به گفته روانشناسان، ارتباطات انسانی واقعی، آمدوشد، مواجهه و گفت‌وشنود نقش و تاثیر بسیاری در کاهش آلام روحی و افزایش انرژی و نشاط آدمی دارد. دیدوبازدید یا صله ارحام از یک‌سو باعث افزایش نشاط و انرژی می‌شود و از سوی دیگر همدلی و نشاط جمعی را افزایش می‌دهد، همچنین بنا به روایات معتبر مذهبی، باعث گشایش در روزی و تامین معاش می‌گردد. در آیه ها و روایت های بسیاری بر صله رحم تأکید شده است، از جمله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «وصیت می کنم حاضران امت خود را و غایبان ایشان را و کسانی را که در صلب پدران و رحم مادران هستند که تا روز قیامت صله رحم به جا بیاورند، اگرچه بین آنها به اندازه راه یک ساله باشد».
بدیهی است که دیدوبازدیدها، فرصت‌های تازه‌ای برای افراد مستعد برای دستیابی به فرصت‌های تازه ازجمله شغل، ازدواج و بهبود زندگی فراهم می کند. هیچ انسانی بی نیاز از آگاهی و تجربه بیشتر نیست، بلکه همواره باید بکوشد تا به دانش و تجربه های خود بیفزاید تا حرکت در مسیر پیشرفت های مادی و معنوی، برای او آسان تر گردد و یکی از کارهایی که نقش بسزایی در افزایش دانسته های آدمی دارد، صله رحم است. دیدار بستگان، فرصت خوبی برای گفت وگو و تبادل افکار است و هر دو طرف می توانند از اندوخته های همدیگر بهره مناسبی ببرند. بدیهی است که هر یک از آنان با توجه به شرایط سنی، شغلی، فرهنگی و تحصیلی خویش، اطلاعات مخصوصی دارند که شاید دیگری چیزی درباره آن نمی داند و بدین گونه، صله رحم تأثیر شگرفی بر ارتقای علمی، فکری و تجربی افراد خواهد گذاشت.
متأسفانه در جامعه امروز ما، مهمانی های دسته جمعی و شب نشینی های فامیلی جای خود را به دید و بازدیدهای مجازی داده و عکس های تکی و سلفی جای آلبوم عکس های دسته جمعی را گرفته است. انسان ها عمده تفریحات، خرید، گردش و حتی غذا خوردنشان در تنهایی صورت می گیرد و لذت با هم بودن و پر کردن خلا دیگران را با اشتراک عکس هایشان در صفحات مجازی پُر می کنند، همه ی اینها بیانگر تنهایی بی انتهای انسان هاست. تناقض آشکاری وجود دارد: تا به حال به این اندازه در عین تنهایی با هم در ارتباط نبودیم. شاید نخست، پذیرش این امر در عصر ارتباطات سخت به نظر برسد، اما قطعاً درخور بررسی است که چطور انسان با حضور در میان «تن»ها، «تنها» است!
تلاش برای خودنمایی و دیده شدن از فضای واقعی به فضای مجازی سرایت کرده، تا جایی که آدم ها نادیده گرفته شدن و بی توجهی ها را در فضای مجازی و صفحات اینستاگرام شان فریاد می زنند و به هر شکلی تلاش می کنند تا دیده شوند و لایک بخورند. حالا دیگر تنهایی، خاص افراد مجرد نیست و گردبادش زندگی بسیاری از افراد متاهل را هم درنوردیده، انسان ها حتی در میان جمع هم به شدت احساس تنهایی می کنند، در کنار همسر و خانواده حضور فیزیکی دارند، اما روحشان تنهاست و تلخ تر این که فرار از تنهایی را در جایی جستجو می کنند که شاید خودش یکی از عوامل مهم تنهایی شان شده است. غافل از آنکه ارتباطات به ظاهر ساده در فضای مجازی زنگ خطری برای زندگی است و سرآغاز فاصله های بیشتر و شکل گیری شکافی که هر روز عمیق تر می شود که گاهی ابتدایش به شکاف عاطفی و انتهایش به خیانت و از هم پاشیدن زندگی می رسد.
این تنهایی و انزوا از جنبه های دیگر هم می تواند بر سایر آسیب های های اجتماعی اثرگذار باشد، وقتی بخشی از افراد جامعه دچار بحران ها و مشکلاتی مانند فقر و بیکاری، اعتیاد، اختلالات روانی و افسردگی، بحران های مالی و اقتصادی و... باشند؛ افزایش احساس تنهایی و نداشتن حامی می تواند ضربه ی نهایی را بر پیکر نحیف و آسیب دیده شان وارد کند که بسیاری از آنها را به سوی یکی از مهلک ترین آسیب اجتماعی یعنی «خودکشی» سوق دهد.
رسانه‌های اجتماعی انسان‌ها را به طور مجازی دور هم جمع می‌کنند اما در واقع آنها را به انزوای هرچه بیشتر می‌کشانند، به طوری که هرکس جایگاه اجتماعی خود را از جنبه کمی می‌سنجد و تعداد دوستان خود را با دیگران مقایسه می‌کند.
تحقیقات اخیر نشان داده که «اندوه اجتماعی» و «درد جسمی» هر دو توسط یک نوع مدار عصبی در بدن پردازش می‌شوند. داشتن ارتباط جمعی در انسان‌ها و دیگر پستانداران اجتماعی می‌تواند درد فیزیکی را نیز کاهش دهد. از همین رو است که وقتی کودکی آسیب می‌بیند او را در آغوش می‌کشیم. از طرفی، مصرف مواد مخدر رنج جسمانی و عذاب جدایی را فرو می‌کاهد. بنابراین، انزوای اجتماعی با افزایش آمار اعتیاد در یک جامعه ربط مستقیمی دارد. تحقیقاتی که ماه پیش در مجله Phisiology & Behavior به چاپ رسید ثابت کرد که در آزمایش‌های انجام شده، پستانداران اجتماعی درد جسمی را به تحمل تنهایی ترجیح می‌دهند. در آزمایشی، میمون‌ها را 22 ساعت بدون غذا در قفسی نگه داشتند، وقتی آزاد شدند قبل از اینکه چیزی بخورند اول به جمع همنوعان خود برگشتند.
سیستم زندان‌ها این موضوع را خوب به تصویر می کشد، سلول انفرادی یکی از مؤثرترین روش‌های شکنجه است. «هیثر سائول» خبرنگار ایندیپندنت، در گزارشی به نقل از مطالعات اخیر نوشت: «افراد بزرگسال که از تنهایی مزمن رنج می‌برند بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل هستند. این در حالی است که نداشتن ارتباط اجتماعی به اندازه کشیدن 15 سیگار در روز برای سلامتی افراد مضر است.» به عبارت دیگر، افراد منزوی 26 درصد بیشتر با خطر مرگ روبه‌رو هستند. چالش بشر امروزه انحرافی است که برای روبه‌رو شدن با آن نیاز به تصمیمی جدی داریم؛ یعنی «ارزیابی مجدد جهان‌بینی خود». در میان تمام فانتزی‌هایی که انسان مدرن را سرگرم کرده، ایده «تنها به جلو رفتن» از همه پوچ‌تر و خطرناک‌تر است.
نظر شما