روز گذشته پس از کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی ترکیه برای چهارمین بار متوالی، ارزش لیر بار دیگر سقوط کرد. با تورم 20 درصدی و کاهش نیمی از ارزش لیر از ابتدای امسال، میلیون‌ها نفر گرفتار فقر شدند چراکه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور کشور معتقد است نرخ بهره پایین سرانجام سبب کاهش تورم خواهد شد. اما کاهش ارزش لیر خبر خوبی برای کسانی است که وارد بازار املاک ترکیه شده و اقدام به خرید ملک می‌کنند.
طبق گزارش سازمان آمار دولتی ترکیه، فروش خانه به خارجی‌ها در ماه گذشته نزدیک به 50% رشد یافته و میلیاردها دلار نصیب افراد شاغل در این بخش کرده است. نوامبر امسال 7363 خانه به خارجی‌ها فروخته شد که در مقایسه با فروش 4962 خانه در نوامبر سال گذشته، یک رکورد محسوب می‌شود.
بیشترین تعداد مشتریان املاک ترکیه به ترتیب از ایران، عراق و روسیه بوده‌اند. عمده فروش در استانبول با 1922 باب است و پس از آن هم آنتالیا و آنکارا قرار دارند.
«اردم سنول» دلال املاک در محله بیگ اغلو استانبول است؛ محله‌ای که بدلیل زندگی شبانه و مناظر خیره کننده تنگه بسفر و مساجد و کاخ‌های دوران عثمانی، برای خارجی‌ها جذابیت زیادی دارد. وی می‌گوید: «بسیاری برای گرفتن تابعیت ترکیه خانه می‌خرند. در این مدت از هر 10 فروش، چهار مورد آن به خارجی‌ها و عمدتا خاورمیانه‌ای‌ها بوده است».
ژانویه 2017 حزب حاکم عدالت و توسعه، قانونی را تصویب کرد که به خارجی‌ها اجازه می‌داد با حداقل یک میلیون دلار سرمایه‌گذاری در بخش املاک ترکیه، تابعیت این کشور را دریافت کنند. طبق اعلام این حزب، هدف از تصویب این قانون جذب سرمایه‌گذاری خارجی بود؛ اما اپوزیسیون می‌‌گفت از آنجا که بسیاری از دوستان و هواداران اردوغان در کار ساخت و ساز و پیمانکاری هستند، تصویب این طرح در راستای رونق و رشد کسب و کار این عده و سودآوری آنها صورت گرفت است.
به این ترتیب ورود جریان نقدینگی، پرداخت وامهای کلان و رونق ساخت برج و ویلا و خانه باعث شد، بسیاری سود برند. با رشد صنعت ساخت‌وساز، نه فقط خانه که بزرگراه و مدرسه و بیمارستان نیز ساخته شد و این امر محبوبیت آک‌پارتی را افزایش داد.
اما با کاهش ارزش لیر در پی کودتای نافرجام 2016 بسیاری از پیمانکاران در بازپرداخت وامهای خود به دلار و یورو دچار مشکل شدند.
سال 2018 بار دیگر ارزش لیر کاهش یافت و آک‌پارتی مبلغ لازم برای سرمایه‌گذاری جهت اعطای شهروندی ترکیه را کم کرد. به این ترتیب از سپتامبر 2018 هر خارجی که ملکی به ارزش 250,000 دلار بخرد، واجد شرایط دریافت شهروندی ترکیه است.
از دید بسیاری از مردم ترکیه، خارجی‌ها و به ویژه اعرابی که املاک ترکیه را می‌خرند تهدیدی علیه فرهنگ این کشور هستند. از دهه 1980 زمانی که «تورگوت اوزال» نخست وزیر سابق ترکیه، کشورهای حاشیه خلیج فارس را تشویق به سرمایه‌گذاری در این کشور از جمله در بازار املاک کرد، این جمله بین مردم رایج شد که «آنها کشور را به اعراب فروختند».
مارس 2015 روزنامه طرفدار دولت «دیلی صباح» گزارش داد که شیخ «تمیم‌بن‌حمد» امیر قطر متحد نزدیک ترکیه، مخفیانه یکی از زیباترین کاخ‌های ساحلی بسفر را که زمانی متعلق به یک شاهزاده عثمانی بوده، به مبلغ صد میلیون یورو خریده است.
احساسات ضد عرب با ورود بیش از 3.7 میلیون سوری که از جنگ داخلی کشور خود فرار کرده بودند، افزایش یافت.
به گفته «مراد درامالی» دلال ملک در منطقه آسیایی فنرباغچه، محله‌ای که بیشتر مورد علاقه ترک‌های سکولار طبقه متوسط است «عرب‌ها بیشتر در بخش اروپایی استانبول خانه می‌خریدند اما الان شروع به خرید آپارتمان در این قسمت نیز کرده‌اند».
همچنین روایت‌های زیادی در مورد تعداد سوری‌هایی که تابعیت گرفته‌اند تا در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری به حزب عدالت و توسعه رأی دهند، وجود دارد. دولت هم برای روشن شدن موضوع اقدامی نمی‌کند و آماری از تعداد خارجی‌هایی که هرساله تابعیت می‌گیرند ارائه نمی‌دهد.
سال 2019 اردوغان که در آستانه انتخابات سراسری شهرداری‌ها با رگبار چنین اتهاماتی مواجه شده بود، فاش کرد که حدود 110,000 سوری تابعیت ترکیه گرفته‌اند. در آن انتخابات، استانبول و آنکارا برای اولین بار از سال 1994 بدست نامزدان سکولار مخالف اردوغان افتاد و نارضایتی از حضور سوری‌ها یکی از دلایل شکست حزب عدالت و توسعه ذکر شد.
«فتحی آکچیل» نماینده پارلمان از حزب سکولار جمهوری‌خواه خلق که حزب اصلی مخالف اردوغان است، به‌شدت از دولت بابت عدم شفافیت در موضوع اعطای تابعیت به خارجی‌ها انتقاد کرد و اظهار داشت که طبق آخرین گزارشات حداقل 150,000 سوری تابعیت ترکیه گرفته‌اند.
وی ادامه داد که در اعطای شهروندی به این افراد هیچ دقتی صورت نگرفته و هشت تن از اعضای داعش جزء کسانی بودند که موفق به اخذ شهروندی شده‌اند. وی در بیان دلیل ادعای خود به بیانیه آوریل 2021 وزارت کشور اشاره کرد که در آن به ضبط اموال 365 فرد خارجی به‌دلیل ارتباط با تروریسم اشاره شده و در فهرست اسامی این افراد نام این هشت جهادی به عنوان شهروندان ترکیه آمده است.
ماه مارس آچیکل رسما از «سلیمان سویلو» وزیر کشور خواست تا تعداد سوری‌هایی که از سال 2011 تابعیت ترکیه را گرفته‌اند اعلام کند؛ اما سویلو این خواسته را نادیده گرفت.
سال 2019 نیز یکی از شهروندان ترکیه با جمع‌آوری امضا، از مجلس خواست اطلاعاتی در مورد خارجی‌هایی که از طریق خرید ملک موفق به اخذ تابعیت ترکیه شده‌اند ارائه کند. وزارت کشور در پاسخ شفافیت بیشتری نشان داد و اعلام کرد که بین سال‌های 2017 تا 2019، 7312 خارجی از طریق سرمایه‌گذاری در بخش املاک و مستغلات شهروند ترکیه شده‌اند و اکثر این افراد را (همچون اکنون) ایرانیان و عراقی‌ها تشکیل می‌دهند.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما