اواخر ماه گذشته کنفرانسی با حضور نمایندگانی از طالبان و دهها کشور در قطر تشکیل شد که موضوع آن تعامل بین المللی با حکومت طالبان بود. این کنفرانس به طالبان فرصت داد تا از ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی بخواهد که تحریم های اقتصادی علیه افغانستان را لغو کنند و روابط گسترده تری را با دولت اسلامی طالبان برقرار نمایند
حضور دیپلمات های کشورهای مختلف در کنار مقامات طالبان در این کنفرانس، نشان داد که کشورهای بیشتری به سمت تعامل با امارت اسلامی افغانستان گام برداشته اند؛ البته هنوز هیچ دولتی، رسما حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است
اکثر همسایگان افغانستان و تعدادی از کشورهای غیر غربی با اکثریت مسلمان، در کنار چین و روسیه، طالبان را به شکل غیررسمی به رسمیت شناخته اند و برای پیشبرد منافع اقتصادی، تجاری و امنیتی خود با دولت افغانستان در تماس هستند
شرایط اقتصادی فاجعه بار افغانستان
اقتصاد افغانستان در شرایط دهشتناکی قرار دارد. به گفته یک مقام سازمان ملل، تا ماه مارس 69% از جمعیت افغانستان از نظر معیشتی در شرایط نامطلوبی به سر می برند و بسیاری از مناطق کشور با بحران اب دست به گریبان هستند. اقتصاد افغانستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت 27% کوچک شده، بیکاری دو برابر گشته و تنها 40% از جمعیت به برق دسترسی دارند
سیاست های تندروانه طالبان حقوق زنان را پایمال نموده و بر بار مشکلات کشور اضافه کرده است؛ ولی باتوجه به تحریم هایی که از زمان پازپس گیری قدرت توسط طالبان بر کشور اعمال شده است، می توان بسیاری از مشکلات اقتصادی افغانستان را به گردن واشنگتن انداخت
دیپلماسی ایالات متحده در قبال طالبان
دولت بایدن از قبل از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، در دوحه با طالبان در تماس بود؛ همچنان نیز وزارت خارجه قطر محل اصلی گفتگوی بین واشنگتن و طالبان است و البته گاهی کشورهای امارات، پاکستان، نروژ و سازمان ملل نقش پل ارتباطی بین مقامات دو کشور را ایفا می کنند
موضوع گفتگوهای واشنگتن و کابل در سه سال گذشته، تهدید متقابل داعش خراسان، وضعیت شهروندان آمریکایی بازداشت شده در افغانستان و حقوق زنان و چالش های بشردوستانه پس از خروج آمریکا بوده است
نتایج حاصل از این گفتگوها در امور مختلف متفاوت بوده است؛ مثلا در خصوص وضعیت زنان، تعامل دیپلماتیک واشنگتن با طالبان هیچ دستاوردی نداشته است. همچنین تلاش های دولت بایدن برای متقاعد کردن طالبان برای حفظ حقوق و امنیت بخش هایی از مردم، بی نتیجه بوده است. به گفته احمد داودزی سفیر سابق افغانستان در امارات: «ایالات متحده نتوانسته است طالبان را متقاعد کند تا فشار را از روی مقامات سابق دولت افغانستان، اعضای سابق نیروهای دفاعی و امنیت ملی و میلیون ها افغانی که در دوران حضور آمریکا در افغانستان تحصیل کرده اند بردارد و آنها را هدف خشونت و زور قرار ندهد. این نسل از افغان های تحصیل کرده برای آمریکا مهم هستند؛ درحالی که طالبان به هدف قرار دادن، دستگیری و وادارکردن آنها به مهاجرت ادامه می دهد، واشنگتن دستاوردهای 20 ساله خود را در افغانستان، درحال از دست رفتن می بیند»
از سوی دیگر تعامل آمریکا با طالبان منجر به آزادی چهار شهروند آمریکایی از زندان های طالبان و برخی هماهنگی ها در حوزه مبارزه با تروریسم شده است. گفته می شود که همکاری بین ایالات متحده و ملایعقوب وزیر دفاع طالبان، منجر به حملاتی موفقیت آمیز علیه داعش در شرق افغانستان شده است. جزئیات این همکاری مالی و اطلاعاتی توسط یکی از کارمندان سیا به نام سارا آدامز منتشر شده است
نفوذ چین، روسیه و ایران
رقابت قدرت های بزرگ متغیر مهمی در معادله است و دولت بایدن را تشویق می کند تا با طالبان وارد تعامل شود. به عبارت دیگر کاخ سفید می داند که اگر حاضر به گفتگو با طالبان نشود، دشمنان و رقیبانش –چین، روسیه و ایران- برای پرکردن خلأ موجود در افغانستان وارد عمل می شوند و این برای منافع آمریکا در غرب آسیا خوب نیست. نگرانی سیاستگذاران آمریکایی این است که مسکو، پکن و تهران، افغانستان را وارد مدار نفوذ خود کنند. برای نمونه تجارت زمینی چین و ایران باید از تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان عبور کند؛ اما اگر افغانستان به کشوری باثبات تبدیل شود، تجارت چین و ایران به جای سه کشور می تواند تنها از طریق یک کشور (افغانستان) صورت گیرد و روابط ژئواکونومیک پکن و تهران افزایش یابد
حکومت طالبان باقی خواهد ماند
واقعیت افغانستان این است که هیچ بازیگری نمی تواند برای طالبان چالشی جدی ایجاد کند. داعش خراسان امروز جدی ترین تهدید برای طالبان است ولی بعید است که این گروه حتی موفق به تشکیل قلمرو کوچکی در خاک افغانستان شود، چه رسد به براندازی حکومت طالبان و کنترل کامل کشور. جبهه مقاومت ملی نیز در موقعیتی نیست که بتواند زمام امور را به دست گیرد
بنابراین احتمالا طالبان کنترل کشور را برای مدتی طولانی در دست خواهد داشت و اینکه واشنگتن طالبان را به رسمیت نشناسد و تحریم ها را برندارد، در این واقعیت تغییری ایجاد نخواهد کرد. کسانی که در ایالات متحده جهان را از دریچه رقابت قدرت های بزرگ می بینند، وقتی ببینند که رقیبان واشگتن برای ایجاد روباط عمیق تر با طالبان در تلاش هستند، ممکن است در سیاست واشنگتن مبنی بر به رسمیت نشناختن طالبان تجدیدنظر کنند
رؤیای حکومت طالبان این است که توسط آمریکا به رسمیت شناخته شود ولی تحقق این رؤیا صرفا در آینده ای خیلی دور ممکن خواهد بود. باتوجه به چالش هایی که آمریکا از سال 2001 در افغانستان داشت و شیوه ای که طالبان قدرت را در سال 2021 به دست گرفت، به رسمیت شناخته شدن این گروه در واشنگتن مطلوب سیاست گذاران نیست ولی لازم است که این سیاست گذاران به طور جدی وارد این بحث شوند که سیاست عدم به رسمیت شناختن طالبان و تحریم های اقتصادی واشنگتن تا کی ادامه خواهد یافت، چه نتایجی در بر خواهد داشت و منافع و ضررهای آمریکا چه خواهد بود؟
مترجم: فاطمه رادمهر
messages.comments