که از آن سود بسیاری نیز برده‌اند- باید تمایل بیشتری به همکاری با ما در پیشبرد آنچه که اکنون فوری‌ترین هدف امنیت ملی آمریکا است -یعنی شکست روسیه در تجاوز به اکراین- نشان دهند، نه اینکه علیه ما فعالیت کنند»
بایدن ماه‌هاست که در تلاش برای کاهش اثرات بحران اقتصادی اخیر در جهان، رفتار احترام‌آمیزی با پادشاهان عرب در پیش گرفته و بابت این رویکرد هدف انتقادات زیادی نیز واقع شده است. این بحران اقتصادی در پی جنگ اکراین، تحریم‌های بعدی غرب و اقدامات متقابل روسیه از جمله قطع جریان گاز ایجاد شد. منتقدان می‌گویند که دولت بایدن در راستای این تلاش، نقض حقوق بشر از سوی عربستان و امارات را نادیده می‌گیرد و سعی می‌کند با بستن معاملات تسلیحاتیِ جدید، رضایت این کشورها را جلب کند
پس از بازدید اخیر بایدن از منطقه و دیدار با بن‌سلمان، قراردادهایی به ارزش 5 میلیارد دلار برای فروش سیستم‌های دفاع موشکی به عربستان و امارات با این دو کشور بسته شد؛ اما تاکنون تلاش‌های نمایندگانی از دو حزب برای انحلال چنین معاملاتی به نتیجه نرسیده است
در مورد تعداد نیروهای آمریکایی در منطقه آمار دقیقی در دست نیست اما نیویورک‌تایمز در سال 2021 گزارش داد: «بین 45000 تا 65000 پرسنل نظامی آمریکایی در عربستان و سایر کشورهای خلیج فارس مستقر هستند و حدود 5500 سرباز در عراق و 600 سرباز نیز در سوریه حضور دارند»
تحلیلگران از طیف‌های سیاسی مختلف پیشتر به بایدن هشدار داده بودند که پادشاهان خلیج فارس بدنبال منافع خود هستند و موضوع اکراین برای انها اولویت ندارد؛ بنابراین ممکن است که این کشورها علیه اهداف غرب کار کنند و ارتباطات خود را با روسیه گسترش دهند.
این چیزی است که تریتا پارسی از مؤسسه کوئینسی پس از سفر بایدن به خاورمیانه در اواخر ژوئیه نوشته بود: «بایدن در این سفر نشان داد که در سیاست خارجی آمریکا، ارزش‌ها و حقوق بشر فدای الزامات ژئوپلیتیک می‌شود اما مشکل، قربانی شدن حقوق بشر به پای منافع امنیتی نبود؛ مشکل این بود که دستاوردهای ژئوپلیتیک این سفر در بهترین حالت بسیار ناچیز بود و ارزش تحقیر بایدن توسط بن‌سلمان را نداشت»
حالا با ادامه این تحقیر شگفت‌آور نیست اگر برخی از هم‌حزبی‌های او خواهان پایان دادن به حمایت آمریکا از کشورهای خلیج فارس شده‌اند. زمان آن رسیده است که واقعا منافع آمریکا را در نظر بگیریم و ارسال نیرو و منابع به رفیقان نیمه راه‌‌مان را متوقف کنیم
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما