دلیل مسدود شدن وبسایت های اسلامی چیست؟ شیعه ستیزی یا ارتباط با ایران

پیوندی میان آیت الله سید صادق شیرازی با حکومت ایران وجود ندارد. سال 2018 مقامات ایران فرزند این روحانی را به جرم اینکه رهبر را «فرعون مستبد» خوانده بود دستگیر کردند؛ اندکی بعد پیروان آیت الله شیرازی به سفارت ایران در لندن حمله کردند.

بنابراین جای تعجب است که دولت آمریکا در آنچه برای جلوگیری از «نفوذ شرورانه» ایران می نامد، اقدام به مسدود کردن وبسایت های خبری وابسته به آیت الله شیرازی در لندن کرده است.

روز سه شنبه وزارت دادگستری آمریکا 33 وبسایت را به اتهام نقض تحریم های آمریکا علیه ایران توقیف کرد. برخی از این وبسایت ها متعلق به دستگاه تبلیغاتی ایران بودند، اما برخی دیگر تنها به مراکز و نهادهای مذهبی شیعه متعلق بودند و ارتباطی با نظام ایران نداشتند.

یکی از این وبسایت ها متعلق به تبعیدی های بحرینی در لندن است؛ کسانی که بدلیل سرکوب حاکم در آن کشور، به انگلیس پناهنده شده اند.

این رویداد، علاوه بر اینکه میزان کنترل آمریکا بر اینترنت را نشان می دهد، سؤالاتی را در مورد اینکه آیا مقامات آمریکایی می توانند مبارزه سیاسی خود را با جمهوری اسلامی از مبارزه ایدئولوژیک علیه تشیع جدا کنند یا خیر ایجاد می کند.

«مصطفی آخوند» مدیر سازمان دیده بان شیعه در واشنگتن که با دولت آمریکا در مورد موضوعات مربوط به فرق اسلامی در ارتباط است، می گوید: «همانگونه که سعودی ها در تلاش هستند دین و باورهای اهل سنت را به خود منتسب کنند، ایران نیز می کوشد همین کار را با باورهای شیعه انجام دهد. من بارها به دولت آمریکا گفته ام که این کارها به نفع شما نیست؛ شیعیان می کوشند خود را از ایران جدا کنند و شما هرکاری بتوانید می کنید که به ایرانیان بگویید «اینها نیروهای تو هستند».

منتقدان می گویند دولت آمریکا در پروسه توقیف رسانه های خبری، دچار اشتباهاتی در نام و هویت مالکین آنها شده است. برای نمونه در خصوص یکی از کانال های وابسته به خاندان شیرازی تلویزیون Al Anwar، آقای آخوند معتقد است که دولت آمریکا در تلاش بوده تا شبکه  al-Anwar 2 -از شبکه های تلویزیونی هوادار ایران که برای رقابت با شبکه های مربوط به آیت الله شیرازی ایجاد شده بود- را ببندد، اما الان وبسایت انوار 2 همچنان در دسترس است «انجام اشتباهاتی همچون این، نشان می دهد که دولت یا هرکسی که وظیفه رسیدگی به شبکه al-Anwar را بر عهده داشته کار خود را درست انجام نداده است».

(وزارت بازرگانی که به آمریکا در اتخاذ و عملی کردن این تصمیم کمک کرده و وزارت دادگستری آن کشور، به درخواست ما برای اظهار نظر در این خصوص پاسخ ندادند. روز سه شنبه وزارت خارجه به خبرنگاران گفت که چیزی برای گفتن ندارد و به درخواست ما برای اظهار نظر پاسخی نداد)

مدافعان آزادی بیان و دموکراسی در منطقه می گویند، توقیف وبسایت ها در مردم نگاهی منفی نسبت به مقوله آزادی بیان در آمریکا ایجاد می کند و می تواند به الگویی برای سایر دولت های خارجی بدل شود.

