نسل سوخته خاورمیانه

در عصر شکوهِ تمدنِ اسلام، رشد و پیشرفت مسلمانان، نتیجه‌ی بهره‌گیری از فرهنگِ اسلامی و توجه به علم و دانش بود؛ امّا پس از آن جانشینانشان در ادامه‌ی این مسیر کوتاهی ورزیده و موجباتِ زوالِ جامعه‌ی اسلامی را فراهم ساختند؛ در مقابل، کشورهای غربی از سستی مسلمانان نهایت استفاده را بُرده، با بهره‌گیری از دست آوردهای علمی آنان روزبه‌روز بر دانش خود افزودند و زمینه‌ی رشد و ترقی جوامعِ خود را فراهم نمودند.

در دیدگاه آیت‌الله سید محمد شیرازی «یکی از موانع اصلی اصلاح جوامع اسلامی جهل و نادانی است. اگر زمامداران به مسایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آگاهی داشتند و همه چیز را قربانی هوس های خویش نمی کردند و نیز خود مسلمانان اگر آگاه می بودند، به اکثریتی بی خاصیت تبدیل نمی شدند. ما مسلمانان به خاطر جهالت خود هزینه های گزاف پرداخته ایم و درحالیکه اروپا و آمریکا با سرعت فراوان به سمت صنعت و دموکراسی درحرکتند، ما در خوابی عمیق فر رفته ایم و جز در حدّ ساختن مساجد و حسینیه ها و کمک به مستمندان و تزویج مردان و زنان مجرد کاری انجام نمی دهیم؛ غافل از آنکه آنچه فرهنگ یک جامعه را رو به تعالی بُرده و ترویج و تبلیغ شبهات مختلف را بر فرد بی‌تأثیر می‌کند، علم اندوزی و بالا بردن سطح آگاهی یک ملّت است».

اگر بخواهیم چرایی بی توجهی به آموزش و پرورش را در بین مسلمانان ریشه یابی کنیم، بی‌گمان باید فاکتورها و عوامل متعددی را بررسی نماییم که از آن میان امنیت، آرامش و آزادی عمل در صدر دلایل و عوامل قرار دارد.

هم اکنون خاورمیانه در آتش جنگ های فرقه ای می سوزد و ‌حتی اگر همين فردا جنگ عراق، سوریه و یمن پايان يابد و گروه‌های مسلح سلاح‌هايشان را زمين بگذارند، مصيبت اين كشورها تا دهه‌ها بعد ادامه می يابد.

دليل اين ادعا، كودكانی هستند كه قرار است نسل بعدی را تشكيل داده آینده این سرزمینها را بسازند؛ كودكانی كه اكنون به جای تحصيل و آماده‌شدن برای بالندگی، يا در اردوگاه‌های مرزی و مستقر در كشورهای ديگر آواره و سرگردانند، يا سلاح به‌دست گرفته‌اند و مشغول جنگ هستند. آنها هر كاری می كنند غيراز آماده‌شدن برای ساختن آينده كشورهايشان.

صندوق کودکان ملل متحد(یونیسف) اعلام کرد که با آغاز سال تحصیلی در سوریه، همچنان ۱.۷ میلیون کودک از تحصیل در مدارس محرومند و ۱.۳ میلیون کودک دیگر نیز با خطر مردود شدن مواجهند.

همچنین سازمان ديده‌بان حقوق بشر در گزارشی اعلام كرد، 400هزار كودك آواره سوريه‌ای در تركيه به مدرسه نمی روند. ندانستن زبان تركی، مشكلات و موانع پيش روی مهاجران و پناهجويان و مشكلات مالی ازجمله دلايل اين موضوع اعلام شده‌است. ديده‌بان حقوق بشر از جامعه جهانی خواسته‌است فورا با اختصاص بودجه يا امكانات يا هر كار ديگری، فكری به حال اين كودكان محروم از تحصيل كند چرا كه اين موضوع، كل نسل مردم سوريه را به خطر می اندازد.

تركيه ميزبان بيش از 2ميليون آواره سوريه‌ای است. براساس آمار ديده‌بان حقوق بشر از اين تعداد بيش از 708هزار كودك در سن مدرسه هستند. سال گذشته تركيه اعلام كرد كه به پناهجويان اجازه می دهد كودكانشان را در مدارس دولتی ثبت‌نام كنند اما اين امر محقق نشده‌است.

كمی آن طرف‌تر از سوريه در عراق، گزارش‌ها از وضعيت وخيم كودكان حكايت دارد. هر روز اخباری تازه از كمپ‌های آموزش نظامی برای كودكان كه توسط تروريست‌های داعش برپا شده منتشر می شود. در كنار اينها، باندهای قاچاق در كمين كودكان عراقی هستند. اخیراً گزارش تكان‌دهنده‌ای منتشر شد حاكی از آنكه داعش 200كودك عراقی را به‌خاطر خودداری آنها از سلاح به‌دست گرفتن، به رگبار بسته و كشته است. فيلمی از اين واقعه هولناك منتشر نشده و تنها گزارش شاهدان عينی درباره آن وجود دارد. گفته شده كه احتمالا اين واقعه در استان نينوا صورت گرفته‌است. كميساريای عالی حقوق بشر سازمان ملل گفته‌است، داعش دست‌كم 4 پايگاه بزرگ نظامی مخصوص آموزش كودكان در موصل ايجاد كرده‌است. تكفيری ها 1200 كودك عراقی را از سراسر اين كشور ربوده و در اين پايگاه‌ها آموزش می دهند.

روزنامه گاردين در گزارشی به آمار تكان‌دهنده قاچاق كودكان در عراق اشاره كرده و از چند برابر شدن اين پديده طی يك دهه گذشته در عراق خبر داده‌است. به نوشته اين روزنامه، مقصد اين كودكان قاچاق شده، كشورهایی چون اردن، تركيه و سوريه است. اين در حالی است كه رسانه‌های تركيه از كشف چندين مركز آموزش نظامی كودكان در شهر استانبول خبر دادند. اين مراكز درواقع آپارتمان‌هایی بودند كه در بطن شهر و ميان مردم قرار داشتند. داعش در اين ساختمان‌ها، كودكانی از منطقه را آموزش نظامی می داد.

و در يمن، درحالی ‌كه 228روز از آغاز حملات عربستان و چند كشور عربی ديگر به اين كشور می گذرد، ميليون‌‌ها كودك ماه‌هاست كه به مدرسه نرفته‌اند. سازمان ملل شمار كودكان كشته شده در حملات عربستان را تا 500نفر اعلام كرده‌است. اين در حالی است كه براساس گزارش سازمان ملل بيش از 3ميليون كودك به‌دليل اوضاع وخيم يمن در معرض گرسنگی قرار دارند. يمن فقيرترين كشور جهان عرب است كه پيش از اين هم وضعيت وخيم اقتصادی و اجتماعی داشت اما 8‌ماه حمله عربستان، زندگی فقيرانه مردم يمن را سياه‌تر كرده‌است.

*تحریریه نبأ