نظرسنجی ها نشان می دهد که شمار کسانی که در میان اعراب، برای انجام فرایض مذهبی به مسجد می‌روند، نسبت به گذشته رو به کاهش گذاشته است. معترضین عراقی در تظاهرات خود شعار «نه مذهب، نه حزب»، سر می‌دادند. در قیام‌های مردم لبنان نیز شعارهایی همچون « نه اسلام، نه مسیحیت، شورش برای ملت» از زبان معترضین شنیده می‌شد. گویی در سراسر جهان عرب، مردم مخالف احزاب سیاسی مذهبی و روحانیونی هستند که چندی پیش، با دست خویش آنان را در رسیدن به قدرت یاری کرده‌اند. به نظر می‌رسد شمار بسیاری از مردم، نیز به همین دلیل از اسلام روی‌گردان شده‌اند. این روند در داده‌های جدیدی که یک سیستم نظرسنجی به نام بارومتر عرب[1] که به بررسی کشورهای عربی می‌پردازد، به روشنی منعکس شده است.
نظرسنجی‌های این پروژه نشانگر آنست که در سراسر منطقه، سهم افرادی که اعتماد بالایی به احزاب سیاسی دارای رنگ و بوی مذهبی دارند، از یک سوم کل افراد در سال 2011، کاهش یافته و در حال حاضر، به 15٪ رسیده است.
سهم عراقی‌هایی که به احزاب کاملاً بی‌اعتمادند، از 51٪ به 78٪ افزایش یافته است. در این میان، کاهش اعتماد مردم به احزاب اسلامی، چشمگیر است و از 35 درصد در سال 2013 ، به 20 درصد در سال 2018 رسیده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که این معضل مربوط به رهبران مذهبی است؛ چرا که در سال 2013 ، حدود 51٪ از پاسخ‌دهندگان گفته بودند كه به رهبران مذهبی خود تا حد عالی یا حداقل در حد متوسط اعتماد دارند اما شمار این افراد در سال گذشته، به 40٪ کاهش یافته است. در این میان سهم اعرابی که فکر می‌کنند رهبران مذهبی باید در سیاست مداخله کرده و بر تصمیم‌گیری‌های دولت تأثیر بگذارند نیز به طور پیوسته رو به زوال گذاشته است.
مایکل رابینز از اعضای پروژه بارومتر می گوید: «بعید است که شهروندان عرب، دیگر به افراد مذهبی اعتماد کرده و آنان را برای ایفای نقش در حکومت انتخاب کنند».
نظرسنجی‌ها به روشنی گویای آنست که شمار عرب‌هایی که خود را مذهبی نمی‌دانند، از 8٪ در سال 2013 ، به 13٪ در سال میلادی گذشته رسیده است. این آمار تقریباً نیمی از جوانان تونسی، یک سوم جوانان لیبی، یک چهارم جوانان الجزایری و یک پنجم جوانان مصری را شامل می‌شود.
اما باید توجه داشت که آمار داده شده، اعداد فازی[2] هستند. تقریباً نیمی از مردم عراق خود را مذهبی توصیف کرده‌اند که این میزان نسبت به39٪ در سال 2013 ، افزایش نشان می‌دهد. با این حال ، سهم کسانی که می‌گویند در نماز جمعه شرکت می‌کنند ، تقریباً از 50% به 33 درصد کاهش یافته است. آقای روبینز می‌گوید: «شاید این آمار بیانگر این مطلب باشد که جامعه‌ی عرب، به طور فزاینده، به فردی شدن ایمان روی آورده است.»
مترجم: ط. مکارمی
نظر شما