به گفته «دیوید گرین» مدیر بنیاد آزادی های مدنی و وکیل در بنیاد Electronic Frontier «دولت آمریکا با این رفتار خود، علاوه بر اینکه حقوق مردم را نقض کرده، می تواند بر آزادی های مدنی در سایر کشورها تأثیر منفی بگذارد. آنچه آمریکا در رابطه با آزادی بیان انجام می دهد، در تمام جهان پیامد دارد؛ زیرا ما خود را بهترین نمونه و الگوی آزادی بیان در جهان معرفی کرده ایم. آنچه با این اقدام به سایر دولت ها (اعم از دموکراتیک و غیردموکراتیک) می گوییم، این است که چطور می توانند سرویس های خبری خارجی را که مایه نگرانی شان است مسدود، سانسور و توقیف کنند».

«امید معماریان» روزنامه نگار سابق در ایران نیز با این مطلب موافق است. وی که هم اکنون مدیریت ارتباطات گروه حمایت از دموکراسی در جهان عرب را بر عهده دارد، می گوید: «اینکه آمریکا از روش های مشابه با دولت های سرکوبگر برای مواجهه با دشمنانش استفاده می کند، بر تبلیغ و تفسیری که تندروها ارائه می دهند و می گویند آمریکا از ارزش هایی همچون آزادی بیان برای اهداف سیاسی اش استفاده می کند، صحه می گذارد و موضع آنان را تقویت می کند».

شیعه هراسی

وزارت دادگستری آمریکا مدعی است که وبسایت های توقیف شده ی شیعه، توسط اتحادیه رادیو و تلویزیون اسلامی در ایران اداره می شوند. درست است که نام وبسایت های بسیاری در لیست اعضای اتحادیه رادیو و تلویزیون اسلامی قرار گرفته؛ اما روشن نیست که این وبسایت ها به جز توافق بر سر ارسال مطالب اسلامی، توافقات دیگری نیز با این اتحادیه داشته اند یا خیر. ضمن اینکه برخی از رسانه های توقیف شده، در بیانیه هایی که دادند، هرگونه وابستگی به این اتحادیه را رد کردند.

برخی از سایت های توقیف شده از جمله سایت تلویزیون های پرس تی وی و العالم، رسانه های دولتی هستند؛ اما بقیه با دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی ارتباطی ندارند. برخی از سایت های توقیف شده، متعلق به مذهبیونی هستند که در تضاد با دولت ایران بوده و اختلافات علنی و درازمدتی بر سر نقش دین و مرجعیت در حکومت دارند. درحالیکه روحانیون انقلابی در ایران دست به ایجاد جمهوری اسلامی و حاکمیت دینی زدند، بسیاری دیگر از فقهای شیعه –که سایت های برخی از آنها در اقدام اخیر امریکا مسدود شده- معتقدند که روحانیت نباید قدرت سیاسی را مستقیما در دست داشته باشد.

برای مثال سایت تلویزیون کربلا که به آیت الله علی سیستانی روحانی شیعه در عراق وابسته است، مسدود شده و این درحالی است که آیت الله سیستانی بعد از حمله آمریکا به عراق در سال 2003 با تشکیل حکومت دینی در ان کشور مخالفت کرد. آقای سیستانی گهگاه با نگاه و رویکرد آمریکا در عراق مخالفت می کند، اما عامل ثبات در آن کشور بوده و حتی گاهی متحد و همسو باآمریکا به نظر می رسد.

سایر سایت هایی که مسدود شدند، همچون سایت های تلویزیون انوار و اهل البیت که به آیت الله شیرازی نزدیک هستند، به خاطر اختلاف نظرهایی که حول چگونگی عملکرد حکومت اسلامی با دولت ایران دارند، از بدو تأسیس در تضاد با نظام ایران بودند. حتی مقامات ایران آیت الله شیرازی را رهبر «فرقه» نامیده و می گویند هدف وی دامن زدن به اختلافات سنی و شیعه است و لذا انگ «مزدور انگلیس» بودن به ایشان می زنند.

به گفته «علی آل احمد» متخصص رسانه و مشاور تلویزیون al-Anwar «ایستگاههای تلویزیونی و وبسایت های مسدود شده، همه مذهبی هستند و لزوما بخشی از دستگاه رسانه ای ایران به شمار نمی روند».

در مورد آیت الله سیستانی، دولت آمریکا اخیرا مدعی شد که یکی از ارگان های وابسته به ایشان، به ایران مرتبط است. چند هفته قبل تلویزیون الحره که بودجه اش را امریکا تأمین می کند، بنیاد خوئی–خیریه ای که توسط مقلدان و هوادارن آقای سیستانی اداره می شود- را متهم کرد که در فعالیت های تروریستی ایران مشارکت دارد. پس از آنکه وزارت خارجه آمریکا با واکنش هایی جدی مواجه شد، این گزارش را رد کرد و تأکید نمود که بنیاد خوئی «یک سازمان خیریه و آموزشی معتبر بین المللی است».

برای کسب اطلاع از این موضوع به مقاله ذیل رجوع کنید:

(انتشار تئوری توطئه راجع به شیعیان، در رسانه وابسته به آمریکا)

به گفته آل احمد: «در اذهان بسیاری از اعضای دولت آمریکا، شیعه -حتی اگر به وضوح مخالف حکومت ایران و ساختار مذهبی آن باشد- مساوی با حکومت ایران است. این ذهنیت، برای شیعیان هزینه ساز بوده و باعث گسترش شیعه هراسی در دولت، رسانه ها، مراکز علمی و آموزشی و جاهای دیگر در آمریکا شده است».

شیعیان در ایران، عراق، بحرین و آذربایجان اکثریت هستند و اقلیت کوچکی از مسلمانان جهان را تشکیل می دهند. آنان اغلب قربانی حملات خشونت بار می شوند که از موارد اخیر می توان به قتل عام دختران مدرسه ای در افغانستان اشاره کرد.

برخی از وبسایت های توقیف شده، به جنبش های سیاسی شیعه متعلق هستند که ارتباط چندانی با ایران ندارند. یکی از این وبسایت ها، سایت تلویزیون لؤلؤ بود که توسط مخالفان بحرینی که پس از سرکوب قیام های مردمی در سال 2011 به انگلیس فرار کردند، تأسیس شد. دولت بحرین –که متهم به شکنجه و سرکوب مخالفان صلح جوی خود است- مدتها بود تلاش می کرد تلویزیون لؤلؤ را به دلیل برنامه هایی که دیدگاهی انتقادی نسبت به حکومت داشت، مسدود کند.

این پایگاه رسانه ای در بیانیه ای گفت که مسدود شدن وبسایت شبکه «مصادره آزادی مطبوعات، پیگرد عقاید و ترور آزادی بیان است. اقدام دولت آمریکا، پیروزی رژیم های سرکوبگر و ظالم، بر مردمی است که حقوقشان نقض گشته و سرکوب شده اند».

تلویزیون لؤلؤ در گفتگو با ما اظهار داشت که این شبکه هیچ ارتباطی با اتحادیه رادیو و تلویزیون اسلامی ندارد و مسئولان این پایگاه رسانه ای، قبل از مسدود شدن هیچ اخطاری از دولت آمریکا نگرفته بودند «ادعاهای آمریکا در مورد ارتباط لؤلؤ با دولت ایران یا سازمان های ایرانی کاملا بی اساس و نادرست است. ما معتقدیم که توقیف وبسایت این شبکه که تنها شبکه تلویزیونی مستقل در بحرین می باشد، نه تنها ناامید کننده است که به وضوح نقض آزادی مطبوعات و ترور بی سر و صدای آزادی بیان به شمار می رود».

«جلال فیروز» نماینده سابق پارلمان بحرین که در تبعید به سر می برد، از مسدود شدن سایت تلویزیون لؤلؤ اظهار شگفتی کرد و گفت: «این رسانه تنها ابزار مردم بحرین برای نشان دادن خشم و ناراحتی خود از رفتار ناعادلانه دولت بود. رژیم بحرین متحد آمریکا است؛ اما آیا همین برای خاموش کردن صدای مردم کافی است؟»

یکی دیگر از وبسایت های توقیف شده، پایگاه خبری فرات متعلق به جنبش حکیم در عراق است. این حرکت در سال 2017 از آنچه پیشتر به عنوان یک حزب سیاسی هوادار ایران شناخته می شد، تغییر شکل داد و از ان زمان تاکنون برای مهار قدرت شبه نظامیان مورد حمایت ایران در عراق می کوشد.

