اختلاف شدیدی بین ناظران ترکیه بر سر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری که 14 مه برگزار می شود وجود دارد؛ گروهی اردوغان را برنده و گروهی بازنده می دانند و برای نظرات خود دلایلی همچون نتایج نظرسنجی ها و اوضاع اقتصادی کشور را می آورند
من به نوبه خود پیش بینی می کنم که اردوغان نسبت به رقیب خود کمال قلیچدار اوغلو شانس بیشتری برای حفظ قدرت برای سومین دوره پنج ساله ریاست جمهوری دارد. اما چه عواملی ممکن است باعث شود که اردوغان در قدرت باقی بماند؟
مهمترین عنصر، رأی دهندگان ترکیه هستند. اکثر ترک هایی که 14 می به پای صندوق های رأی می روند دغدغه حاکمیت قانون، دموکراسی و دیگر مسائل حکومتی را ندارند که اگر اینگونه نبود ما شاهد رأی 40 درصدی اردوغان در نظرسنجی ها نبودیم. اولویت رأی دهندگان در درجه اول منافع اقتصادی است؛ اردوغان برای جلب نظر و رضایت رأی دهندگان در چند هفته اخیر دست به اقداماتی زده که از جمله آن دادن پاداش به بازنشستگان، گاز طبیعی رایگان به خانوارها و افزایش حداقل دستمزدهاست. ولی قلیچدار اوغلو در موقعیتی نیست که بتواند به رأی دهندگان چنین امتیازاتی دهد و آنها را متقاعد کند که بهتر از اردوغان می تواند منافع اقتصادی آنها را تأمین نماید
ما در کشورهای فرانسه و اسرائیل که اخیرا شاهد حضور خیابانی معترضان بودند، دیدیم که مردم نسبت به مسائل حکومتی اعتراض داشتند و احساس می کردند که آینده دموکراسی در کشورشان در معرض خطر است. اعتراض مردم فرانسه این بود که دولت بدون کسب نظر مردم دست به افزایش سن بازنشستگی زده است و در اسرائیل دولت درصدد محدودکردن استقلال نهاد قضایی است؛ اما در ترکیه اولویت و دغدغه مردم مسائل حکومتی نیست.
حتی اپوزیسیون اصلی «اتحاد ملت» که از اتحاد شش حزب تشکیل شده و قلیچدار اوغلو را به عنوان نامزد معرفی کرده است، هرگز حاکمیت قانون و مسائل مربوط به حکومت دموکراتیک را در اولویت برنامه های خود قرار نداده و صرفا بر تقسیم غنایم سیاسی متمرکز شده است. برای مثال در فرآیند تصمیم گیری در مورد اینکه چه کسی نامزد ریاست جمهوری شود، شاهد دعوا بین احزاب و فروپاشی اتحاد بین آنها بودیم. با توجه به اینکه وعده اصلی مبارزات انتخاباتی ائتلاف اتحاد ملت، این بود که سیستم حکومتی ترکیه را از ریاستی به پارلمانی بازگرداند، تعجب می کنم که چرا رهبران ائتلاف تا این حد بر سر اینکه چه کسی نامزد ریاست جمهوری شود باهم دعوا کردند. اگر هدف شکست اردوغان و برقراری مجدد حکومت قانون و دموکراسی در ترکیه بود، آمار و ارقام نشان می دهد که نامزدی شهردار استانبول اکرم امام اوغلو بهترین انتخاب بود. بر سر تعیین فهرست نامزدهای پارلمان نیز اختلاف شدیدی وجود داشت و تا 12 اوریل بحث اصلی بین احزاب این بود که هر کدام چند کرسی داشته باشند. همه اینها به رأی دهندگان نشان می دهد که سیاستمداران و احزاب سیاسی تنها به فکر حفظ موقعیت خود در دولت هستند
عامل دومی که می تواند به پیروزی اردوغان کمک کند، وجود دو نامزد ریاست جمهوری مستقل –محرم اینجه و سینان اوگان- است که می توانند سبب تقسیم آراء اپوزیسیون شود و شانس شکست اردوغان را کم کند
اگر اردوغان پیروز انتخابات شود، مردمی که به حزب مخالف رأی دادند و تمام تلاش خود را برای شکست اردوغان کردند، به شدت ناامید خواهند شد. ضمن اینکه اساسا قلیچدار اوغلو کاندیدایی ضعیف در برابر اردوغان محسوب می شود و اگر شکست بخورد، بسیاری همین ضعف را دلیل شکست دانسته و او را مقصر معرفی می کنند.
در کنار دلایلی که برشمردیم، این احتمال وجود دارد که اردوغان و نهادهای دولتی از ابزارهای غیردموکراتیک برای تضمین حفظ دوره سوم ریاست جمهوری توسط وی استفاده کنند. به ویژه که از پیش می شد نشانه های این امر را دید؛ آنجا که شورای عالی انتخابات، نامزدی غیرقانونی اردوغان را برای ریاست جمهوری پذیرفت.
پیروزی اردوغان در سومین دوره ریاست جمهوری ترکیه احتمالا آنچه از دموکراسی متزلزل ترکیه باقی مانده است را از بین می برد. اردوغان از این فرصت برای سرکوب اندک صداهای منتقد باقی مانده در رسانه ها و فضای عمومی کشور استفاده خواهد کرد و صفحه جدیدی را در روابط خود با کشورهای غربی باز خواهد نمود. با هر وسیله مشروع و غیرمشروعی که اردوغان بتواند پیروزی خود را تضمین کند، واشنگتن و اروپا سکوت کرده و بر اساس منافع خود راههای جدیدی را برای همکاری با او پیدا خواهند نمود؛ بنابراین اگر پیروزی او از طرق غیرقانونی به دست آید، نباید انتظار داشت که غرب در برابر این مسئله واکنشی نشان دهد
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما