آیا ایران می تواند درزهای اطلاعاتی خود را پر کند؟

24  ژوئیه اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات ایران هنگامی که در مورد دستاوردهای دوران سه ساله تصدی خود مورد سؤال قرار گرفت، به فوری ترین مشکل امنیتی ایران یعنی عملیات مکرر اسرائیل در خاک ایران و ترور دانشمندان هسته ای اشاره کرد و مدعی شد که این مشکل را حل کرده است

وی گفت: «به لطف خداوند شبکه، دسترسی و توانمندی‌های موساد از بین رفته است»

درست یک هفته بعد یکی از مهمترین ترورهایی که تاکنون در خاک ایران اتفاق افتاده، انجام شد. در عملیاتی که به اسرائیل نسبت داده می شود، اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس کشته شد. هنیه مهمان ویژه مراسم تحلیف مسعود پزشکیان رئیس جمهور جدید ایران بود

از آن زمان روایت های مختلفی در مورد جزئیات ترور هنیه مطرح شد. به گزارش نیویورک تایمز –که بر اساس گفتگو با چندین منبع بدست آمده- هنیه بر اثر بمبی که ماهها پیش در محل اقامتش کار گذاشته شده بود، کشته شد. این گزارش بر فرض صحت، گویای نفوذ عمیق اسرائیل در زیرساخت های امنیتی ایران است. اما ایران و حماس این گزارش را تکذیب کردند و گفتند که هنیه بر اثر شلیک یک پرتابه به محل اقامتش کشته شده است و لذا باید پاسخ نظامی مناسبی به اسرائیل داده شود

حتی اگر روایت ایران درست باشد، شکست امنیتی-اطلاعاتی این کشور را کمتر نمی کند. اسرائیلی ها از کجا می دانستند اتاقی که هنیه در ان اقامت دارد کدام است؟

این شکست زمانی آشکارتر می شود که به گستره وسیع عملیات اسرائیل در خاک ایران توجه کنیم. دست کم پنج دانشمند هسته ای ایران در سالهای اخیر کشته شده اند که جدیدترین و دراماتیک ترین آن، ترور محسن فخری زاده از چهره های کلیدی برنامه هسته ای ایران در سال 2020 بود. سال 2018 اسرائیل توانست آرشیو برنامه هسته ای ایران را سرقت کند و در سالهای 2022 و 2023 پرسنل امنیتی ایران را در خاک این کشور دستگیر، بازجویی و آزاد کرد

با چنین سابقه ای مقامات ایران باید از وضعیت بدی که در آن قرار گرفته اند آگاه باشند. برخی از مقامات با صدای بلند از این وضعیت شکایت کرده اند؛ سال 2020 در واکنش به ترور فخری زاده، حسین دهقان وزیر دفاع سابق و مشاور رهبر به «درزهای اطلاعاتی و امنیتی» اعتراف کرد و از مقامات خواست این درزها را پر کنند

سال 2021 نیز علی یونسی وزیر اطلاعات سابق مدعی شد که اسرائیل آنقدر در ایران نفوذ کرده است که همه مقامات باید از جان خود بترسند

فریدون عباسی نماینده سابق مجلس و از دانشمندان هسته ای که سال 2011 از سوء قصد جان سالم به در برد، سال 2018 زمانی که ریاست کمیته انرژی مجلس را برعهده داشت، گفت مقامات اطلاعاتی ایران از سوء قصدی که به او شده درس نگرفته اند و اقدامات احتیاطی چندانی برای جلوگیری از حملات بیشتر در آینده انجام نداده اند. حوادث و ترورهایی که بعدها اتفاق افتاد، درستی اظهارات عباسی را ثابت کرد

بعد از ترور هنیه صداها برای تشدید اقدامات امنیتی بلندتر شده است. در واقع درحال حاضر در تشکیلات سیاسی ایران دودستگی وجود دارد: تندورها خواهان انتقام سخت و حمله شدید و مستقیم به اسرائیل هستند ولی اصلاح طلبان و میانه روها هشدار می دهند که با شروع جنگی همه جانبه، ایران وارد تله اسرائیل می شود؛ حال آنکه نخستین گام ایران باید رفع مشکلات دستگاه اطلاعاتی-امنیتی خود باشد

برای مثال جبهه اصلاحات ایران اسرائیل را به خاطر ترور هنیه محکوم کرد و گفت که این رژیم مستحق مجازات است ولی از مقامات خواست که فورا خلأهای امنیتی موجود را پر کنند و افزود: «نباید در دام دولت راستگرای اسرائیل که می خواهد ایران را به جنگی مستقیم بکشاند، بیفتیم»

این نگاه پیامدهایی نیز برای سیاست داخلی ایران دارد. منتقدان سرکوب زنان و فعالان مدنی ایران به این نکته اشاره می کنند که شکست دستگاه امنیتی کشور از آن رو است که مقامات به جای تمرکز بر تهدیدهای امنیتی واقعی، بدنبال جوانان و فعالان مدنی هستند

حتی برخی از کسانی که از پاسخ نظامی ایران به اسرائیل حمایت می کنند، به اجرای خشن سیاست حجاب اجباری حمله نموده و ان را سبب آسیب به کشور و افزایش نارضایتی اجتماعی می دانند. یکی از منتقدان تا آنجا پیش رفت که ادعا کرد تهدیدهایی که ایران با ان مواجه است، از دو منبع سرچشمه می گیرد: اسرائیل با کارزار خشونت آمیزی که براه انداخته و افراط گرایان داخلی با اعمال خشن حجاب اجباری

برخی دیگر از منتقدان به برخی از ویژگی های دستگاه اطلاعاتی ایران اشاره می کنند؛ برای نمونه طبق قانون، وزیر اطلاعات ایران باید روحانی باشد. منتقدان می گویند که اختصاص یک پست امنیتی کلیدی به روحانیونی که ممکن است صلاحیت لازم را نداشته باشند، کشور را با مشکل مواجه کرده است

ساعاتی پس از ترور هنیه ،حسام الدین آشنا مشاور حسن روحانی علنا خواستار تغییر این قانون شد. آشنا خود یک مقام امنیتی سابق است که زیر نظر پدر همسرش قربانعلی دری نجف آبادی وزیر اطلاعات سابق، خدمت می کرد

اما روشن نیست که آیا تندروهای ایرانی اهمیت وضعی که در آن قرار گرفته اند را درک کرده اند یا خیر. روزنامه همشهری که تحت کنترل علیرضا زاکانی شهردار تهران است، به جای جدی گرفتن موضوع و صحبت درباره آن، فهرست بلندبالایی از شکست های امنیتی آمریکا از جمله حملات یازده سپتامبر را منتشر کرد. برخی دیگر ترور هنیه را به استفاده او از آیفون تقلیل می دهند و تا آنجا پیش می روند که تقصیر را به گردن هیأت فلسطینی میندازند

کوتاه سخن اینکه مهم نیست ایران چند موشک به سمت اسرائیل شلیک کند؛ اگر به طور جدی به مشکلات امنیتی خود نپردازد، در خاک خود به شدت آسیب پذیر باقی خواهد بود

منبع: نشنال نیوز

 مترجم: فاطمه رادمهر

برای مطالعه بیشتر در خصوص مشکلات شبکه اطلاعاتی-امنیتی ایران به لینک زیر مراجعه کنید:

شکست اطلاعاتی ایران