«کرک سوول» تحلیلگر سیاسی در توئیتر خود در این خصوص نوشت: «تلویزیون فرات متعلق به یک رهبر سیاسی است که با آمریکا روابط دوستانه دارد؛ آگاه باشید و ببینید چه کسی این شبکه را در لیست رسانه هایی که باید مسدود شود قرار داده است؟»

حداقل پاسخگویی

روز سه شنبه نخستین بار نبود که آمریکا محتوای آنلاین رسانه های خارجی را سانسور کرد. وزارت دادگستری آن کشور مدتهاست که اصرار دارد می تواند وبسایت های خارجی را که با دامنه .com و .org ثبت شده اند، در صورت نقض قوانین آمریکا توقیف کند. در مورد اخیر و رفتاری که با کانالهایی که طبق ادعای این وزارتخانه دستگاه تبلیغاتی ایران هستند شد، آمریکا مدعی است که این وبسایت ها تحریم های آمریکا را نقض کرده اند.

سپتامبر 2020 مقامات آمریکایی وبسایت های شبه نظامیان عراقی مورد حمایت ایران را، با استناد به تحریم های ضدتروریسم آمریکا مسدود کردند. چند ماه بعد آمریکا وبسایت های چندین «سازمان مجعول خبری» را که طبق ادعای این کشور، وزارت اطلاعات ایران از آنها برای دخالت در انتخابات 2020 آمریکا استفاده می کرد، مسدود نمود. دادستان ها در صدور این حکم به تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران و قانون ثبت نمایندگی های خارجی -که برای نظم بخشیدن به کار دستگاههای تبلیغاتی خارجی فعال در خاک آمریکا وضع شده است- اشاره نمودند.

در همان ماه خزانه داری امریکا تحریم هایی را علیه اتحادیه رادیو و تلویزیون اسلامی بدلیل آنچه ارتباط با نیروهای نظامی ایران می خواند وضع کرد.

اتاق های فکر آمریکا ممکن است در ترغیب دولت به اتخاذ چنین تصمیمی نقش ایفا کرده باشند. مقامات آمریکا معمولا به گزارش هایی که از طرف روزنامه نگاران و دانشگاهیان منتشر می شود اعتماد می کنند.

در ژانویه 2019 شرکت مدیریت ریسک Kharon گزارشی منتشر کرد و در آن مدعی شد اتحادیه رادیو وتلویزیون اسلامی، تلویزیون اهل البیت وابسته به شیرازی و جنبش حکمت در عراق، با برخی از نظامیان ایرانی که تحت تحریم های آمریکا هستند ارتباط دارند.

ماه می 2021 انستیتو سیاست خاور نزدیک واشنگتن که اتاق فکر هوادار اسرائیل است، گزارشی منتشر کرد و به تمجید از تحریم های آمریکا علیه اتحادیه رادیو و تلویزیون اسلامی پرداخت. اما ضمن این گزارش خواهان «اقدامات بیشتری علیه کانال های تلویزیونی، ایستگاههای رادیویی، وبسایت ها و سازمان های مرتبط با این اتحادیه در سراسر منطقه شد».

تحریم هایی که علیه اتحادیه رادیو و تلویزیون اسلامی وضع شده است، برای توجیه توقیف وبسایت ها در روز سه شنبه استفاده شد. وزارت دادگستری آمریکا ادعا کرد از آنجا که رسانه های ایران تحت تحریم های آمریکا هستند، خرید دامنه های اینترنتی آمریکایی بدون اخذ مجوز از دفتر کنترل دارایی های خارجی -که وظیفه وضع تحریم و معافیت را دارد- مجاز نیست.

به گفته گرین، اظهارات مقامات آمریکا در مورد تصمیم روز سه شنبه ناامید کننده بود. مقامات آمریکایی حتی از مسئولان این وبسایت ها نپرسیده اند که به اتحادیه رادیو وتلویزیون اسلامی تعلق دارند یا نه؟ تلویزیون اهل البیت روز چهارشنبه در بیانیه ای گفت که قبل از مسدود شدن وبسایت خود، هیچ نامه ای از دولت یا نهادهای نظارتی دریافت نکرده و در تلاش است که بفهمد چرا این تصمیم گرفته شده است؟ گرین افزود «دولت برای اینکه به ما نشان دهد این تصمیم را در کمال دقت گرفته، اطلاعات کافی در اختیارمان قرار نداده است».

*منبع: اینترسپت

مترجم: فاطمه رادمهر