بن سلمان با ستارگان فوتبال به دنبال چیست؟

بعد از جام جهانی قطر، جذب کریستیانو رونالدو به تیم النصر عربستان مهم‌ترین خبر فوتبالی بود. رونالدو با بزرگ‌ترین قرارداد تاریخ فوتبال و امکاناتی باورنکردنی راهی عربستان شد. جهان فوتبال هنوز در شوک قرارداد بود که خبر رسید الهلال نیز در حال مذاکره با لیونل مسی است. دیروز هم یک رسانه عربستانی از مذاکره الهلال با نیمار گفت. اخبار جسته گریخته‌ای نیز درباره احتمال جذب ستارگان دیگری همچون رویس، بوسکتس، ایکاردی و راموس منتشر شده است.

چه بسا برخی خرید فوق ستاره‌های فوتبال جهان به وسیله باشگاه‌های پولدار عربستان را به رقابت‌های باشگاهی و تیمی ربط دهند، اما واقعیت این است که جذب آن‌ها یک اقدام صرف باشگاهی نیست، بلکه پروژه‌ حکومتی چند منظوره‌ است. باشگاه‌های عربستان هر چند پولدارند و منابع مالی قابل توجهی دارند، اما در این سطح هم نیست که چنین ارقام بزرگی را پوشش دهند. دخل و خرج باشگاه النصر نشان می‌دهد که در اوت گذشته تنها 5.4 میلیون یورو از بودجه‌ 119 میلیون یوروی‌اش برای فصل 2021 ـ 2022 باقیمانده است؛ در حالی که هزینه قرارداد رونالدو تقریبا دو برابر این رقم است. هر چند گفته می‌شود، اسپانسرهای النصر در تامین این مبلغ سهیم بودند، اما شاهزاده عبدالعزیز بن ترکی وزیر ورزش طی سخنانی، غیر مستقیم به نقش وزارتش در کمک به النصر اشاره داشت.

این کمک‌ها و حمایت‌های حکومتی در چارچوب همان چشم‌انداز 2030 عربستان صورت می‌گیرد که محمد بن سلمان ولیعهد این کشور در سال 2016 ارائه کرد و اهداف کلانی را در حوزه‌های مختلف از جمله ورزشی ترسیم کرده است که تا سال 2030 تحقق یافته باشد.

در این چشم‌انداز اقتصادی ترسیم شده است که سهم بخش ورزش در تولید ناخالص داخلی تا 2030، به 1 تا 1.5 درصد برسد؛ به این معنا که سهم این بخش به رقم تقریبی 175 میلیارد دلار برسد. در کل، ورزش در سیاست‌گذاری‌های شیخ‌نشین‌های خلیج فارس و چشم‌انداز پیشگفته کارکردهای فراورزشی اقتصادی سیاسی دارد.

در این راستا، ورزش و توسعه ورزش‌های مختلف در راس اهتمامات سه کشور قطر، عربستان و امارات در یک دهه اخیر قرار گرفته است. همین عربستانِ بن سلمان در پنج سال گذشته در کنار تاسیس ورزش‌ها و فدراسیون‌های ورزشی جدید، پول زیادی خرج توسعه فوتبال و ورزش‌های گلف و اتومبیل رانی و غیره کرده‌ و با اهتمام خاصی به میزبانی مسابقات ورزشی سال گذشته برای نخستین بار میزبان رالی اتومبیل‌رانی فرمول یک شد. 

در همين حال، محمد بن سلمان که رشک‌گونه به جام جهانی فوتبال قطر می‌نگریست، در سودای میزبانی جام جهانی 2030 یا 2034 و قبل از آن جام ملت‌های آسیا در سال 2027 است و جذب ستارگان فوتبال و انتخاب رونالدو به عنوان سفیر ورزشی عربستان در جهان می‌تواند کمک شایانی به این اهداف بن سلمان بکند.

توسعه ورزش در عربستان چند منظوره است که جدا از اهداف داخلی در راستای اهتمامات نسل جوان عربستان نقش یک کاتالیزور و تسهیل کننده مهم را برای توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. یکی از این کارکردهای اقتصادی آن در حوزه گردشگری است که در این بخش، هدف 100 میلیون سفر را تا سال 2030 تعریف کرده است. در این میان نیز هنوز چند صباحی از اقامت رونالدو در عربستان نگذشته که سعودی‌ها استفاده از او برای ترویج گردشگری و جلب توجه جهانیان به آن را آغاز کرده‌اند و این امر در سفر او با معیت وزیر ورزش عربستان به منطقه «الدرعیه» که سالیانه میزان جشنواره پرطرفدار «شب‌های الدرعیه» است، نمود داشت و تا توانستند فیلم‌های حضور او در این منطقه را جهانی کردند. تصور کنید، وقتی رونالدو با حدود 500 میلیون فالوور در اینستاگرام فیلمی یا عکسی از حضور خود در یک منطقه گردشگری در عربستان منتشر می‌کند، چه تبلیغ بزرگی برای این صنعت در آن کشور صورت گرفته است.

کما این که احتمالا بن سلمان از حضور چهره‌های جهانی برای ترویج ابرپروژه‌هایی چون «نئوم» و یا بزرگ‌ترین شهر تفریحی جهان «قدیه» که سه برابر پاریس مساحت دارد، استفاده خواهد کرد.

اما کارکرد دیگر ورزش و جذب ستارگان تغییر نگاه جهانی از عربستانی سنتی به عربستانی دیگر است که بن سلمان با دادن یک سری آزادی‌های بی‌سابقه اجتماعی و فرهنگی و نه سیاسی در حال ساخت آن و شناساندنش به جهان است که یکی از اهداف عمده آن باز اقتصادی و تسهیل جذب سرمایه‌گذاری خارجی است؛ اما جنگ یمن، قتل فجیع خاشقچی و اتهامات حقوق بشری چالش‌های جدی در این مسیر در سال‌های اخیر بوده و هستند. او به نوعی با آتش بس در یمن و تبلیغ آن تلاش کرد که پیامدهای جهانی جنگ را کنترل کند و هم اکنون با جذب چهره‌های معروف در کنار هزینه میلیون‌ها دلار از طریق شرکت‌های تبلیغاتی غربی و آمریکایی در کنار پیگیری اهداف پیشگفته، در صرافت عبور از چالش‌های حقوق بشری و بهبود وجهه خود و عربستان در جهان است.

*کانال تلگرام صابر گل عنبری